Allan V. Cox
Allan V. Cox (17 grudnia 1926, Santa Ana, Kalifornia – 27 stycznia 1987, Stanford) był amerykańskim naukowcem oraz profesorem w dziedzinie Earth Sciences na Uniwersytecie Stanforda. Specjalizował się w historii Ziemi, w tym w geofizyce oraz oceanografii, a jego badania przyczyniły się do potwierdzenia teorii tektoniki płyt poprzez analizy paleomagnetyzmu, czyli resztkowego magnetyzmu skał w obrębie płyt oceanicznych, który zależy od pozycji biegunów magnetycznych Ziemi w czasie ich formowania i rozwoju oceanów.
Życiorys
Allan Cox urodził się w Santa Ana jako syn malarza pokojowego. W młodości był zdolnym uczniem oraz bibliofilem. W trakcie nauki w liceum zafascynował się chemią, kiedy nauczyciel był zmuszony do szybkiego realizowania programu nauczania w ciągu sześciu tygodni. Po latach Cox twierdził, że to intensywne doświadczenie było niezwykle stymulujące. Po rozpoczęciu studiów na University of California, początkowo planował skupić się na chemii, jednak zrezygnował po kilku miesiącach. Następnie przez trzy lata służył w Marynarce Handlowej, gdzie miał czas na swoje ulubione lektury.
Po powrocie do Berkeley, początkowo chciał kontynuować naukę w zakresie chemii, ale po udziale w letnich pracach geologicznych na Alasce z Clyde Wahrhaftigem, zdecydował się na geologię. W trakcie tych ekspedycji szczególnie interesował się glacjologią oraz ruchem lodowców, a jego praca dyplomowa dotyczyła geofizyki pod kierunkiem Jana Verhoogena, który badał magnetyzm skał. Doktorat, uzyskany w 1959 roku, również odnosił się do idei Verhoogena, związanej z weryfikacją teorii Wegenera, która wówczas była często podważana. Po uzyskaniu stopnia doktora, kontynuował badania w US Geological Survey.
Wspólnie z Richardem Doellem i Brentem Dalrymplem prowadził badania stref płyty oceanicznej, które występują w różnych odległościach od ryftu w grzbiecie oceanicznym (strefy spreadingu). Analizując kierunek resztkowego namagnesowania skał, który zmienia się naprzemiennie w stosunku do współczesnego pola magnetycznego Ziemi, ustalili daty przebiegunowania Ziemi. Potwierdzili hipotezę Wegenera, wykazując, że w pobliżu ryftu znajdują się najmłodsze strefy płyty oceanicznej, namagnesowane zgodnie z aktualnym kierunkiem pola magnetycznego. W miarę oddalania się od ryftu, wiek skał wzrasta, co pokazuje, że nowa płyta oddala się od strefy ryftu z określoną prędkością, przenosząc zapis zmian pozycji biegunów.
W 1967 roku Allan Cox powrócił do Uniwersytetu Stanforda, gdzie objął stanowisko profesora Earth Sciences, kontynuując badania w dziedzinie paleomagnetyzmu oraz prowadząc działalność dydaktyczną. W 1979 roku został mianowany dziekanem School of Earth Sciences.
Publikacje
Allan Cox jest autorem ponad stu publikacji naukowych, w tym książek takich jak:
- Cox, Allan, Plate Tectonics and Geomagnetic Reversals, Wyd. W.H. Freeman & Co., 702 s. (1973)
- Cox, Allan, Hart, Brian R., Plate Tectonics: How It Works, Wyd. Blackwell Science Inc., 400 s. (1986)
Stowarzyszenia naukowe
Był członkiem National Academy of Sciences od 1969 roku oraz American Academy of Arts and Sciences od 1974 roku. W latach 1978–1980 pełnił funkcję przewodniczącego American Geophysical Union.
Odznaczenia i wyróżnienia
- John Adam Fleming Medal przyznany przez American Geophysical Union (1969)
- Antarctic Service Medal (1970)
- Vetlesen Prize od Columbia University, wspólnie z S. Keithem Runcornem oraz Richardem R. Doellem (1971)
- Day Medal od Geological Society of America (1975)
- Arthur Day Prize od National Academy of Sciences (1984)
Wspomnienia i upamiętnienie
Allan Cox jest pamiętany jako autor prac charakteryzujących się dużą starannością oraz precyzyjnym opracowaniem statystycznym. Wspominany jest także jako dydaktyk, który potrafił przyciągnąć uwagę studentów do zagadnień paleomagnetyzmu. Jego talent do przygotowywania projektów badawczych dla studentów znalazł wyraz w ustanowieniu nagrody jego imienia – Allan V. Cox Student Research Award, przyznawanej corocznie przez The Geological Society of America za wybitne prace badawcze w dziedzinie geofizyki oraz w Allan V. Cox Medal, nadawanym przez Uniwersytet Stanforda.
