Alois Bartsch
Alois Bartsch (ur. 21 czerwca 1902 w Ścinawce Średniej, zm. 13 stycznia 1982 w Brilon) był niemieckim nauczycielem, wizytatorem szkolnym, pisarzem oraz dokumentalistą związanym z ziemią kłodzką.
Życiorys
Urodził się w 1902 roku w Ścinawce Średniej w rodzinie chłopskiej. Po ukończeniu studiów rozpoczął swoją pierwszą pracę nauczycielską w 1930 roku w Suszynie. Następnie kontynuował swoją karierę w różnych szkołach w hrabstwie kłodzkim, w tym w swojej rodzinnej miejscowości. Po przesiedleniu w 1946 roku osiedlił się w wschodnioniemieckim Zeitz, a w 1949 roku przeniósł się do zachodnich Niemiec. Tam pracował jako nauczyciel w Lippstadt w Nadrenii Północnej-Westfalii. W 1955 roku awansował na stanowisko rektora szkoły św. Engelberta w Brilonie, a pięć lat później objął funkcję wizytatora szkolnego.
Już w młodości Bartsch pisał artykuły dla lokalnych gazet, takich jak „Volksblatt Neurode” i „Glatzer Anzeiger”. Wraz z Konradem Goebelem założył regionalną gazetę „Grafschafter Bote” oraz rocznik „Grofschoaftersch Häämtebärnla”, w którym był głównym redaktorem aż do swojej śmierci. Był również jednym z założycieli Grupy Regionalnej Hrabstwa Kłodzkiego (Heimatgruppe Grafschaft Glatz) oraz Ziomkostwa Śląsk w Nadrenii Północnej-Westfalii (Landsmannschaft Schlesien). Pełnił funkcję przewodniczącego władz centralnych hrabstwa kłodzkiego, honorowego przewodniczącego Noworudzkiego Zgromadzenia Powiatowego (Neuroder Kreisversammlung) oraz członka honorowego Kłodzkiego Towarzystwa Górskiego, Oddział w Berlinie (Glatzer Gebirgsverein Berlin 1903).
Zmarł w 1982 roku w Brilonie.
Otrzymał liczne wyróżnienia, w tym papieski krzyż honorowy Pro Ecclesia et Pontifice, Krzyż Zasługi na Wstędze oraz Krzyż Śląski.
Twórczość
Jego dorobek twórczy koncentruje się głównie na tomach dokumentalnych dotyczących ziemi kłodzkiej:
- Die Grafschaft Glatz – Deutschlands Erker, Gesundbrunnen und Herrgottswinkel (Hrabstwo kłodzkie – wykusz Niemiec, studnia zdrowia i zakątek Pana Boga)
- Landschaft und Geschichte (Krajobraz i historia)
- Schulwesen der Grafschaft Glatz (System szkolnictwa w hrabstwie kłodzkim)
- Der Herrgottswinkel Deutschlands (W niemieckim zakątku Pana Boga)
- Die Mundart der Grafschaft Glatz (Gwara hrabstwa kłodzkiego)
- Alle Wege führen in die Heimat (Wszystkie drogi prowadzą do ojczyzny)
Bartsch był również autorem kilku zbiorów poezji, m.in. Am Tor der Zeit, Bei ons derhääme oraz Häämte, liebe, goldene Häämte. Napisał także śpiewogrę Der Oschatoop oraz sztukę A Zoaspel aale Bekannte aus’m gleetzscha Lande. W 1952 roku został członkiem koła artystów z Wangen (Wangener Kreis).
Przypisy
Bibliografia
Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t. 15, I-BiS, Wrocław 1994.