Alkajos z Mityleny
Alkajos (stgr. Ἀλκαῖος, zlat. Alceusz), żyjący około 620–550 p.n.e., był poetą z starożytnej Grecji, który reprezentował melikę lesbijską.
Życiorys
Alkajos pochodził z arystokratycznej rodziny i urodził się w Mitylenie na wyspie Lesbos. W młodym wieku jego brat, Antymenidas, pomógł obalić tyrana Melenchrosa. Alkajos uczestniczył w bitwie z Atenami, ale w trakcie walki o przylądek Sigejon uciekł, zostawiając swoją tarczę. Po przejęciu władzy przez kolejnego tyrana, Myrsylosa, Alkajos wstąpił do tajnego arystokratycznego stowarzyszenia hetájroj, które dążyło do przywrócenia dawnego porządku. Grupa ta została jednak zdradzona przez Pittakosa, który sprzymierzył się z tyranem, by po jego śmierci zdobyć władzę. Alkajos i jego brat zostali skazani na banicję i udali się do Pyrry, znajdującej się na Lesbos. Poeta nieustannie krytykował Pittakosa, co mogło doprowadzić do jego drugiego wygnania; tym razem udał się do Egiptu, a być może również przebywał w Tracji i Lidii, gdzie prowadził negocjacje. Powrócił do ojczyzny w wyniku amnestii ogłoszonej przez Pittakosa w 580 roku p.n.e. Dalsze losy poety pozostają nieznane.
Twórczość
Twórczość Alkajosa, zebrana przez wydawców Biblioteki Aleksandryjskiej – Arystofanesa i Arystarcha – obejmowała około dziesięciu ksiąg, jednak do naszych czasów nie przetrwał żaden kompletny utwór. Spośród zachowanych fragmentów, większość ma charakter polityczny i jest wymierzona przeciwko Pittakosowi. Utwory te często mają moralizatorski ton, a część z nich utrzymana jest w napastliwym stylu. Pozostała liryka poety obejmowała hymny, pieśni biesiadne (sympotyczne), miłosne oraz filozoficzne.
Alkajos posługiwał się wersyfikacją lesbijską, a najczęściej używał strof, które nazywane są strofa alcejską na jego cześć. Wykorzystywał również strofę saficką, a także różne metra, takie jak joniki, kola eolskie, jambiczne i daktyliczne. Poeta pisał w dialekcie eolskim.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Alicja Szastyńska-Siemion: Alkajos. W: Literatura Grecji Starożytnej: Epika – liryka – dramat. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2005. ISBN 83-7306-172-X. (pol.).
Alkajos. W: Jerzy Danielewicz: Liryka starożytnej Grecji. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1984. ISBN 83-04-01580-3. ISSN 0406-0636. (pol.).
