Alina Kowalska

Alina Kowalska

Alina Kowalska (ur. 19 sierpnia 1932 w Czeladzi, zm. 3 stycznia 2001 w Czeladzi) była polską językoznawczynią, historykiem języka polskiego, oraz śląskoznawcą, która pełniła funkcję profesora zwyczajnego na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

Życiorys

Alina była córką Stanisława i Stanisławy z Paluchów. W 1950 roku ukończyła żeńskie Liceum Ogólnokształcące im. Emilii Plater w Sosnowcu (wydział humanistyczny) i rozpoczęła studia polonistyczne na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, które zakończyła w 1955 roku obroną pracy magisterskiej pt. Język Piotra Kochanowskiego w świetle pierwodruku „Jerozolimy wyzwolonej”, napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Witolda Taszyckiego.

W 1964 roku uzyskała stopień naukowy doktora nauk humanistycznych na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego na podstawie dysertacji pt. Język polskich tekstów w księgach miejskich Tarnowskich Gór z 2. połowy XVI wieku (promotor prof. dr hab. Witold Taszycki). W 1976 roku na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego im. Bolesława Bieruta otrzymała stopień naukowy doktora habilitowanego na podstawie monografii pt. Ewolucja analitycznych form czasownikowych z imiesłowem na „-ł” w języku polskim.

Przez 46 lat była związana z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach (wcześniej Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Katowicach), pracując w Katowicach (do 1973 i 1990−2001) oraz w Sosnowcu (1973−1990). W 1955 roku rozpoczęła pracę jako asystent na godzinach zleconych, a od 1957 roku była nauczycielem akademickim w Katedrze Języka Polskiego na Wydziale Filologii Polskiej (od 1958 Wydziale Filologiczno-Historycznym) Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach. W kolejnych latach awansowała na różne stanowiska, a od 1968 roku pracowała w Zakładzie Języka Polskiego w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. W 1977 roku została docentem, w 1988 profesorem nadzwyczajnym, a w 1997 profesorem zwyczajnym. Na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego pełniła różne funkcje, takie jak Prodziekan do spraw studenckich (1986–1987), Wicedyrektor Instytutu Języka Polskiego (1978−1981, 1987−1989) oraz Dyrektor Instytutu Języka Polskiego (1989−1991).

W latach 1955−1957 dodatkowo uczyła języka polskiego w Technikum Rachunkowości (obecnie Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego) w Dąbrowie Górniczej.

Była jednym z założycieli i dwukrotnym sekretarzem Komisji Językoznawstwa Oddziału w Katowicach Polskiej Akademii Nauk. Ponadto była członkiem Komisji Językoznawstwa Oddziału w Krakowie PAN oraz Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego (od 1955, skarbnik Katowickiego Koła w latach 1956−1962) i Polskiego Towarzystwa Językoznawczego (od 1960).

Pogrzeb Aliny Kowalskiej odbył się 6 stycznia 2001 w kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czeladzi, a jej ciało złożono na czeladzkim Cmentarzu Parafii św. Stanisława.

Twórczość naukowa

Jako wychowanka krakowskiej szkoły językoznawczej, wspólnie z Ireną Bajerową organizowała i prowadziła badania polonistyczne w zakresie historii języka na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. W swoich badaniach stosowała metody statystyczne, analizując ewolucję zagadnień językowych w kontekście uwarunkowań pozajęzykowych. W pracy naukowej wykorzystywała liczne źródła, szczególnie ceniąc oryginalne archiwalia. Koncentrowała się na fleksji nominalnej i werbalnej, badając m.in. kształtowanie się odmiany rzeczowników i zaimków oraz rozwój form słowa posiłkowego. Przeanalizowała również język Piotra Kochanowskiego.

