Alina Bondy-Glassowa (ur. 8 stycznia 1865 w Starodubie, zm. 20 lutego 1935 w Warszawie) była polską malarką oraz kolekcjonerką sztuki.
Studiowała zarówno w Warszawie, jak i w Paryżu, a swoje dzieła prezentowała m.in. w warszawskiej Zachęcie. Kolekcję obrazów, którą gromadziła z mężem Jakubem Glassem, przekazała w testamencie Muzeum Narodowemu w Warszawie oraz Towarzystwu Zachęty Sztuk Pięknych.
Życiorys
Alina była żoną Jakuba Glassa, prawnika i prokuratora Sądu Najwyższego w Warszawie. W latach 1904–1909 studiowała sztuki plastyczne w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie, a później w Paryżu. Kształciła się pod okiem takich artystów jak Konrad Krzyżanowski, Kazimierz Stabrowski i Władysław Ślewiński, a w Paryżu u Maurice’a Denisa, jednego z założycieli grupy nabistów. W kręgu jej znajomych był malarz Jan Rembowski, którego poznała około 1906 roku. Jego twórczość miała znaczący wpływ na jej rysunki. Alina została matką chrzestną córki Rembowskiego, późniejszej polskiej ilustratorki Hanny Rembowskiej.
Wraz z mężem aktywnie kolekcjonowała dzieła sztuki. Zgodnie z jej testamentem, w 1934 roku Muzeum Narodowe w Warszawie oraz Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych otrzymały dzieła polskich artystów z przełomu XIX i XX wieku z ich kolekcji, w tym prace Stanisława Wyspiańskiego, Xawerego Dunikowskiego, Witolda Wojtkiewicza, Józefa Chełmońskiego, Juliana Fałata oraz Wojciecha Gersona. Muzeum Narodowe otrzymało także portret artystki autorstwa Konrada Krzyżanowskiego. Realizatorem testamentu Aliny Bondy-Glassowej był jej mąż.
Alina Bondy-Glassowa została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera I-4-8) obok rodziny: doktorowej Benigny z Szemietyłłów Bondy, jej syna, doktora Ludwika Bondy oraz jego żony Bronisławy z Wilkańców Bondy. Pomnik rodziny, wykonany z granitu i piaskowca z medalionem przedstawiającym Chrystusa, został wzniesiony w 1920 roku.
Twórczość
Artystka zajmowała się malowaniem portretów, pejzaży oraz martwych natur. W swojej pracy używała technik olejnych i pastelowych, a także rysowała węglem. Jej wystawy odbywały się m.in. w Zachęcie w Warszawie (w latach 1909, 1914, 1915, 1917, 1926, 1927) oraz w Poznaniu.
Lista wybranych dzieł artystki
Autoportret, 1890–1900, pastel na brunatnej tekturze, zakupiony w 2015 roku przez Muzeum Narodowe w Warszawie. To obecnie najbardziej rozpoznawalne dzieło Aliny Bondy-Glassowej. Sygnowane u dołu jako H. Bondy. Artystka przedstawia siebie w typowej dla XIX wieku konwencji autoportretów kobiet, ukazując atrybuty malarskiego zawodu. Dokładna data powstania obrazu nie jest znana, ale na podstawie stroju i fryzury można przypuszczać, że został namalowany pod koniec lat 90. XIX wieku. Sygnatura jednym nazwiskiem sugeruje, że obraz powstał przed jej małżeństwem. W technice pastelu, zwłaszcza w oddaniu fryzury oraz umiejętnym użyciu światłocienia, widoczne są umiejętności Aliny Bondy.
Portret mężczyzny, 1917, olej na płótnie. Obraz ten został podarowany Muzeum Narodowemu w Warszawie na mocy testamentu artystki.
