Alois Brunner

Alois Brunner (ur. 8 kwietnia 1912 w Rohrbrunn, obecnie dzielnica Deutsch Kaltenbrunn, zm. 2001 w Damaszku) był zbrodniarzem wojennym związanym z nazizmem i bliskim współpracownikiem Adolfa Eichmanna, mającym kluczowy wkład w realizację „Ostatecznego Rozwiązania Kwestii Żydowskiej” (Endlösung der Judenfrage).

Życiorys

Brunner, pochodzący z Austrii, urodził się w Rohrbrunn. Do NSDAP wstąpił w 1931 roku, a do SS w 1938 roku. Po aneksji Austrii przez III Rzeszę, awansował na członka sztabu SD oraz Policji Bezpieczeństwa w Wiedniu. W sierpniu 1938 roku objął kierownictwo wiedeńskiego Centralnego Urzędu do spraw Emigracji Żydów (Zentralstelle für jüdische Auswanderung), który został stworzony przez Eichmanna. Polityka eksterminacji, narzucona z góry, dała Brunnerowi możliwość nadzorowania deportacji Żydów z Austrii, Niemiec (w tym 56 tys. z Berlina) oraz Czech do okupowanej Polski – Generalnego Gubernatorstwa i innych terytoriów zdobytych przez Hitlera. Początkowo, w październiku 1939 roku, deportacje kierowane były do Dystryktu lubelskiego (okolice Niska), a w 1941 roku do Kielecczyzny.

W 1943 roku Brunner, w porozumieniu z innymi współpracownikami Eichmanna, odpowiadał za organizację deportacji Żydów greckich (około 46 tys. z Salonik) oraz bułgarskich (z Tracji i Macedonii). W lipcu 1943 roku, wspólnie z Heinzem Röthke, kierował wywożeniem Żydów z południowo-wschodniej Francji Vichy (w tym Nicei i okolic), które były wcześniej okupowane przez faszystowskie Włochy. Ofiary trafiały najpierw do obozu przejściowego w Drancy, a następnie do Auschwitz-Birkenau. Pod koniec września 1944 roku Brunner przybył do Bratysławy, gdzie nadzorował transporty ostatnich Żydów słowackich (około 12 tys.).

Brunner jest odpowiedzialny za zaplanowane wymordowanie dziesiątek, a nawet setek tysięcy ludzi, którzy byli prześladowani z powodu swojej odmienności rasowej i zamordowani w komorach gazowych obozów zagłady, a także za zgon wielu z powodu głodu i chorób wynikających z życia w gettach. Przez cały czas pełnienia swoich obowiązków wykonywał polecenia Adolfa Eichmanna, swojego przełożonego, podpułkownika SS (SS-Obersturmbannführer). W tym kontekście, zasada wodzostwa (Führerprinzip) nie może stanowić usprawiedliwienia dla ich działań, co zostało potwierdzone w procesie norymberskim.

Po wojnie los Brunnera nie jest do końca znany. Istnieją przypuszczenia, że mógł być zatrudniony przez CIA jako zagorzały antykomunista. W 1954 roku został zaocznie osądzony przez francuski sąd i skazany na karę śmierci. Prawdopodobnie w tym samym roku uciekł do Syrii, przy wsparciu zorganizowanej pomocy ze strony Watykanu (w tym biskupa Grazu Aloisa Hudala).

W Syrii Brunner znalazł zatrudnienie jako doradca rządu, zajmując się technikami tortur i represji. Po nieudanych próbach ujęcia go, prowadzonych przez Szymona Wiesenthala, zmienił nazwisko na Fischer i dalej mieszkał w Damaszku. Niemcy oraz inne kraje bezskutecznie starały się o jego ekstradycję, a Brunner był także poszukiwany przez Interpol. W 1995 roku, pięćdziesiąt lat po zakończeniu wojny, prokuratorzy niemieccy w Kolonii i Frankfurcie nad Menem ogłosili nagrodę w wysokości 333 tys. dolarów amerykańskich za informacje prowadzące do jego aresztowania.

Brunner był także celem zamachu bombowego przeprowadzonego przez izraelskie siły specjalne (Mossad), w wyniku którego stracił oko i kilka palców. Bomba była ukryta w przesyłce, która miała być nadana przez towarzystwo zielarskie. W grudniu 1999 roku krążyły plotki o jego śmierci, która miała nastąpić w roku 1996. Aby zdementować te doniesienia, niemieccy dziennikarze, którzy odwiedzili Syrię, potwierdzili, że Brunner żył, był w dobrym stanie i nadal mieszkał w Damaszku.

2 marca 2001 roku francuski sąd ponownie zaocznie osądził Brunnera, skazując go za zbrodnię ludobójstwa na dożywotnie pozbawienie wolności.

Zmarł w 2001 roku.