W Wyższej Szkole Pedagogicznej zapoczątkowała badania nad językiem Górnego Śląska, ustanawiając ośrodek badań śląskoznawczych w Katowicach i Sosnowcu. Prowadziła badania nad historią języka polskiego na Górnym Śląsku w okresie habsburskim (1526−1742) i pruskim (1742−1922), badając dawny język urzędowy oraz wpływ regionalnych osobowości, takich jak Karol Miarka, Alojzy Ficek czy Emil Szramek. Zajmowała się także zapożyczeniami czeskimi i niemieckimi w polskim języku urzędowym oraz historią piśmiennictwa literackiego do 1922 roku.

Alina Kowalska inspirowała wielu studentów oraz młodych badaczy, była promotorem dwóch rozpraw doktorskich o tematyce śląskoznawczej:

• Urszula Burzywoda, Górnośląska polszczyzna urzędowa w okresie pruskim (1982),
• Mirosława Siuciak, Język śląskich utworów scenicznych z lat 1864−1922 (1996).

Była autorką 94 publikacji naukowych i redaktorką 6 tomów zbiorowych. Napisała dwa skrypty uniwersyteckie, z których jeden był wydany dwukrotnie. Pośmiertnie ukazały się dwa zbiory przedruków jej prac naukowych.

Monografie i edycje źródeł

Język polski w szesnastowiecznych księgach miejskich Tarnowskich Gór. (Prace Komisji Językoznawstwa PAN Oddział w Krakowie, nr 24), Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1970 (doktorat).

Ewolucja analitycznych form czasownikowych z imiesłowem na „-ł” w języku polskim. (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 123), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1976 (habilitacja).

Studia z dziejów języka polskiego na Górnym Śląsku w okresie pruskim, Urszula Burzywoda, Alina Kowalska, Olga Wolińska. (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 567), Katowice: Uniwersytet Śląski, 1983, ISBN 83-00-00512-9 (współautor).

Dzieje języka polskiego na Górnym Śląsku w okresie habsburskim (1526–1742), Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986, ISBN 83-04-02280-X (monografia profesorska).

Akta miejskie Tarnowskich Gór od końca XVI wieku do roku 1740. Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1993, ISBN 83-7008-135-5 (edycja źródeł).

Protokolarz albo „Czerwona Księga” Mysłowic, [wydany wspólnie z Antonim Piwowarczykiem], red. Antoni Barciak, Mysłowice: Urząd Miasta Mysłowice, 2002, ISBN 83-913070-1-8 (edycja źródła).

Studia (redaktor)

Studia historycznojęzykowe, pod red. Antoniny Grybosiowej i Aliny Kowalskiej. (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 405; Prace Językoznawcze, 7), Katowice: Uniwersytet Śląski, 1980 (redaktor).

Studia historycznojęzykowe, pod red. Aliny Kowalskiej. (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 688; Prace Językoznawcze, 12), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1985 (redaktor).

Studia polonistyczne, pod red. Aliny Kowalskiej i Aleksandra Wilkonia. (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 1178; Prace Językoznawcze, 19), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1991 (redaktor).

Studia historycznojęzykowe, pod red. Aliny Kowalskiej. (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 1410; Prace Językoznawcze, 22), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1994 (redaktor).

Studia historycznojęzykowe, pod red. Antoniny Grybosiowej i Aliny Kowalskiej. (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 1577; Prace Językoznawcze, 24), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1996 (redaktor).

Studia historycznojęzykowe, pod red. Aliny Kowalskiej i Olgi Wolińskiej. (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 2022; Prace Językoznawcze, 26), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2001 (redaktor).

Skrypty uczelniane

Przewodnik do historii języka polskiego (dla studentów IV roku filologii polskiej studiów zaocznych), red. I. Bajerowa, (Uniwersytet Śląski, 193), Katowice: Uniwersytet Śląski, 1979, (rozdziały autorskie: Rola wybitnych pisarzy w rozwoju języka, s. 61–64; Język polski na Śląsku, s. 73–76).

