Alojzy Łukawski

Alojzy Łukawski vel Alois Lukavský

Alojzy Łukawski vel Alois Lukavský (ur. 16 listopada 1878 w Prościejowie, zm. po 1938) był pułkownikiem piechoty Wojska Polskiego oraz kawalerem Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Alojzy Łukawski przyszedł na świat 16 listopada 1878 roku w Prościejowie, które wówczas było miastem powiatowym Margrabstwa Moraw. Był synem Franciszka i Klary z Müllerów. Po ukończeniu korpusu kadetów w 1899 roku, uzyskał stopień kadeta-zastępcy oficera z datą 1 września 1899, a następnie został wcielony do 45 galicyjskiego pułku piechoty w Przemyślu. W 1900 roku otrzymał awans na podporucznika, a w latach 1906–1910 pełnił funkcję oficera pionierów w swoim pułku. W 1907 roku awansował na porucznika, a w 1911 roku został przeniesiony do 30 galicyjskiego pułku piechoty we Lwowie. W latach 1912–1913 działał jako adiutant batalionu oraz uczestniczył w mobilizacji armii Austro-Węgier w związku z wojną na Bałkanach. Później był komendantem oddziału karabinów maszynowych, a na stopień kapitana awansował 1 maja 1914 roku. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 30 pp i odniósł ranę na froncie włoskim w 1918 roku.

11 września 1919 roku dołączył do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej, uzyskując stopień majora z datą 1 listopada 1918 i został przydzielony do 40 pułku piechoty. Od 21 grudnia 1919 do 11 marca 1920 dowodził tym pułkiem, a następnie, od 5 maja 1920, objął dowództwo 38 pułku piechoty. W tym czasie, 20 września 1920, zatwierdzono go w stopniu podpułkownika z datą 1 kwietnia 1920, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej. W grudniu 1920 roku łączył obowiązki dowódcy 38 pp z dowodzeniem IX Brygadą Piechoty. 7 grudnia 1920 roku pułkownik Stanisław Rosnowski, zastępujący dowódcę 5 Dywizji Piechoty, złożył wniosek o nadanie Alojzemu Łukawskiemu orderu „Virtuti Militari”.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy, kontynuując dowodzenie 38 pp, którego garnizonem był Przemyśl. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podpułkownika z datą 1 czerwca 1919 i zajął 37. lokatę w korpusie oficerów piechoty. 13 czerwca 1923 roku przeszedł do rezerwy oficerów sztabowych Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. 1 marca 1924 roku, w związku z likwidacją Rezerwy Oficerów Sztabowych, został przydzielony do 38 pp jako oficer nadetatowy, jednocześnie odkomenderowany do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu. 3 maja 1926 roku prezydent RP nadał mu stopień pułkownika z datą 1 lipca 1925 i 2. lokatą w korpusie oficerów piechoty.

W marcu 1926 roku został zatwierdzony na stanowisku oficera sztabowego przysposobienia wojskowego przy 8 Dywizji Piechoty w Modlinie. W marcu 1927 roku zwolniono go z tego stanowiska, a następnie przeniesiono do Powiatowej Komendy Uzupełnień w Płocku w celu odbycia praktyki poborowej. We wrześniu tego samego roku objął stanowisko komendanta PKU Płock. 30 listopada 1928 roku przeszedł w stan spoczynku.

W 1934 roku, jako oficer w stanie spoczynku, był zarejestrowany w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Lwów Miasto. Miał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VI i był „przewidziany do użycia w czasie wojny”. Mieszkał w Lwowie przy ul. Kadeckiej 6. 12 sierpnia 1934 roku został wybrany na II wiceprezesa zarządu Korpusu Wysłużonych Wojskowych we Lwowie.

W latach 1947–1948 Sąd Grodzki w Bydgoszczy prowadził postępowanie dotyczące uznania Alojzego Łukawskiego za zmarłego.

Był żonaty i miał dwóch synów: Alojzego Ferdynanda (ur. 1903), porucznika piechoty odznaczonego Krzyżem Walecznych, oraz Edmunda (ur. 1922).

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 1077 – 22 lutego 1921
Krzyż Walecznych
Złoty Krzyż Zasługi – 1938 „za całokształt zasług w służbie wojskowej”
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
9 maja 1938 roku Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia.
Order Korony Żelaznej 3. klasy z dekoracją wojenną i mieczami
Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami
Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej
Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej
Krzyż Jubileuszowy Wojskowy
Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913

Przypisy

Bibliografia

Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1900. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, December 1899. (niem.)
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1902. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, December 1901. (niem.)
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1908. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, Dezember 1907. (niem.)
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1912. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, Dezember 1911. (niem.)
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: K. K. Hof und Staatsdruckerei, Dezember 1912. (niem.)
Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, Februar 1914. (niem.)
Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1916. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1916. (niem.)
Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1917. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1917. (niem.)
Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1918. (niem.)
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
Metryki chwały pułków piechoty. W: Księga Chwały Piechoty. Bronisław Prugar-Ketling (red.). Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992.
Lista kawalerów Orderu Wojennego „Virtuti Militari”: Piechota. W: Księga Chwały Piechoty. Bronisław Prugar-Ketling (red.). Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992.
Maciej Kozubal: 38 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1996, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISBN 83-85621-90-3.
Jakub Krupop: 24 Dywizja Piechoty. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2017, seria: Wielka Księga Piechoty Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7945-616-1.
Józef Kulczycki: Zarys historji wojennej 38-go pułku strzelców lwowskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
Michał Trubas. Administracja wojskowa w Płocku (1917–1999). „Notatki Płockie”. 4 (245), październik–grudzień 2015. Płock.
Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r.. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.