Almorawidzi (arab. المرابطون al-Murabitun) to ruch religijny, który przekształcił się w dynastię berberyjską pochodzącą z Sahary. Termin al-Murabitun odnosi się do mieszkańców klasztoru (ribat – klasztor).
Historia
W 1048 roku na czoło berberyjskiego plemienia Lamtuna, które przyjęło islam w X wieku, stanął Jahja ibn Umar z plemienia Godalów. W trakcie pielgrzymki do Mekki, Jahja spotkał w Kairuanie arabskiego uczonego Abu Imrana. Jahja oraz jego towarzysze poprosili mędrca o jednego z jego uczniów, który mógłby pomóc im w nauczaniu zasad islamu. Ostatecznie wybrano Abdullaha ibn Jasina (Abd Allāh Ibn Yāsīn). Po śmierci Jahji ibn Umara, wśród Berberów Lamtuna wybuchł bunt przeciwko zbyt surowym wymaganiom nauk Ibn Jasina. Wypędzony kaznodzieja, wraz z grupą zwolenników, schronił się na pustyni, a następnie zbudował pierwszy ribat na wyspie Tidra u wybrzeży dzisiejszej Mauretanii. Ibn Jasin zginął w 1059 roku w jednej z pierwszych potyczek, które sam wywołał, prowadząc dżihad przeciwko niewiernym. Na jego miejsce powołano Abu Bakra ibn Umara, założyciela Marrakeszu. Ten przywódca szybko stworzył karną armię neofitów, a w 1070 roku wyruszył, aby stłumić powstania na Saharze. W Maroku zastąpił go stryj Jusuf ibn Taszfin, który wykorzystał nieobecność bratanka do umocnienia swojej władzy. Pod rządami Jusufa ibn Taszfina, założyciela nowego rodu Taszfinidów, Maroko i zachodnia Algieria połączyły się, tworząc królestwo Tilimsan w 1080 roku, a Almorawidzi podbili znaczną część Afryki Północnej oraz południową Hiszpanię.
Podbój Sahelu
Kiedy Abu Bakr wrócił do kraju, nie mógł już ponownie objąć przywództwa. Zrezygnował z walki z stryjkiem i wycofał się na Saharę, gdzie stoczył walki z pogańskimi plemionami. W 1076 roku zaatakował królestwo Ghany, ze stolicą w Kumbi Salih, co zapoczątkowało proces islamizacji plemion nad Nigrem.
Al-Andalus
W 1086 roku, Ibn Taszfin został zaproszony przez arabskich książąt rządzących w południowej Hiszpanii, aby pomóc w walce przeciwko Alfonsowi VI Kastylijskiemu. Po przybyciu na kontynent 30 czerwca tego samego roku, wojsko Ibn Taszfina połączyło siły z armiami książąt Sewilli, Granady, Malagi i Badajozu, aby 23 października zadać klęskę Alfonsowi VI w bitwie pod Sagrajas, niedaleko Badajozu. Następnie Ibn Taszfin wrócił do północnej Afryki, aby uporządkować sprawy swojego państwa.
W 1089 roku ponownie wezwano go na południe Półwyspu Iberyjskiego. Widząc nieporadność i niezgodę wśród arabskich przywódców, wykorzystał sytuację i między 1090 a 1094 rokiem zajął Andaluzję. Nie odniósł jednak znaczących sukcesów w starciach z wojskami chrześcijańskimi. Ibn Taszfin zmarł w 1106 roku w wieku 97 lat.
Rządy Alego ibn Jusufa
Po nim na tron wstąpił Ali ibn Jusuf. Choć początkowo udało mu się umocnić i poszerzyć granice państwa, w Hiszpanii napotkał silny opór ze strony książąt chrześcijańskich, a w obrębie własnych terytoriów doszło do konfliktów z innym plemieniem berberyjskim – Almohadami, którzy byli przeciwnikami doktryny malikitów i głosili świętą wojnę przeciw Almorawidom. W 1142 roku, po śmierci Ibn Jusufa, zamieszki wywołane przez Almohadów osiągnęły kulminację. W 1145 roku jego następca, Taszfin ibn Ali, zginął spadając z konia podczas ucieczki z pola bitwy niedaleko Oranu.
Kres i dziedzictwo
W kolejnych latach na tronie zasiadali jeszcze dwaj władcy z dynastii Almorawidów, ale nie posiadali oni już wcześniejszych wpływów. Z chwilą zdobycia Marrakeszu w 1147 roku zakończyła się dominacja Almorawidów w północnej Afryce. Almorawidzi w znacznym stopniu przyczynili się do szerzenia w północnej Afryce tzw. wysokiej cywilizacji muzułmańskiej, w tym m.in. do rozwoju stylu andaluzyjskiego w architekturze i rzemiośle.
Władcy z dynastii Almorawidów
Jahja ibn Umar (?-1056)
Abu Bakr ibn Umar (1056-1070, formalnie do 1087)
Taszfinidzi
Jusuf ibn Taszfin (1070-1106, formalnie od 1087)
Ali ibn Jusuf (1106-1143)
Taszfin ibn Ali (1143-1145)
Ibrahim ibn Taszfin (1145)
Ishak ibn Ali (1145-1147)
Zobacz też
Włókiennictwo za panowania Almorawidów
Bibliografia
Wielka Historia Świata, tom 4: Kształtowanie średniowiecza. Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 225. ISBN 83-85719-85-7.
Ulrich Haarmann: Geschichte der Arabischen Welt. C.H. Beck München, 2001 ISBN 3-406-38113-8
Stephan und Nandy Ronart: Lexikon der Arabischen Welt. Artemis Verlag, 1972 ISBN 3-7608-0138-2
