Allanit

Allanit (ortyt)

Allanit (znany również jako ortyt) to minerał z grupy krzemianów, będący odmianą epidotu. Klasyfikowany jest jako minerał rzadki.

Jego nazwa wywodzi się od nazwiska szkockiego bankiera oraz mineraloga Thomasa Allana (1777–1833), który dokonał jego odkrycia.

Charakterystyka

Właściwości

Allanit najczęściej przyjmuje formę kryształów o kształcie słupkowym, tabliczkowym oraz igiełkowym. Może występować w różnych skupieniach, takich jak ziarniste, promieniste, masywne, zbite oraz igiełkowe. Spotykany jest także jako pojedyncze ziarna w skałach. Posiada cechy kruchości oraz może być przeświecający do przezroczystego. W niektórych przypadkach wykazuje promieniotwórczość, co jest związane z obecnością uranu i toru. Współwystępuje z takimi minerałami jak: epidot, biotyt, monacyt, gadolinit, kwarc, skaleniami, magnetyt, ilmenit, cyrkon, diopsyd oraz bastnasyt.

Pleochroizm: wyraźny; dostrzegane kolory: czerwonobrązowy, brązowożółty, zielonobrązowy.

Widmo absorpcyjne: brak diagnostyki.

Luminescencja: brak.

Dyspersja: wyraźna do silnej.

Dwójłomność: 0,018–0,031.

Występowanie

Allanit występuje głównie w kwaśnych skałach magmowych, zazwyczaj w granitach, granodiorytach i sjenitach. Można go również znaleźć w skałach metamorficznych, w pegmatytach granitowych oraz w pustkach w bazaltach.

Miejsca występowania:

Na świecie: Kanada, Norwegia, Szwecja, Grenlandia, Rosja, Republika Malgaska, USA.
W Polsce: występuje w granitach karkonoskich, granitach i pegmatytach strzegomskich oraz w porfirze z okolic Radzimowic.

Zastosowanie

ma znaczenie naukowe,
jest atrakcyjny dla kolekcjonerów,
w jubilerstwie wykorzystywany rzadko z powodu ciemnej barwy, częściej znajduje zastosowanie w galanterii ozdobnej oraz w wyrobach pamiątkarskich. Cenne są kamienie jasnobrązowe, przeświecające. Popularny jest szlif kaboszonowy.

Przypisy

Bibliografia

Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982. Brak numerów stron w książce.

Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1. Brak numerów stron w książce.