Alojzy Józekowski

Alojzy Paweł Józekowski

Alojzy Paweł Józekowski, znany również jako Alojzy Józek-Józekowski, posługujący się pseudonimem „Sadyba”, urodził się 21 grudnia 1920 roku w Lewinie Brzeskim, a zmarł 18 listopada 2014 roku w Warszawie. Był podpułkownikiem Wojska Polskiego, który przeszedł szkolenie dla cichociemnych w Wielkiej Brytanii.

Życiorys

Alojzy Józekowski był synem Pawła Józka, kolejarza, oraz Aurelii z domu Zientek. Kształcił się w szkole powszechnej w Wodzisławiu Śląskim oraz w gimnazjum polskim w Rybniku i Żorach. Aktywnie uczestniczył w harcerstwie, zdobywając stopień ćwika.

W wrześniu 1939 roku, jako ochotnik, walczył w szeregach 73 pułku piechoty w rejonie Sosnowca i Jędrzejowa. Po przekroczeniu granicy polsko-węgierskiej, został internowany na Węgrzech. Po kilku tygodniach udało mu się uciec i przez Włochy dotarł w grudniu 1939 roku do Francji, gdzie został przydzielony do formującego się Wojska Polskiego. Uczył się również w szkole podchorążych. W czerwcu 1940 roku ewakuowano go do Wielkiej Brytanii, gdzie trafił do jednej z polskich jednostek wojskowych. Zgłosił się do służby w kraju.

Po odbyciu szkolenia konspiracyjnego w wywiadzie, na początku 1944 roku został zaprzysiężony i przeniesiony do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza, a następnie do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Niestety, nie doszło do jego przerzutu do Polski.

Po wojnie Józekowski rozpoczął studia w Rzymie, które kontynuował w Anglii, jednak ich nie ukończył. Po powrocie do Polski studiował kierunki ekonomiczne najpierw w Gdyni, a później w Katowicach. Pracował na Śląsku w różnych przedsiębiorstwach związanych z branżą górniczą i metalową. Po przeprowadzce do Warszawy podjął pracę w Ministerstwie Przemysłu Ciężkiego, gdzie był autorem licznych opracowań dotyczących produkcji żelaza, stali oraz metali kolorowych. Na emeryturę przeszedł w 1982 roku, a swoje ostatnie lata życia spędził w Warszawie.

Alojzy Józekowski był jednym z założycieli Towarzystwa Przyjaciół Śląska. W 2008 roku wystąpił w filmie „My, cichociemni. Głosy żyjących”. Angażował się w działalność organizacji kombatanckich i uczestniczył w corocznych Zjazdach Cichociemnych organizowanych przez Jednostkę Wojskową GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej.

Zmarł 18 listopada 2014 roku.

Awanse

• podporucznik – 1944
• porucznik – 1946
• kapitan –
• major –
• podpułkownik – 11 listopada 2014 roku

Kontrowersja

Alojzy Józekowski zgłosił się do służby w kraju w 1943 roku, przeszedł szkolenie dla cichociemnych i przez trzy miesiące czekał na zrzut do Polski w włoskiej bazie przerzutowej Laureto di Fasano koło Brindisi (w tym czasie zaprzyjaźnił się z Sue Ryder). Niestety, nie doszło do jego przerzutu, co spowodowało, że nie został zaliczony do cichociemnych przez autorów monografii poświęconej temu tematowi (Tucholski, Tochman), którzy ustalili liczbę 316 spadochroniarzy, którzy skoczyli do Polski. Mimo to, niektórzy historycy uznają Józekowskiego za cichociemnego, ponieważ ukończył on szkolenie i został zakwalifikowany do skoku. Ogółem przeszkolono 606 osób, a do przerzutu zakwalifikowano 579 żołnierzy i kurierów, z czego 316 uznawanych jest za cichociemnych.

Publikacje

• Kształtowanie się cen ważniejszych metali w świecie, Warszawa: CINTE OIC, 1982.
• Nowe metody produkcji tlenku glinu w świecie, Warszawa: Dział Wydawnictw CINTE, 1968.
• Perspektywy bazy surowcowej dla rozwoju hutnictwa miedzi w świecie, Warszawa: CINTE OIC, 1981.
• Polityka materiałowa miedzi, cynku i aluminium, Warszawa: Centrum Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej. Ośrodek Informacji Centralnej, 1974.
• Prognoza zużycia aluminium w Polsce i wybranych krajach do 1990 r., Warszawa: Centrum Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej, 1973.
• Przemysł miedzi w świecie i w Polsce, Warszawa: Centralny Instytut Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej. Zakład Informacji Centralnej, 1969.
• Rozwój hutnictwa żelaza i stali w Wielkiej Brytanii, Warszawa: CINTE OIC, 1977.
• Rozwój produkcji i zużycia surowców do wyrobu surówki i stali surowej w Europie i USA, Warszawa: Centralny Instytut Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej. Dział Wydawnictw, 1966.
• Rozwój produkcji i zużycia surówki żelaza i stali w Europie i USA, Warszawa: Centralny Instytut Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej. Dział Wydawnictw, 1966.
• Stan i perspektywy rozwoju zużycia miedzi na przykładzie wybranych krajów, Warszawa: CINTE OIC, 1981 (Warsz.: CINTE).
• Tendencje w produkcji i zużyciu ołowiu, Warszawa: CINTE OIC, 1979 (Warszawa: CINTE).
• Zagadnienia ekonomicznej efektywności światowego górnictwa i hutnictwa miedzi, Józekowski Alojzy P., Borecki Mieczysław, Warszawa: CINTE OIC, 1978.
• Zastosowania i znaczenie gospodarcze pierwiastków ziem rzadkich, Warszawa: CINTE OIC, 1975.

Odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi – 1994.

Przypisy

Bibliografia

• Drogi cichociemnych, praca zbiorowa, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1993, wyd. 1, s. 536. ISBN 83-11082-05-7.
• Grzegorz Traczyk. W hołdzie cichociemnym. „Kurier południowy”. 271, 2008-11-21. [dostęp 2014-01-17]. brak numeru strony
• Izabela Kraj. Ostatni cichociemni. „Życie Warszawy (wydanie internetowe”, 2011-05-15. [dostęp 2014-01-14]. brak numeru strony
• Płk. w st. spocz. dr Mieczysław Starczewski: Ppłk mgr Alojzy Paweł Józekowski (21 XII 1920 r. – 18 XI 2014 r.). Strona Towarzystwa Przyjaciół Śląska, 2014. [dostęp 2014-12-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-28)].

Linki zewnętrzne

• Profil Alojzego Józekowskiego na stronie projektu „Zapomniani świadkowie XX wieku” Archiwum Historii Mówionej Ośrodka KARTA i Domu Spotkań z Historią. [dostęp 2013-12-27].
• Strona Jednostki Wojskowej GROM. [dostęp 2013-12-31].