Alina Perth-Grabowska

Alina Perth-Grabowska (ur. 12 kwietnia 1935 w Łodzi, zm. 22 czerwca 2006 w Monachium) była polską dziennikarką oraz publicystką, która w latach 1972-1994 pracowała jako etatowa dziennikarka Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium.

Życiorys

Była córką Alfreda i Pauliny. W 1951 roku ukończyła VII LO im. Stefanii Sempołowskiej w Łodzi, po czym rozpoczęła studia z zakresu polonistyki na Uniwersytecie Łódzkim. Pracowała jako dziennikarka w „Głosie Robotniczym” w Łodzi. Ponadto była współzałożycielką satyrycznego teatru „Pstrąg” oraz pełniła rolę kierownika literackiego w Teatrze Ziemi Łódzkiej. Po wyjeździe na emigrację, zanim osiedliła się w Monachium, była związana z polskojęzyczną gazetą „Nowiny i Kurier” w Tel Awiwie. W Niemczech przez wiele lat była dziennikarką Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa; zaczynała w redakcji Dziennika radiowego, a później przeszła do Działu Programowego. Była komentatorką audycji „Fakty, wydarzenia, opinie” oraz autorką komentarzy dnia, w których na zlecenie Jana Nowaka-Jeziorańskiego przedstawiała stanowisko Rozgłośni w różnych kwestiach. Jej działalność była przedmiotem ataków propagandy PRL, co później opisał prof. Paweł Machcewicz.

Po 1989 roku przez wiele lat propagowała nagrania oraz historię Rozgłośni Polskiej, a także działalność jej pierwszego dyrektora, Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

Była organizatorką uroczystości pożegnania pracowników Rozgłośni Polskiej RWE, które miały miejsce w dniach 20-21 czerwca 1994 w Poznaniu, z udziałem Prezydenta RP Lecha Wałęsy, Jana Nowaka-Jeziorańskiego oraz licznych pracowników RWE. W tym okresie otrzymała list od prezydenta USA Billa Clintona, skierowany do wszystkich odchodzących pracowników Rozgłośni.

Po zakończeniu działalności Rozgłośni Polskiej RWE, w latach 1995−2006 była założycielką i sekretarzem wykonawczym Stowarzyszenia Pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Warszawie. Prowadziła audycje w Polskim Radiu pod tytułem „Z archiwum Radia Wolna Europa” oraz relacje z wydarzeń organizowanych w warszawskim „Klubie RWE”, który w 2009 roku przyjął jej imię. Była związana ze Stiftung zur Förderung der Deutsch-Polnischen Verständigung e.V. (z siedzibą w Monachium i Warszawie).

Alina Perth-Grabowska była również autorką cyklicznych felietonów w „Dzienniku Polskim”. W toruńskim czasopiśmie „Archiwum Emigracji” opublikowane zostały jej rozmowy z Janem Nowakiem-Jeziorańskim oraz Zygmuntem Michałowskim.

W 1995 roku została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2006 roku, pośmiertnie, Krzyżem Komandorskim tegoż Orderu. W 2005 roku odebrała Medal 80-lecia Polskiego Radia w imieniu pracowników Rozgłośni Polskiej RWE.

Była żoną dziennikarza RWE Leszka Pertha. Mieszkała w Konstancinie-Jeziornie oraz Monachium.

Pochowana na Rzymsko-Katolickim Cmentarzu Św. Józefa w Łodzi przy ulicy Ogrodowej 39, w grobie rodzinnym (kwatera 28).

Twórczość

Polska w komentarzach (t. I-II; Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1999, ISBN 0-85065-264-2)

Opracowania

Tu Rozgłośnia Polska RWE. Stowarzyszenie Pracowników RP RWE (wybór tekstów: Alina Perth-Grabowska, Bogdan Żurek; red. Andrzej Dusza, Krzysztof Dobrecki; „Przegląd Koniński” na zlecenie Stowarzyszenia Pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, Konin 1995, ISBN 83-904212-0-8)
PRL atakuje Radio „Wolna Europa”: teksty, rysunki i karykatury z prasy, radia, telewizji i wydawnictw książkowych (Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, Wrocław 2002, ISBN 83-7095-055-8)
Wspomnienia pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa (Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Warszawa 2002, ISBN 83-88794-64-7)

Udział w pracach zbiorowych

Zarys historii „Wolnej Europy”, [w:] Pomoc Krajowi przez niepodległościowe uchodźstwo 1945–1990 (red. Roman Lewicki, Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie, Londyn 1995, ISBN 0902763113, s. 60–75, seria: „Materiały do Dziejów Polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego”, t. 5; pozostali autorzy: Krystyna Asipowicz-Tracewska, Stanisław Bask-Mostwin, Benedykt Heydenkorn, Jan Krok-Paszkowski, Mieczysław Paszkiewicz, Jerzy Radomyski, Jerzy Skowronek, Edward Szczepanik)

Bibliografia

Nasi Autorzy. Alina Grabowska, „Wiadomości” (Londyn), nr 5, 31.01.1971, s. 5;
Paweł Machcewicz, „Monachijska menażeria”. Walka z Radiem Wolna Europa (Instytut Pamięci Narodowej – Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2007; seria: „Monografie”, t. 33, ISBN 978-83-60464-44-1, s. 379-380);
Grzegorz Sowula, Zmarła Alina Perth Grabowska. Dziennikarka z pasją, „Rzeczpospolita” (Warszawa), 23.06.2006;
Lechosław Gawlikowski, Pracownicy Radia Wolna Europa. Biografie zwykłe i niezwykłe (Instytut Studiów Politycznych PAN – Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2015, ISBN 978-83-64091-49-0, s. 511-513);