Alojzy Czarnecki (ur. 8 stycznia 1893 w Modrzewiach, powiat Chodzież, zm. 23 grudnia 1980 w Toruniu) był polskim fotografem oraz fotografikiem.
Życiorys
Był synem Władysława, organisty i fotografa, oraz Teodozji z Eisermanów. Swoje umiejętności fotograficzne rozwijał pod okiem ojca oraz na kursach w Berlinie. W 1925 roku otworzył własny zakład fotograficzny w Więcborku, a w 1936 roku, mając na utrzymaniu rosnącą rodzinę, postanowił przenieść się do Torunia, gdzie pozostał do końca życia. Pierwszy zakład otworzył w domu na rogu ulic Szewskiej i Chełmińskiej, w pobliżu Rynku Staromiejskiego. Latem pracował również poza Toruniem, m.in. fotografując kuracjuszy w Ciechocinku; w kwietniu 1937 roku jego klientami byli Juliana i Bernhard, którzy w podróży poślubnej byli przyszłą królową Holandii i jej mężem.
W czasie II wojny światowej przez pewien okres był więziony przez Niemców w Sztutthofie. W styczniu 1942 roku powrócił do Torunia i ponownie otworzył zakład fotograficzny, tym razem w Kamienicy Pod Gwiazdą. Po wojnie prowadził zakład przy ulicy Chełmińskiej 4, która później została przemianowana na Dzierżyńskiego. W maju 1945 roku jako pierwszy fotograf po wojnie zdał egzamin mistrzowski w Izbie Rzemieślniczej w Bydgoszczy. W późniejszym czasie był wiceprzewodniczącym komisji egzaminacyjnej na stopień czeladnika oraz przewodniczącym komisji mistrzowskiej. W latach 1950-1952 kierował toruńską Izbą Rzemieślniczą.
W okresie powojennym zyskał uznanie jako dokumentalista odbudowującego się życia Torunia. Fotografował istotne wydarzenia, takie jak inauguracja pierwszego roku akademickiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, oraz tworzył portrety ludzi. W 1956 roku przekazał do Archiwum Państwowego kronikę dziesięciolecia, składającą się z niemal 8 tysięcy negatywów oraz 100 odbitek. Zainspirowany przez Jana Bułhaka, dokumentował również przyrodę oraz architekturę dawnego Torunia. W 1951 roku miał wystawę w Bibliotece Głównej uniwersytetu, gdzie zaprezentował cykl zdjęć gotyckich stalli pofranciszkańskich kościoła Najświętszej Maryi Panny, która była częścią pokazu poświęconego Kopernikowi i jego czasom.
Cieszył się reputacją znakomitego portrecisty, w swoim dorobku mając fotografie uczonych takich jak Ludwik Kolankowski i Kazimierz Hartleb, malarza Tymona Niesiołowskiego, kompozytora Feliksa Nowowiejskiego oraz wielu innych znanych osobistości. Portrety stanowiły znaczną część jego pierwszej indywidualnej wystawy, która miała miejsce w 1947 roku w toruńskim Domu Plastyków. Łącznie zorganizował siedem takich wystaw za życia, a ostatnia z nich, z okazji 80-lecia urodzin w 1973 roku, miała charakter retrospektywny. Brał również udział w licznych wystawach zbiorowych zarówno w kraju, jak i za granicą, m.in. w Europie, Ameryce oraz Azji.
W latach 1950-1952 prowadził zajęcia z fotografiki na Wydziale Sztuk Pięknych i Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Był pasjonatem muzyki, przyrody oraz astronomii. W 1946 roku wspólnie z Zygfrydem Gardzielewskim (późniejszym zięciem) założył toruński oddział Polskiego Towarzystwa Fotograficznego, którego prezesem był przez 16 lat. Działał także w Klubie Miłośników Fotografii przy Polskim Towarzystwie Krajoznawczym. Od 1951 roku był członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików.
W 1963 roku otrzymał dyplom od Rady Federacji Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce. W 1965 roku tytuł Artiste FIAP przyznała mu Międzynarodowa Federacja Sztuki Fotograficznej w Bernie. Otrzymał również Złoty Krzyż Zasługi (1958), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1975) oraz Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974).
W małżeństwie z Jadwigą Ryterską miał czworo dzieci: córki Janinę, Barbarę, Stefanię oraz syna Władysława. Córka Janina (ur. 1926 w Więcborku), żona Zygfryda Gardzielewskiego, również stała się fotografikiem.
Zmarł w grudniu 1980 roku i został pochowany na cmentarzu komunalnym w Toruniu.
Bibliografia
Bogusław Mansfeld, Alojzy Czarnecki (1893-1980), fotograf i fotografik, w: Toruńscy twórcy nauki i kultury (1945-1985), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Poznań 1989
Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945-1994. Materiały do biografii (pod redakcją Sławomira Kalembki), Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1995 (w tym miejsce urodzenia Morzewo, województwo poznańskie)
