Alkiny
Alkiny, znane również jako acetyleny, to klasa organicznych związków chemicznych, które są węglowodorami nienasyconymi. W alkinach występuje jedno wiązanie potrójne pomiędzy atomami węgla (−C≡C−).
Najprostszym przedstawicielem alkinów jest etyn, powszechnie nazywany acetylenem, o wzorze H−C≡C−H. Alkiny są bardziej reaktywne niż alkan i alken, charakteryzują się nietrwałością i mogą uczestniczyć w wielu samorzutnych reakcjach. Ogólny wzór alkinów to CnH2n−2. Podobnie jak wszystkie węglowodory, alkiny reagują w procesie spalania.
Nazewnictwo
Nazwy alkinów są tworzone na podstawie nazw odpowiednich alkanów. Z nazwy alkanu o tym samym szkielecie węglowym usuwa się końcówkę „-an” i dodaje końcówkę „-yn” (lub „-in” po spółgłoskach ch, f, g, k, l), a przed nią umieszcza się lokant, który wskazuje, przy którym atomie węgla znajduje się potrójne wiązanie – na przykład „heksan” przekształca się w „heks-2-yn”.
Główny łańcuch, z którego pochodzi zasadniczy człon nazwy, musi zawierać wiązanie potrójne i być najdłuższy z możliwych. Atomy węgla są numerowane w taki sposób, aby wiązanie potrójne miało jak najniższy numer, niezależnie od innych podstawników. W przypadku, gdy we węglowodorze występuje zarówno wiązanie podwójne, jak i potrójne, większe znaczenie ma wiązanie podwójne przy nazewnictwie.
Lokant można pominąć, gdy ma on wartość 1, co oznacza, że wiązanie potrójne znajduje się na początku szkieletu węglowego.
W literaturze można spotkać również starsze metody nazewnictwa, które różnią się od obecnych tym, że lokanty znajdują się przed nazwą, na przykład „2-heksyn”.
