Alma-Art w Rzeszowie

Powstanie i organizacja

Oddział Alma-Art w Rzeszowie powstał w 1985 roku z inicjatywy twórców festiwalu Rock Galicja: Tomasza Paulukiewicza, Leszka Opioły oraz Janusza Baryckiego.

Pierwszym dyrektorem był Wacław Skuba (1985), a w latach 1985–1989 stanowisko to zajmował Janusz Barycki. Z Biura wyodrębniła się także Agencja Koncertowa, której kierownikiem został Tomasz Paulukiewicz.

Mimo że Alma-Art był oddziałem warszawskiego Biura, cieszył się pełną autonomią w zakresie programowania, sztuki i finansów. Swoją działalność finansował samodzielnie, prowadząc koncerty oraz komisję instrumentów i sprzętu nagłaśniającego.

Działalność programowa

Alma-Art w Rzeszowie pełnił rolę dużego klubu studenckiego, mimo braku stałej siedziby. Działał w kilku miejscach jednocześnie, takich jak „O to chodzi”, „Dedal”, „Labirynt”, „Pod Palmą”, a także w salach koncertowych jak ZDK „Mewa”, hala „Walter”, Filharmonia Rzeszowska, Muzeum Okręgowe oraz Biuro Wystaw Artystycznych. W swojej działalności spełniał podobne funkcje jak warszawskie kluby „Hybrydy” i „Stodoła” czy krakowskie „Pod Jaszczurami” i „Rotunda”.

Organizował regularnie różnorodne wydarzenia, takie jak: „Jazz w Galerii” (prezentacje jazzowe w BWA), wieczory bluesowe, ogólnopolskie Klubowe Spotkania Bluesowe, Prezentacje Młodego Teatru, Kabaretowe Konfrontacje „Kosa”, przegląd „Nowa Muzyka” (alternatywna muzyka rockowa), Poniedziałki Jazzowe, spektakle teatrów niezależnych (Akademia Ruchu, Provisorium, Totart i inne), występy znanych kabareciarzy lat 80. (jak Janusz Laskowik, Janusz Gajos, Andrzej Rosiewicz, Tadeusz Drozda), a także koncerty zespołów wykonujących pieśni poetyckie oraz artystyczny i polityczny bunt.

Dla lokalnych artystów organizowano cyklicznie przeglądy, takie jak „Śpiewać każdy może”, „Turniej Młodych Talentów”, „Twoje 5 minut” oraz turnieje poetyckie.

W studenckich klubach odbywały się pokazy filmów, które były poza cenzurą.

Wokół Biura skupiło się wielu twórców związanych z Rzeszowem, w tym znany jazzman Witold Szczurek (Vitold Rek) oraz studencki bard Konrad Materna, laureat Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie oraz Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu.

Biuro było także organizatorem retrospektywnej wystawy malarstwa Zdzisława Beksińskiego w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie, będącej jedną z dwóch indywidualnych wystaw tego artysty w Polsce w latach 80.

Wystawiono również prace Grupy Krakowskiej w Biurze Wystaw Artystycznych w Rzeszowie.

W tamtych latach Rzeszów, obok Warszawy i Krakowa, był uważany za jeden z kluczowych ośrodków kultury studenckiej w Polsce, co zaowocowało zaproszeniem rzeszowskich przedstawicieli do współorganizowania „FAMY” w Świnoujściu przez kilka lat.

W 1988 roku twórcy i działacze związani z Alma-Art w Rzeszowie otrzymali nagrodę Prezesa Rady Ministrów za aktywne uczestnictwo w kulturze akademickiej w Polsce. Środowisko zostało również wyróżnione za aktywny udział w Festiwalu Artystycznym Młodzieży Akademickiej FAMA 1987, gdzie indywidualne nagrody zdobyli reprezentanci: bard Konrad Materna, poeta Jacek Napiórkowski oraz animator Andrzej Paulukiewicz. Klub Alma-Art w Rzeszowie „Pod Palmą” zdobył w 1987 roku laur „Czerwonej Róży”, a do finału tego ogólnopolskiego konkursu dotarły także inne kluby alma-artowskie: „Labirynt”, „O to chodzi” i „Dedal”.

