Alojzy Hassa (urodzony 8 listopada 1912 w Gliwicach, zmarł 11 lipca 1982 w Radości) był polskim duchownym rzymskokatolickim, pallotynem oraz historykiem związanym ze Stowarzyszeniem Apostolstwa Katolickiego.
Życiorys
Wychowanie szkolne zdobywał w Gliwicach, a następnie kontynuował naukę w pallotyńskim Niższym Seminarium Duchownym w Wadowicach na Kopcu. Pierwszą profesję złożył 15 sierpnia 1931 roku, a profesję wieczystą 15 sierpnia 1933 w Sucharach. W Sucharach studiował filozofię i teologię, a 8 sierpnia 1937 roku w Warszawie przyjął święcenia kapłańskie z rąk arcybiskupa Stanisława Galla. W tym samym roku rozpoczął studia historyczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, które ukończył w warunkach konspiracyjnych w 1942 roku. Po zakończeniu II wojny światowej uzyskał doktorat z historii (1949) oraz z teologii (1952) na Uniwersytecie Warszawskim.
W latach 1946–1950 pełnił funkcję nauczyciela w wadowickim gimnazjum pallotyńskim, a od 1950 roku był wykładowcą w Seminarium Duchownym w Ołtarzewie, gdzie uczył historii Kościoła do 1973 roku, z wyjątkiem lat 1957-1959, kiedy to pracował jako duszpasterz w Ząbkowicach Śląskich. We wrześniu 1973 roku został przeniesiony do Otwocka, gdzie pracował przez sześć lat, z krótką przerwą w Poznaniu na rekonwalescencję na przełomie 1977 i 1978. W maju 1979 roku, z powodu złego stanu zdrowia, osiedlił się w Państwowym Domu Pomocy Społecznej w Radości, gdzie zmarł w lipcu 1982 roku. Został pochowany w Ołtarzewie w kwaterze pallotyńskiej.
Dorobek
Ksiądz Alojzy Hassa był autorem wielu publikacji, w tym 35 pozycji, które obejmowały także prace pozostawione w maszynopisach. Jego badania koncentrowały się głównie na historii stowarzyszenia pallotynów, w tym na związkach założyciela stowarzyszenia, św. Wincentego Pallottiego, z Polską oraz na bibliografii pallotyńskiej. Oto niektóre z jego prac:
- Polski Górny Śląsk („Kalendarz Królowej Apostołów”, 1933)
- Epifania jako idea Apostolstwa Katolickiego („Królowa Apostołów”, nr 1, 1950)
- Kierownictwo duchowe mężczyzn (w: Kierownictwo duchowe, 1954)
- Wpływ Bł. W. Pallottiego na odrodzenie życia religijnego w Polsce w II połowie XIX w. („Wiadomości Polskiej Prowincji Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego”, nr 4, 1955)
- Millenium Polski („Nasz Prąd”, nr 2, 1956)
- 50 lat księży pallotynów w Polsce („Tygodnik Powszechny”, nr 48, 1957)
- Bibliografia księdza A. Majewskiego („Ołtarzewiana”, 1960)
- Uroczysta oktawa epifanijna sztandarowym świętem Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego („Wiadomości Polskiej Prowincji Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego”, nr 2, 1960)
- Wkład Bł. Wincentego Pallottiego w rozwój tzw. szkół wieczorowych w Rzymie w świetle polskich informacji („Ołtarzewiana”, 1960)
- Bibliografia księdza Wojciecha Turowskiego i księdza Tomasza Mąciora („Ołtarzewiana”, 1961)
- Bł. ksiądz Wincenty Pallotti a krakowskie środowisko kościelne w okresie Wiosny Ludów („Ołtarzewiana”, 1961)
- Polskie czasopisma sprzed stu lat o uroczystościach epifanijnych w Rzymie („Ołtarzewiana”, 1961 i 1962)
- „Przegląd Katolicki” w latach 1927-1939 („Ołtarzewiana”, 1961)
- Oktawa Epifanii („Nasza Rodzina”, nr 3, 1962)
- Pallotyńskie pozycje bibliograficzne w „Przeglądzie Katolickim” („Ołtarzewiana”, 1962)
- Świętość księdza Wincentego Pallottiego w świetle polskich relacji XIX wieku („Ołtarzewiana”, 1962; „Wiadomości Polskiej Prowincji Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego”, nr 1, 1962)
- Ambona epifanijna a powstanie styczniowe („Nasz Prąd”, nr 6, 1963)
- Kanonizacja księdza Wincentego Pallottiego oraz uroczystości ku czci nowego świętego, tak w Rzymie, jak i w kraju, w zwierciadle polskiej prasy („Ołtarzewiana”, 1963)
- Kontekst historyczny myśli Pallottiego o Apostolstwie Katolickim (w: Tydzień Pallottiego 1963, 1963; „Ołtarzewiana”, 1963)
- Powstanie styczniowe a tematyka polskich kazań epifanijnych w kościele Sant Andrea della Valle w Rzymie w latach 1864-86 („Ołtarzewiana”, 1963; „Wiadomości Polskiej Prowincji Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego”, nr 3, 1963)
- Św. Wincenty Pallotti modlił się za Polskę (w: Ad jubilaeum argenteum sacerdotii 1938-1963, 1963)
- Bibliografia pallotyńska („Roczniki Pallotyńskie”, 1964)
- Ksiądz Wincenty Pallotti a bracia Józef i Bohdan Józef Zalescy („Roczniki Pallotyńskie”, 1964)
- Pallotyńska Epifania w Rzymie w świetle czasopism polskich („Roczniki Pallotyńskie”, 1964)
- O Bractwie Miłosierdzia Bożego dla Polski z roku 1848. Ze studiów nad ścieżkami inspiracji pallotyńskiej („Roczniki Pallotyńskie”, 1965)
- Z dziejów kryzysu religijnego Wielkiej Emigracji. Ksiądz Wincenty Pallotti a bracia Józef i Bohdan Józef Zalescy („Wiadomości Polskiej Prowincji Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego”, nr 1, 1965)
- Chrzest Mieszka – chrzest Polski. Jego antecedencje i konsekwencje („Roczniki Pallotyńskie”, 1966)
- Św. Wincenty Pallotti i jego Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego a sprawy polskie („Roczniki Pallotyńskie”, 1966)
- Z ekumenicznych powiązań i tradycji Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego („Roczniki Pallotyńskie”, 1967)
- Ks. Wincenty Pallotti – wychowawca kapłanów polskich („Roczniki Pallotyńskie”, 1968)
- Pallotti a Polska („Nasza Rodzina”, nr 2, 3, 4, 6, 1970)
- W. Pallotti et Poloni („Acta SAC”, nr 6, 1971)
- O pobycie św. Dominika w Polsce („Nasza Rodzina”, nr 2, 1973)
W maszynopisach ks. Hassa znajdują się także prace na temat Adama Mickiewicza w kręgu jego rzymskich przyjaciół oraz Wincentego Pallottiego, założyciela Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego.
Bibliografia
Józef Mandziuk, Alojzy Hassa, w: Słownik polskich teologów katolickich, tom VIII: 1981-1993, A-Z (redakcja Józefa Mandziuka), Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1995.
