Aliszer Burchanowicz Usmanow
Aliszer Burchanowicz Usmanow (ros. Алишер Бурханович Усманов, uzb. Alisher Burhonovich Usmonov; urodził się 9 września 1953 roku w Chuście) to uzbecko-rosyjski przedsiębiorca.
W edycji magazynu Forbes z 2011 roku Usmanow został uznany za najbogatszego człowieka w Rosji, z majątkiem szacowanym na ponad 18 miliardów dolarów, co dało mu 28. miejsce na liście najbogatszych ludzi na świecie.
Życiorys
Młodość
Jego ojciec pełnił funkcję prokuratora w Taszkencie. Aliszer Usmanow ukończył studia z zakresu prawa międzynarodowego w Moskiewskim Państwowym Instytucie Stosunków Międzynarodowych w 1976 roku. W 1980 roku został skazany przez trybunał wojskowy Uzbeckiej SSR za korupcję i wymuszenia, co skutkowało 8-letnim wyrokiem w obozie pracy. Został zwolniony na początku 1986 roku i całkowicie zrehabilitowany przez Sąd Najwyższy Uzbekistanu w 2000 roku. W latach 1992–2022 był żonaty z Iriną Winer, uznaną trenerką gimnastyki artystycznej.
Kariera
Usmanow działa w różnych sektorach, takich jak metale szlachetne, żelazo, stal, gaz ziemny oraz media. Jego kluczowym przedsięwzięciem jest Metalloinvest, w którego skład wchodzą firmy zajmujące się wydobyciem metali, produkcją stali i jej dystrybucją. Dzięki temu Usmanow znalazł się w czołowej dziesiątce rosyjskiego rynku stali.
Pełni także funkcję prezesa Gazprominvestingholdings, firmy odpowiedzialnej za skomplikowane inwestycje i transakcje dla Gazpromu.
Całkowicie należy do niego Gallagher Holdings, zarejestrowany na Cyprze międzynarodowy holding inwestujący głównie w przemysł wydobywczy, stalowy, technologie, ropę naftową, gaz, media i farmakologię. Od 2006 roku Usmanow posiada także udziały w australijskich firmach wydobywczych poprzez Gallagher Holding.
Jest on również największym akcjonariuszem londyńskiej Nautilus Minerals, zajmującej się wydobyciem podwodnych złóż złota i miedzi w pobliżu Papui-Nowej Gwinei.
W sierpniu 2006 roku Usmanow zainwestował w media, nabywając gazetę Kommiersant, dawniej należącą do Borysa Bierezowskiego, oraz kilka stacji telewizyjnych, sportowych i muzycznych.
W sierpniu 2007 roku wykupił 14,6% udziałów londyńskiego Arsenal FC za 75 milionów funtów, a 28 września zwiększył swoje udziały do 23%, stając się drugim co do wielkości współwłaścicielem klubu. Od lutego 2008 roku, po dokupieniu kolejnych udziałów, uzyskał status największego właściciela. Na początku 2008 roku Usmanow nabył również Dinamo Moskwa, co uczyniło ten znany rosyjski klub jednym z najbogatszych w kraju. W latach 2008–2022 pełnił także funkcję przewodniczącego Międzynarodowej Federacji Szermierczej (FIE).
W lipcu 2015 roku Usmanow, poprzez swój fundusz USM Holdings, zainwestował „kilkadziesiąt milionów dolarów” w firmę Uber. Jest również właścicielem organizacji e-sportowej Virtus.pro, w której grali polscy zawodnicy.
Niektóre osoby związane z Uzbekistanem oskarżają Usmanowa o defraudacje na szeroką skalę z czasów ZSRR oraz inne przestępstwa, a także o nielegalne próby nabycia większości udziałów w Arsenalu.
W dniu 28 lutego 2022 roku, w odpowiedzi na inwazję Rosji na Ukrainę, Unia Europejska umieściła Usmanowa na liście sankcyjnej, wprowadzając zakaz podróżowania oraz zamrażając jego aktywa.
Odznaczenia
Usmanow został odznaczony między innymi Orderem Honoru (2004), Orderem Za Zasługi dla Ojczyzny III i IV klasy oraz kazachskim Orderem Przyjaźni.
Sądy
W latach 1994–1998 Usmanow, kierując Interbank Investment and Financial Company Interfin, zajmował się ściąganiem długów za gaz. Pod koniec lat 90. spotkał się z Rema Wiachiriewem, co zaowocowało połączeniem sił i finansów, dzięki czemu Gazprom oraz Interfin nabyły kontrolne pakiety akcji w Zakładach Elektrometalurgicznych Oskol (OEMK) oraz Lebedinsky Mining and Processing Plant, które zostały skonsolidowane w Gazmetall. W 2002 roku Interfin Usmanowa przejął udziały Gazpromu w tej spółce, stając się jedynym kontrolującym udziałowcem. W 2005 roku Usmanow oraz Wasilij Anisimow nabyli Michajłowski GOK od Borysa Iwaniszwilego. W 2006 roku wszystkie wymienione aktywa zostały skonsolidowane w Metalloinvest, którego współwłaścicielami zostali Anisimow i Vladimir Skoch, a Usmanow, na którego akcje zostały przeniesione w 1999 roku, po jego synu Andrieju Skochu, był zastępcą Dumy Państwowej.