Z ramienia Alma-Art nad klubami studenckimi pracowali Andrzej Paulukiewicz oraz Aleksander Gawlikowski. W działaniach tych angażowali się także Jacek Szarek i Janusz Wołcz, podczas gdy Jadwiga Ryba zajmowała się teatrami studenckimi.

Agencja Koncertowa

Agencja organizowała wydarzenia estradowe w całym kraju oraz sprawowała opiekę artystyczną nad zespołami Rzeszowskiej Sceny Rockowej, takimi jak One Million Bulgarians, 1984, Wańka Wstańka i Aurora. W 1986 roku dołączył do nich zespół KSU z Ustrzyk, pod opieką impresaryjną Agencji.

Zespoły te występowały na najważniejszych festiwalach w Polsce, a ich utwory były regularnie emitowane w ogólnopolskich stacjach radiowych (Program III PR i Rozgłośnia Harcerska). Rzeszowska Scena Rockowa uznawana była za jedno z najważniejszych środowisk muzycznych w Polsce, obok Warszawy i Trójmiasta.

Robert Brylewski (Armia, Izrael) stwierdził, że „stolica przeniosła się na moment do Rzeszowa”, a Krzysztof Grabowski (Dezerter) zauważył, że „zespoły te zdobyły całą Polskę”. Młodzi rockmani z Rzeszowa byli nie tylko aktywnymi uczestnikami, ale także współtwórcami wydarzeń artystycznych, które odbiegały od ich rockowych korzeni.

Szczególnym wydarzeniem w historii Agencji Koncertowej był Festiwal w Jarocinie w 1987 roku, w którym uczestniczyły zespoły związane z Agencją: Wańka Wstańka, 1984, Aurora i One Million Bulgarians.

W 1988 roku Agencja zorganizowała pod nazwą „Młoda Polska” dwie trasy koncertowe swoich zespołów w ZSRR, w zachodniej Ukrainie. Wzięły w nich udział KSU, Wańka Wstańka oraz One Million Bulgarians, co stanowiło unikalne koncerty polskich zespołów rockowych wywodzących się z punkowego nurtu w ZSRR. Twórcami tych wyjątkowych imprez byli Janusz Barycki, Leszek Opioła i Tomasz Paulukiewicz.

W Agencji Koncertowej angażował się także Tadeusz Nalepa, który uczestniczył w organizowanych przez nią widowiskach, patronował cyklicznym „Klubowym Spotkaniom Bluesowym” oraz prowadził warsztaty dla muzyków związanych z Alma-Art w Rzeszowie.

Agencja zorganizowała również kilka głośnych widowisk i spektakli, takich jak „Breakout wraca do domu”, „Sztafeta” (prezentacja znanych twórców z Rzeszowa oraz ich młodszych kolegów) czy „Alma Żart” (całodzienna, multimedialna impreza w Filharmonii Rzeszowskiej).

W Agencji pracowali Tomasz Paulukiewicz, Leszek Opioła, Jacek Szner, Ewa Walicka oraz Rosanna Książek.

Rozwiązanie Alma-Art

Decyzją Rady Naczelnej ZSP, ABKiSZ ZSP Alma-Art zostało rozwiązane w całym kraju w 1989 roku.

Informacje dodatkowe

W związku z działalnością w sferze kultury niezależnej, niektórzy pracownicy Alma-Art w Rzeszowie byli przedmiotem działań operacyjnych Służby Bezpieczeństwa oraz karani przez Kolegia do spraw wykroczeń.

Przypisy

Bibliografia

Krzysztof K. Grabowski, Dezerter – poroniona generacja, Warszawa: Kayax Production & Publishing, 2010, ISBN 978-83-927811-1-0, OCLC 751263851. Brak numerów stron w książce.

Tomasz Paulukiewicz, Punkowcy i okularnicy, w: „Pokolenie’80”, IPN Rzeszów 2012. ISBN 978-83-7629-359-3.

Linki zewnętrzne

Film Zbuntowana Generacja – pokolenie Rock Galicji 1982-1989, 2010 r., reż. Tomasz Paulukiewicz.