Gra Alkoholik w Analizie Transakcyjnej
Gra Alkoholik jest jedną z kluczowych gier omawianych w kontekście analizy transakcyjnej.
Teza Na poziomie społecznym, są to racjonalne interakcje między dwoma lub więcej Dorosłymi, natomiast na poziomie psychologicznym, mamy do czynienia z transakcjami między Dzieckiem, które poprzez swoje działania, takie jak upijanie się, prowokuje Rodziców w swoim otoczeniu do reakcji na swoje zachowanie. W tej grze, z perspektywy agenta, teza brzmi: „Przez moje picie wyrządziłem już tyle zła, spróbuj mnie powstrzymać.”
W tej grze najczęściej triumfuje agens, który rzeczywiście jest alkoholikiem i stara się wciągnąć w tę grę osoby z najbliższego otoczenia. Otrzymuje psychologiczną nagrodę, gdy może oskarżyć siebie przed innymi za swoje działania, co ma miejsce w fazie trzeźwienia. W tej grze występuje kilka ról oprócz samego Alkoholika. Przede wszystkim jest Oskarżyciel, którym zazwyczaj jest ktoś z rodziny alkoholika, a także: Wybawca, czyli osoba zainteresowana zdrowiem alkoholika, Kozioł ofiarny, który oferuje alkoholikowi wsparcie finansowe, nie angażując się w jego problemy z alkoholem oraz Pośrednik, który sprzedaje alkohol lub stawia kolejkę Alkoholikowi.
W niektórych przypadkach role Kozła ofiarnego, Oskarżyciela i Wybawcy mogą pełnić te same osoby, na przykład żona, która pomaga pijanemu mężowi wrócić do domu po libacji, rozbiera go i kładzie do łóżka, a następnego dnia robi mu wyrzuty, a następnie jako Wybawca prosi go o zmianę zachowania i zaprzestanie picia. W skrajnych sytuacjach może to być gra dwustronna, gdy żona staje się również Pośrednikiem częstującym męża alkoholem.
Momentem kulminacyjnym w tej grze jest kac, kiedy Alkoholik sam sobie wyrzuca swoje upojenie alkoholowe.
Antyteza Podczas leczenia alkoholika, terapeuta oraz członkowie grupy wsparcia powinni odrzucić role Oskarżyciela i Wybawcy, przyjmując jedynie postawę Dorosłego.
Cel Samooskarżenie.
Role: Alkoholik, Oskarżyciel, Wybawca, Kozioł ofiarny, Pośrednik
Paradygmat transakcyjny
- Poziom społeczny: Dorosły – Dorosły
- Poziom psychologiczny: Rodzic – Dziecko
Posunięcia
- (I) Prowokacja – Oskarżenie albo Wybaczenie
- (II) Oddanie się nałogowi – złość lub rozczarowanie
Odmiany gry
- Wytrawny alkoholik
- Strzelmy sobie po jednym
Gry komplementarne
- Ja tylko próbuję ci pomóc – odgrywana przez Wybawcę
- Poczciwy Jaś – odgrywana przez Kozła ofiarnego
Bibliografia
Eric Berne, W co grają ludzie? Psychologia stosunków międzyludzkich. PWN, Warszawa 1987, ISBN 83-01-07004-8
Zobacz też
DDA, Anonimowi Alkoholicy