Materiały do ćwiczeń z gramatyki historycznej języka polskiego. (Skrypt dla studentów III roku filologii polskiej studiów zaocznych i II roku studiów dziennych). (Uniwersytet Śląski, 208), [współautorka Antonina Grybosiowa], Katowice: Uniwersytet Śląski, 1979.

Materiały do ćwiczeń z gramatyki historycznej języka polskiego. (Skrypt dla studentów III roku filologii polskiej studiów dziennych i zaocznych). (Skrypty Uniwersytetu Śląskiego, nr 417), [współautorka Antonina Grybosiowa], wyd. 2 [poszerzone], Katowice: Uniwersytet Śląski, 1988.

Artykuły i rozdziały w monografiach

Grupy śr/z/-, źr/z/-, j/ź/rz- w I i II wydaniu „Jerozolimy wyzwolonej” Tassa w tłumaczeniu Piotra Kochanowskiego. „Język Polski”, R. XXXVI, 1956, s. 40–42.

Materiały do badań językowych w archiwach województwa katowickiego. „Zeszyty Naukowe WSP. Sekcja Językoznawstwa”, T. 1, Katowice 1959, s. 3–21.

Dialektyzmy w siedemnastowiecznych rękopisach bytomskich. „Zeszyty Naukowe WSP. Sekcja Językoznawstwa”, T. 2, Katowice 1962, s. 5–51.

Najstarsze księgi miejskie Bytomia i Tarnowskich Gór. „Zaranie Śląskie”, R. 25, 1962, z. 3, s. 552–560.

Polskie dokumenty cechowe z Sośnicowic i Gliwic z początków XVIII w. [współautorka I. Nalepa-Orłowska]. „Zaranie Śląskie”, R. 26, 1963, z. 2, s. 235–243.

Zaimkowe formy „jeje(j)”, „jejich” w zabytkach języka polskiego XIV–XVIII w. „Język Polski”, R. XLIII, 1963, s. 236–244.

Terminologia prawnicza w szesnastowiecznych księgach sądowych Tarnowskich Gór. „Zaranie Śląskie”, R. 27, 1964, z. 1, s. 92–100.

Uwagi o języku księgi wójtowskiej Będzina z lat 1572–1645. „Zeszyty Naukowe WSP. Sekcja Językoznawstwa”, T. 3, Katowice 1966, s. 25–48.

Właściwości gwarowe w dziewiętnastowiecznych księgach cechowych Sośnicowic. „Zeszyty Naukowe WSP. Sekcja Językoznawstwa”, T. 3, Katowice 1966, s. 49–66.

Dialektyzmy fonetyczne w dziewiętnastowiecznych księgach cechowych z Toszka. „Zaranie Śląskie”, R. 29, 1966, z. 4, s. 713–718.

Dwuczłonowe formy 3. osoby czasu przeszłego w XVI w. „Język Polski”, R. XLVII, 1967, s. 349–359.

Zmiany w systemie wokalicznym gwary gliwickiej. W: „Z polskich studiów slawistycznych”. Seria 3: Językoznawstwo, Warszawa 1968, s. 335–341.

Dzieje końcówki „-im” w narzędniku l. poj. rzeczowników rodzaju nijakiego w języku polskim. W: „Prace Językoznawcze”, T. 1, red. I. Bajerowa, H. Wróbel, Katowice 1969, s. 39–56.

Gliwickie księgi cechowe. „Zaranie Śląskie”, R. 33, 1970, z. 2, s. 328–334.

Uwagi o języku utworu. W: Jantaszek z wojny moskiewskiej. Nieznany utwór literatury staropolskiej, Katowice 1972, s. 77–81.

Rachunki rzemieślników gliwickich z lat 1785–1804. „Zeszyty Gliwickie”, T. 10, 1973, s. 39–42.

Końcówka „-ej” w odmianie rzeczowników rodzaju żeńskiego w języku polskim. W: „Prace Językoznawcze”, T. 2, red. I. Bajerowa, W. Lubaś, Katowice 1973, s. 59–81.

