Alogi

Alogi (gr. ἄλογοι), znani także jako alogianie, co dosłownie oznacza „przeczący słowu”, to termin odnoszący się do herezji chrześcijańskiej, która miała swoich zwolenników w starożytności, szczególnie w Azji Mniejszej. Nie ma jednoznacznych dowodów, czy ci heretycy stanowili odrębną grupę, czy ich poglądy były jedynie częścią większej wspólnoty.

Nazwa alogi wywodzi się z pism św. Ireneusza, który opisywał przekonania grupy, odrzucającej działanie Parakleta (Ducha Świętego) i w konsekwencji także Ewangelię św. Jana. Choć dzieła Ireneusza nie przetrwały do dzisiejszych czasów, ich fragmenty, w tym te dotyczące heretyków, zostały zachowane w pracach św. Epifaniusza. Te teksty stanowią kluczowe źródło do badań nad historią i poglądami alogi.

Według źródeł, alogi pojawiły się w Azji Mniejszej około roku 170. Ich powstanie jest prawdopodobnie związane z radykalnym sprzeciwem wobec nauk innej heretyckiej grupy, montanistów. Montaniści mocno podkreślali, że Duch Święty przemawia do chrześcijan przez wybrane osoby, obdarzając je darem wizjonerstwa i proroctwa. Alogi natomiast odrzucali wszelkie objawienia oraz inne dary Ducha Świętego, uznając je za fałszywe.

Odrzucenie Ewangelii św. Jana miało swoje źródło w tym, że apostoł zapowiadał zesłanie Ducha Świętego. Alogi także nie akceptowali Apokalipsy, ponieważ opis niebiańskiego Jeruzalem zdawał im się zbyt podobny do wizji różnych grup gnostyckich. Uważali, że autorstwo obu tych dzieł można przypisać gnostykowi Ceryntowi, który był przeciwnikiem tego, co uważano za ortodoksję. Twierdzili, że różnice w opisach zdarzeń i ich kolejności w porównaniu do ewangelii synoptycznych są dowodem na nieprawdziwość Ewangelii Jana. Dodatkowo, sądzili, że promuje ona herezję doketyzmu.

Ich rzekomy sprzeciw wobec idei Logosu nie jest do końca potwierdzony i pozostaje niejasny. Epifaniusz wspomina, że alogi odrzucali naukę o Logosie, ale istnieje możliwość, że uczynił to pod wpływem swojego przekonania o ich ignorancji. Przypisywali oni Ceryntowi autorstwo Ewangelii, która w najbardziej bezpośredni sposób podważała jego poglądy. Cerynt twierdził, że Chrystus był człowiekiem, podczas gdy ewangelista Jan podkreślał boskość Jezusa. Prawdopodobnie alogi odrzucali jedynie ortodoksyjną interpretację nauki o Logosie, proponując zamiast tego własną wersję.

Przypisy

Bibliografia

Cross F. L., Livingstone E. A., The Oxford Dictionary of the Christian Church, Wydawnictwo Uniwersytetu Oxford, 2005
The Catholic Encyclopedia, www.newadvent.org [dostęp 2012-09-25]