Alina Erdmanowa, z domu Konoplańska (urodzona 25 września 1894 roku w Komarowie na Wileńszczyźnie, zmarła 16 marca 1959 roku w Olsztynie) – polska lekarka, specjalizująca się w ginekologii i położnictwie, była pionierką powojennej służby zdrowia na Warmii i Mazurach.
Życiorys
Pochodziła z rodziny ziemiańskiej. Ukończyła gimnazjum w Wilnie, a w 1917 roku otrzymała dyplom lekarza na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Moskiewskiego. W trakcie studiów poślubiła Antoniego Erdmana (ur. 1885), który kształcił się na Akademii Rolniczej w Moskwie, a w 1915 roku urodziła córkę Irenę. Po zdobyciu dyplomu Erdmanowa pracowała w szpitalu polowym w Bobrujsku nad Berezyną, a następnie kierowała szpitalem gminnym w Bacewiczach. Jej mąż, który służył wojskowo podczas I wojny światowej, został uwięziony po rewolucji październikowej jako oficer, lecz dzięki interwencji rodziny Feliksa Dzierżyńskiego uzyskał zwolnienie. W 1920 roku rodzina Erdmanów osiedliła się w Wilnie.
Erdmanowa pracowała w Wilnie w Szpitalu Wojskowym na Antokolu, a następnie w Klinice Ginekologiczno-Położniczej Uniwersytetu Stefana Batorego jako starszy asystent profesora Władysława Jakowickiego. Współpracowała również z wileńskim Szpitalem Kolejowym, Przychodnią Lekarzy Specjalistów, Szpitalem Miejskim Św. Jakuba, a wspólnie z dr Janem Janowiczem prowadziła prywatną klinikę przy Alei Róż. Była uznaną specjalistką w dziedzinie ginekologii i położnictwa. Okres okupacji spędziła w Wilnie.
W 1945 roku przeniosła się z rodziną do Olsztyna. W maju 1946 roku wspólnie ze Stanisławem Flisem zorganizowała oddział ginekologiczno-położniczy w Szpitalu Kolejowym w Olsztynie, a kilka miesięcy później stworzyła poradnię dla kobiet w Poliklinice Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (która w maju 1947 roku została przekształcona w oddział ginekologiczno-położniczy). Przez wiele lat była jedynym lekarzem w tej placówce, pełniąc, podobnie jak w szpitalu kolejowym, funkcję ordynatora. Trudna sytuacja materialna w okresie pionierskim, kiedy brakowało miejsc, pościeli, a nawet wyżywienia (bardziej skomplikowane operacje przeprowadzano w szpitalu wojewódzkim, późniejszym miejskim), poprawiła się po 1950 roku, kiedy to poliklinika olsztyńska zyskała nową siedzibę przy Alei Wojska Polskiego (na tę samą ulicę przeniósł się także Szpital Kolejowy). Poza szpitalami, Erdmanowa przyjmowała pacjentów w Przychodni PKP i prowadziła prywatną praktykę. Cieszyła się dużym autorytetem wśród współpracowników oraz szacunkiem i zaufaniem pacjentów. Jako znana postać w Olsztynie, była bohaterką anegdot – podobno na jej widok motorniczy zatrzymywał tramwaj i bezpłatnie podwoził ją na żądany przystanek, mogła również liczyć na darmowe kursy dorożką.
Pod jej kierunkiem wykształciło się wielu lekarzy w Olsztynie. Często wykonywała trudne i skomplikowane operacje, takie jak wycięcia guzów jajnika, usunięcia ciąż pozamacicznych czy cesarskie cięcia. W 1957 roku odeszła z pracy w poliklinice, pozostając jednak związana ze Szpitalem Kolejowym do końca życia. Zmarła w marcu 1959 roku po wylewie i została pochowana na cmentarzu św. Józefa w Olsztynie. Otrzymała m.in. Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi. Rada Miasta Olsztyna nadała jej imię jednej z ulic w Olsztynie, sąsiadującej z cmentarzem komunalnym przy ulicy Poprzecznej.
Mąż, Antoni Erdman, pracował przed II wojną światową jako komisarz ziemski, a po wojnie był urzędnikiem Państwowych Nieruchomości Ziemskich i Najwyższej Izby Kontroli, a także aż do późnej starości uczył w Szkole Przysposobienia Rolniczego w Starym Dzierzgoniu.
Bibliografia
- Tadeusz Matulewicz, Wileńskie rodowody, Edytor WERS, Olsztyn 2005.
- Andrzej Skrobacki, Album lekarzy pionierów okręgu mazurskiego 1945–1946, Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn 1980.