Polski czas przeszły trybu przypuszczającego w ujęciu historycznym. W: „Sprawozdania Komisji Naukowych PAN”, T. 17/1, Kraków 1973, s. 49–51.

Zeznania sądowe ze Śląska z 1579 roku. W: „Studia Śląskie”. Seria Nowa, T. 26, Opole 1974, s. 185–192.

O funkcji form „byłby dał”, „byłby zrobił”. „Język Polski”, R. LV, 1975, s. 34–41.

Les formes et les fonctions du plus-que-parfait dans la langue Polonaise. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, R. 33, 1975, s. 99–106.

Charakter i geneza analitycznych form czasownikowych w języku staropolskim. W: „Sprawozdania Komisji Naukowych PAN”, T. 19/1, Kraków 1976, s. 40–41.

Łączliwość końcówek czasu przeszłego z różnymi częściami mowy. W: „Prace Językoznawcze”, T. 3, red. I. Bajerowa, A. Grybosiowa, Katowice 1976, s. 31–42.

Rozwój nowych form słowa posiłkowego: „jestem”, „jesteś”, „jesteśmy”, „jesteście”. „Poradnik Językowy”, 1977, z. 9, s. 377–384.

Nazwiska mieszkańców Katowic w siedemnastowiecznej księdze metrykalnej. W: „Prace Językoznawcze”. T. 4: Onomastyka, red. W. Lubaś, A. Wilkoń, Katowice 1978, s. 35–52.

Najczęstsze typy nazw osobowych w Tarnowskich Górach w drugiej połowie XVI wieku. „Zaranie Śląskie”, R. 41, 1978, z. 1, s. 131–140.

Aniela Przybycin (1928–1979). „Język Polski”, R. LIX, 1979, s. 382–383.

Badania diachroniczne nad regionalnymi odmianami polszczyzny. Postulaty i uwagi metodologiczne. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, R. 37, 1980, s. 109–115.

Język polski w górnośląskim okręgu przemysłowym w świetle dziewiętnastowiecznych archiwaliów parafialnych. W: „Prace Językoznawcze”. T. 7: Studia historycznojęzykowe, red. A. Grybosiowa, A. Kowalska, Katowice 1980, s. 107–116.

Trzydziestolecie pracy naukowej Profesor Ireny Bajerowej. W: „Prace Językoznawcze”. T. 7: Studia historycznojęzykowe, red. A. Grybosiowa, A. Kowalska, Katowice 1980, s. 3–5.

Badania nad historią języka polskiego na Górnym Śląsku. W: Perspektywy badań śląskoznawczych. Językoznawstwo. Piśmiennictwo. Folklorystyka, red. D. Simonides, H. Borek, Wrocław 1981, s. 41–47.

Zróżnicowanie socjalne polszczyzny górnośląskiej w drugiej połowie XIX wieku. W: „Socjolingwistyka”, T. 4, red. W. Lubaś, Warszawa–Katowice–Kraków 1982, s. 141–152.

Rola szkoły, Kościoła i instytucji wychowawczych w dziejach języka polskiego na Górnym Śląsku. W: Studia z dziejów języka polskiego na Górnym Śląsku w okresie habsburskim, red. U. Burzywoda, O. Wolińska, Katowice 1983, s. 101–126.

Z zagadnień czesko-polskiej interferencji językowej na Górnym Śląsku w okresie habsburskim. W: „Z polskich studiów slawistycznych”, Seria 6, Warszawa 1983, s. 195–202.

O česko-polskoj jazykovoj interferencii v Verchnej Silezii v period pravlenija Gabsburgov. V: Rezjume dokladov i pisennych soobščenij IX Meždunarodnyj Sezd Slavistov, Moskva 1983, s. 94–95.

Akta miejskie Bierunia z lat 1674–1747. „Zaranie Śląskie”, R. 46, 1983, z. 4, s. 486–491.

Z historii polskiego imperatiwu. W: Z problematyki czasownika słowiańskiego, red. W. Pianka, Katowice 1983, s. 119–128.

