Alina Joanna Kowalczykowa
Alina Joanna Kowalczykowa (ur. 19 lutego 1936 w Warszawie, zm. 13 sierpnia 2022 tamże) była profesorem historii literatury polskiej, autorką wielu publikacji naukowych w obszarze humanistyki oraz członkinią Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, PEN Clubu, Komitetu Nauk o Literaturze PAN oraz Instytutu Badań Literackich PAN. W swojej pracy koncentrowała się głównie na zagadnieniach związanych z romantyzmem.
Życiorys
W okresie II wojny światowej, od 1941 roku, mieszkała w Bronowicach, a następnie w Podkowie Leśnej, niedaleko Warszawy. Po zakończeniu wojny powróciła do Warszawy. W latach 1949–1953 była aktywna w Związku Młodzieży Polskiej. W 1952 roku rozpoczęła studia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, jednak po pierwszym roku zrezygnowała i przeniosła się na Wydział Polonistyki UW. W 1957 roku obroniła pracę magisterską i rozpoczęła pracę jako asystent w Pracowni Bibliografii Retrospektywnej Instytutu Badań Literackich PAN. Jej pierwszym opublikowanym artykułem był tekst zatytułowany Zza kulis Sowizdrzała, który ukazał się w „Przeglądzie Humanistycznym” w 1959 roku. W 1966 roku obroniła pracę doktorską pod tytułem Rozwój twórczości lirycznej Słonimskiego w latach 1918–1935, pod kierunkiem prof. Kazimierza Wyki. Stała się stałym współpracownikiem czasopisma „Pamiętnik Literacki”, w którym publikowała prace historycznoliterackie od 1967 do 1983 roku.
W 1976 roku uzyskała habilitację w Instytucie Badań Literackich (praca pod tytułem Romantyczni szaleńcy). W 1981 roku została członkinią Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, w zarządzie którego zasiadała w latach 1992–1995. W 1982 roku została usunięta dyscyplinarnie z Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach z powodów politycznych, a w tym samym czasie pracowała na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. W 1987 roku zaangażowała się w działalność Polskiej Partii Socjalistycznej, gdzie była jednym z założycieli łódzkiego Okręgowego Komitetu Robotniczego, a także zasiadała w redakcji pisma „Robotnik”.
W 1988 roku dołączyła do PEN Clubu, gdzie w latach 1991–1995 pełniła funkcję sekretarza generalnego, a później była członkiem zarządu. W 1991 roku uzyskała tytuł profesora oraz została członkinią Komitetu Nauk o Literaturze PAN.
Była także autorką podręczników szkolnych do języka polskiego, w tym Romantyzm. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych, wydanego w Warszawie w 1994 roku.
Zmarła i została pochowana na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie.
Życie prywatne
Była córką Stanisława Lorentza oraz Ireny z domu Nasfeter. Jej starsza siostra, Irena Nowak, była socjolożką. W 1956 roku, w trakcie studiów, wyszła za mąż za architekta Wojciecha Kowalczyka.
Dorobek naukowy
- Liryki Słonimskiego 1918–1935, Warszawa 1967
- Słonimski, Warszawa 1972
- Romantyczni szaleńcy, Warszawa 1977
- Programy i spory literackie w dwudziestoleciu. 1918–1939, Warszawa 1978
- Siedmiu bohaterów romantycznych, Warszawa 1981
- Stefan Żeromski w Zamku, Warszawa 1985
- Warszawa romantyczna, Warszawa 1987
- Czym był romantyzm?, Warszawa 1990
- Kordian Juliusza Słowackiego, Warszawa 1990
- Piłsudski i tradycja, Chotomów 1991
- Słowacki, Warszawa 1994
- Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław 1991
- Dramat i teatr romantyczny, Warszawa 1997
- Romantyzm. Nowe spojrzenie, Warszawa 2008
- Świadectwo autoportretu, Warszawa 2008
Wydania Biblioteki Narodowej
- Juliusz Słowacki. Krąg pism mistycznych. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 245. Wrocław 1982.
- Idee programowe romantyków polskich. Antologia. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 261. Wrocław 1991.
- Juliusz Słowacki. Sen srebrny Salomei. Romans dramatyczny w pięciu aktach. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 57. Wrocław 1992.
Odznaczenia
Otrzymała Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski w 1997 roku.
Inne wyróżnienia
11 kwietnia 2018 roku otrzymała doktorat honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku.
Przypisy
Bibliografia
Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan. Warszawa 1996. Tom 4. ISBN 83-02-05974-9.
