Alki (Alcidae)
Alki, znane jako rodzina ptaków z rzędu siewkowych (Charadriiformes), obejmują obecnie 24 gatunki, w tym jeden wymarły. Te ptaki morskie zamieszkują skaliste brzegi w chłodnych i umiarkowanych klimatach północnej półkuli, choć niektóre z nich zdarza się spotkać nawet w Zatoce Kalifornijskiej. Kanadyjski ornitolog Anthony Gaston zasugerował, że wiele gatunków wybiera północne wody z powodu obecności rekinów w tropikach.
Systematyka
Rodzina ta dzieli się na dwie podrodziny:
- Aethiinae J.A. Allen et al., 1908 – nurniczki
- Alcinae Leach, 1820 – alki
Charakterystyka
Ptaki te mają długość ciała od 15 do 40 cm, chociaż wymarła alka olbrzymia (Pinguinus impennis) osiągała nawet 75 cm. Charakteryzują się krępym tułowiem, dużą głową z mocnym dziobem, a także krótkimi skrzydłami i nogami zakończonymi błoną pławną. Ich upierzenie ma kolor czarno-biały.
Alki mają kilka charakterystycznych cech:
- Nogi z trzema palcami, które są połączone błoną pławną, a tylny palec jest uwsteczniony.
- Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego, jednak występuje dymorfizm wiekowy i sezonowy.
- Świetnie pływają i nurkują, używając zarówno nóg, jak i skrzydeł do wiosłowania (podobnie jak pingwiny). Długie nurkowanie umożliwiają im ciężki szkielet z mniejszą liczbą komór powietrznych, a ich wydłużony mostek i klatka piersiowa chronią przed podwyższonym ciśnieniem wody.
- Ich umiejętności lotnicze są raczej słabe, a poruszają się niezgrabnie na lądzie (alka olbrzymia była nielotem). Krótkie sterówki oraz skrzydła wykorzystują głównie do napędu pod wodą, wykonując 15–20 ruchów na minutę.
- Dobrze rozwinięty gruczoł kuprowy pozwala im na natłuszczanie piór ich wydzieliną.
- Ptaki te pierzą się dwa razy w roku, co skutkuje posiadaniem upierzenia zimowego oraz godowego. W tym czasie zrzucają wszystkie lotki naraz, przez co stają się nielotne i pływają na wodzie.
- Ich gruczoł nosowy wydziela sól, co jest dostosowaniem do życia w środowisku o wysokim zasoleniu.
- Gniazdują zazwyczaj bezpośrednio na skałach, w norach lub zagłębieniach, tworząc liczne kolonie, które mogą liczyć miliony osobników, pokrywających stoki i nabrzeżne skały.
- W jednym lęgu zazwyczaj składają 1–2 jaja.
- Pisklęta są pokryte gęstym puchem i są półgniazdownikami. Szybko rosną i potrafią wskakiwać do morza bezpośrednio ze skał, podczas gdy pisklęta karmione w norach pozostają tam, aż nauczą się latać.
- Ich dieta składa się głównie z ryb i bezkręgowców morskich.
Zobacz też
kiviak – grenlandzka potrawa z surowego mięsa alki.