Polszczyzna górnośląska w funkcji języka urzędowego w XVI i XVII wieku. W: Polszczyzna regionalna w okresie renesansu i baroku, red. H. Wiśniewska, Cz. Kosyl, Wrocław 1984, s. 143–151.

Problematyka Śląska w pracach Witolda Taszyckiego. „Poradnik Językowy”, 1984, z. 5, s. 305–307.

Założenia i problemy badawcze historii języka polskiego na Górnym Śląsku w okresie habsburskim. „Prace Komisji Naukowych PAN”, T. 8, Katowice 1984, s. 70–72.

Wariancja językowa w drukach brzeskich z lat 1715–1736. W: „Prace Językoznawcze”, T. 12: Studia historycznojęzykowe, red. A. Kowalska, Katowice 1985, s. 143–160.

Sytuacja językowa na Górnym Śląsku w okresie habsburskim. „Socjolingwistyka”, T. 7, red. W. Lubaś, Katowice 1986, s. 35–47.

Stosunki językowe na Górnym Śląsku w latach 1825–1882. W: Karol Miarka a odrodzenie narodowe Śląska, red. J. Glensk, S. Sochacka, Opole 1986, s. 137–144.

Profesor Alfred Zaręba (10 XI 1921 – 19 II 1988). „Zaranie Śląskie”, R. 51, 1988, z. 3–4, s. 233–236.

Kształtowanie się normy językowej w XIX-wiecznych drukach górnośląskich. W: „Prace Językoznawcze”, T. 17: Studia historycznojęzykowe, red. I. Bajerowa, Katowice 1989, s. 40–54.

Stan i potrzeby w zakresie historycznych badań nad polszczyzną regionalną. „Język Polski”, R. LXX, 1990, s. 25–32.

Obrona języka polskiego na Śląsku w XIX wieku. W: Język – kultura – społeczeństwo. Wybór studiów i materiałów, red. S. Dubisz, Warszawa 1990, s. 100–104.

Polszczyzna literacka na Śląsku w dobie średniopolskiej. „Zeszyty Naukowe WSP”, T. 13, Opole 1991, s. 429–435.

Stan i perspektywy badań nad polszczyzną śląską (1980–1990). W: Stan i potrzeby badań śląskoznawczych nad językiem, piśmiennictwem i folklorem, red. S. Gajda, Opole 1991, s. 7–14.

Przyczynek do ewolucji form „jest zabit”, „jest zabito”, „są zabity”. W: „Prace Językoznawcze”, T. 19: Studia polonistyczne, red. A. Kowalska, A. Wilkoń, Katowice 1991, s. 100–107.

Ks. Jan Alojzy Ficek jako inspirator polskiego życia kulturalnego na Śląsku. W: Ks. Jan Alojzy Ficek i Piekary Śląskie w XIX wieku, red. J. Myszor, Katowice 1992, s. 108–116.

Z przeszłości gwary śląskiej. W: Gwara śląska dawniej i dziś, red. M. Lubina, Katowice–Opole–Cieszyn 1992, s. 3–10.

Szkic z dziejów języka literackiego na Górnym Śląsku do 1922 roku. W: Oblicza literackie Śląska, red. J. Malicki, Katowice 1992, s. 175–191.

Odrodzenie polskiego języka literackiego na Śląsku w XIX wieku. W: „Z polskich studiów slawistycznych”, Seria 8, Warszawa 1992, s. 115–120.

Troska o poprawność językową książek wydawanych na Śląsku w drugiej połowie XIX wieku. W: Książka polska na Śląsku w drugiej połowie XIX wieku. Zarys problematyki, red. M. Pawłowiczowa, Katowice 1992, s. 55–63.

Udział duchowieństwa katolickiego w obronie języka polskiego na Górnym Śląsku w XIX wieku i na początku XX wieku. W: Język a chrześcijaństwo, red. I. Bajerowa, M. Karpluk, Z. Leszczyński, Lublin 1993, s. 121–130.

Zasługi ks. Emila Szramka dla języka polskiego na Śląsku w latach 1914–1922. W: „Duszą Śląska jest Ślązak”. Materiały konferencji zorganizowanej w 50. rocznicę śmierci ks. Emila Szramka, red. S. Gajda, A. Kwiatek, Opole 1993, s. 79–90.

Zapożyczenia czeskie i niemieckie w urzędowych tekstach górnośląskich z lat 1526–1742. W: Śląsk w badaniach językoznawczych: badanie pogranicza językowo-kulturowego polsko-czeskiego, red. I. Nowakowska-Kempna, Katowice 1993, s. 75–79.

Die Wiedergeburt der polnischen Literatursprache in Schlesien im 19. Jahrhundert. V: XI medzinarodny zjazd slavistov. Zbornik rezjume, Bratislava 1993, s. 208.

Język poetycki Jana Kochanowskiego w świetle analizy rymu i rytmu „Jerozolimy wyzwolonej”. „Prace Językoznawcze”, T. 22: Studia historycznojęzykowe, red. A. Kowalska, Katowice 1994, s. 105–121.

Piśmiennictwo popularnonaukowe na Górnym Śląsku w latach 1910–1922. W: Książka polska na Śląsku w latach 1900–1922, red. M. Pawłowiczowa, Katowice 1994, s. 127–137.

Rola czynnika ilościowego w przebiegu zmian fleksyjnych. W: Uwarunkowania i przyczyny zmian językowych, red. E. Wrocławska, Warszawa 1994, s. 49–53.

Archiwalia parafialne jako źródło do badań nad przeszłością językową Górnego Śląska. W: Parafia bogucicka. Tradycja i współczesność, red. W. Świątkiewicz, J. Wycisło, Katowice 1994, s. 392–399.

Nazewnictwo osobowe w dawnych miastach górnośląskich (na przykładzie Mysłowic). W: „Śląskie miscellanea”, T. 7, red. K. Heska-Kwaśniewicz, J. Malicki, Katowice 1994, s. 24–30.

Formy z aorystycznym „-ch” w szesnastowiecznej polszczyźnie. W: Studia z językoznawstwa słowiańskiego, red. F. Sławski, H. Mieczkowska, Kraków 1995, s. 87–92.

Zależność zmian fleksyjnych od frekwencji. W: Studia Linguistica Polono-Meridianoslavistica, Skopje 1996, s. 157–161.

Główne kierunki badań diachronicznych nad regionalnymi odmianami polszczyzny. W: „Prace Językoznawcze”, T. 24: Studia historycznojęzykowe, red. A. Grybosiowa, A. Kowalska, Katowice 1996, s. 9–17.

Poezja jako źródło do badań wariancji fleksyjnej w XVII wieku. W: Studia historycznojęzykowe, T. 2, red. M. Kucała, Kraków 1996, s. 197–208.

Sytuacja języka polskiego na terenach przyłączonych do Rzeszy. W: Język polski czasu drugiej wojny światowej, red. I. Bajerowa, Warszawa 1996, s. 91–124.

Właściwości językowe górnośląskich pieśni ludowych ze zbioru Juliusza Rogera. W: „Język Artystyczny”, T. 10, red. D. Ostaszewska, E. Sławkowa, Katowice 1996, s. 152–158.

Funkcje wariantów językowych w XVII-wiecznym polskim przekładzie „Orlanda Szalonego”. W: Studia slavistica et humanistica in honorem Nullo Minissi, red. A. Wilkoń, I. Opacki, J. Żurawska, Katowice 1997, s. 283–289.

O języku poezji ks. Konstantego Damrota. „Książnica Śląska”, T. 26: 1995–1997, Katowice 1998, s. 44–53.

Terminologia administracyjno-prawnicza w Księdze miejskiej Mysłowic z lat 1590–1762. W: „Śląskie miscellanea”, T. 12, red. J. Malicki, K. Heska-Kwaśniewicz, Katowice 1999, s. 15–19.

Archiwalia górnośląskie w języku polskim (XVI–XIX w.). W: „Śląskie miscellanea”, T. 13, red. K. Heska-Kwaśniewicz, Katowice 2000, s. 24–29.

Archiwalia pszczyńskie w języku polskim (XVII w. 1. poł. XIX w.). W: W kręgu języka i kultury ziemi pszczyńskiej. Materiały z drugiej sesji naukowej zorganizowanej w Suszcu w dniach 12 i 13 listopada 1999 roku, red. H. Synowiec, M. Siuciak, Katowice–Suszec 2000, s. 17–26.

Z badań nad dawnymi księgami miejskimi. Księga miejska Mysłowic. W: Studia z historii języka polskiego i stylistyki historycznej ofiarowane Profesor Halinie Wiśniewskiej na 50-lecia Jej pracy naukowo-dydaktycznej, red. Cz. Kosyl, Lublin 2001, s. 101–109.

Fleksja liczebników głównych w świetle danych słownika polszczyzny XVI w. W: Studia Językoznawcze. Dar przyjaciół i uczniów dla Zofii Kurzowej, red. Z. Cygal-Krupowa, Kraków 2001, s. 143–156.

Uzupełnienia do XVI-wiecznej fleksji liczebników głównych. Profesor Irenie Bajerowej w osiemdziesiątą rocznicę urodzin i pięćdziesięciolecie pracy naukowej. „Prace Językoznawcze”, T. 26: Studia historycznojęzykowe, red. A. Kowalska, O. Wolińska, Katowice 2001, s. 111–118.

Rękopiśmienne zabytki językowe w gminie Wilamowice (XVII–XVIII w.). W: Wilamowice. Przyroda, historia, język, kultura oraz społeczeństwo miasta i gminy, red. A. Barciak, Wilamowice 2001, s. 539–549.

Przedruki prac naukowych

Pośmiertnie ukazały się tomy:

• Z badań nad dziejami języka polskiego na Górnym Śląsku, materiały do druku przygotowali Jerzy Kowalski, Józef Śliwiok, Katowice: Wszechnica Górnośląskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk im. W. Roździeńskiego, 2002, ISBN 83-916572-2-1.
• Z historii polszczyzny ogólnej i regionalnej. Wybór prac. (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 2054), red. Olga Wolińska. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2002, ISBN 83-226-1168-4.

Tom rocznicowy

Studia historycznojęzykowe, pod red. Olgi Wolińskiej. (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 1662; Prace Językoznawcze, 25), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1998 (tom poświęcony prof. Alinie Kowalskiej z okazji 40-lecia pracy naukowej, przypadającej w 1996).

Ordery, odznaczenia i nagrody

Alina Kowalska została odznaczona:

• Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986),
• Złotym Krzyżem Zasługi (1976),
• Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1984),
• Srebrną Odznaką „Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego” (1976),
• Złotą Odznaką „Za Zasługi dla Uniwersytetu Śląskiego”.

Dwukrotnie otrzymała Nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Życie prywatne

W wolnym czasie Alina Kowalska aktywnie uprawiała turystykę, szczególnie piesze wędrówki po górach. Często podróżowała po Polsce, a po 1989 roku również po innych krajach.

Przypisy

Bibliografia

Alina Kowalska (1932−2001), pod red. Krystyny Kleszczowej i Danuty Ostaszewskiej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2008, ISBN 978-83-226-1722-9, (seria: Mentibus Memorandis, t. V), ss. 100.

Aniela Przybycin: Katedra Języka Polskiego, [w:] Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Katowicach 1950–1968, red. Adam Jarosz, Augustyn Jendrysik, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1971, s. 111−116.

Linki zewnętrzne

prof. zw. dr hab. Alina Kowalska (1932–2001), Instytut Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej. Uniwersytet Śląski w Katowicach, [2002] (dostęp: 2023-03-04).