Portret pani Sieczkowskiej, przed 1921, pastel, również przekazany Muzeum Narodowemu w Warszawie na mocy testamentu artystki. Portret przedstawia najprawdopodobniej Marię Rafaelę z Zawadzkich Sieczkowską, żonę prawnika Stefana Sieczkowskiego; małżeństwa Sieczkowskich i Glassów mogły utrzymywać towarzyskie kontakty. Dynamiczna i falująca kreska, jaką został wykonany obraz, konturowanie postaci oraz jasny światłocień, w połączeniu z odzieżą modelki (biała koszula, kwiecista chusta), sugerują inspiracje twórczością Stanisława Wyspiańskiego. Jan Rembowski, którego prace były istotną inspiracją dla Aliny Bondy-Glassowej, również często nawiązywał do rozwiązań znanych z obrazów Wyspiańskiego. Portret pani Sieczkowskiej był eksponowany na Salonie Dorocznym w Zachęcie w 1928 roku i nosił tytuł Głowa.
Wizerunek artystki na portretach innych malarzy
Konrad Krzyżanowski, Alina Glassowa (Portret Aliny z Bondych Glassowej), ok. 1903, olej na płótnie, w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Obraz ten został podarowany muzeum na mocy testamentu artystki.
Jan Rembowski, Portret Aliny z Bondych Glassowej, początek XX wieku, olej na płótnie, również w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, podarowany na mocy testamentu artystki.
Jan Rembowski, Kobieta w żałobie (prawdopodobnie Alina Bondy-Glassowa), pastel na papierze, w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Obraz ten także został podarowany muzeum na mocy testamentu artystki.
Kolekcja Aliny i Jakuba Glassów
Wśród dzieł ofiarowanych Muzeum Narodowemu w Warszawie z kolekcji Aliny i Jakuba Glassów znajdują się prace następujących artystów:
- Karol Falęcki (Portret Józefy z Klimontowiczów Szemetyłło (1798–1861), ok. 1864, olej na płótnie).
- Julian Fałat (Świteź, 1888, akwarela na papierze).
- Konrad Krzyżanowski (Portret Władysława Warneńczyka, króla Polski, 1900, olej na płótnie).
- Józef Pankiewicz (Widok na miasto Saint-Tropez, ok. 1911, olej na płótnie).
- Jan Rembowski (Dziewczyna góralska, 1912, olej na płótnie; Portret żony artysty, 1909, akwaforta, sucha igła na papierze żeberkowym).
- Ferdynand Ruszczyc (Stary dom, 1903, olej na płótnie).
- Kazimierz Stabrowski (Powiew jesieni, przed 1910, olej na płótnie).
- Jan Stanisławski (Cerkiew Michałowska w Kijowie, ok. 1903, olej na tekturze; Pustawarnia na Ukrainie, ok. 1902, olej na tekturze; Popówka na Ukrainie, 1904/05, olej na tekturze).
- Władysław Ślewiński (Autoportret w słomkowym kapeluszu, ok. 1894, olej na płótnie; Białe róże w wazonie, ok. 1903, olej na płótnie; Dwie Bretonki z koszem jabłek, 1897, olej na płótnie; Krajobraz zimowy z chałupami, 1907, olej na płótnie; Morze, ok. 1904, olej na płótnie; Morze w Bretanii, ok. 1905, olej na płótnie; Potok górski w Tatrach pod Nosalem, 1905, olej na płótnie).
- Wojciech Weiss (Suchotnik, 1898, olej na płótnie).
- Witold Wojtkiewicz (Koniki na biegunach, studium do obrazu „Melancholia”, 1907, akwarela i kredka na kartonie; Marionetki, 1907, olej na płótnie; Mi-Careme w Paryżu, 1907, olej na płótnie; Natręty, 1906, pióro, tusz na papierze; Staruszka układająca pasjansa, 1902, kredki barwne, papier na tekturze; Podmuchy wiosenne/Poryw wiosenny, 1905, akwarela na płótnie bez gruntu; Portret Elizy z Muehleisenów Pareńskiej, 1906, olej na płótnie; Portret Maksymiliana Rosena (malarza), 1906, olej na płótnie; Trzy przerywniki do czasopisma „Hrabia Wojtek”, 1905, litografia na papierze; Śpiący, ok. 1900, ołówek na papierze; Uczta, 1906, akwarela na papierze).
- Stanisław Wyspiański (Zagroda w Konarach, 1900, pastel na papierze żeberkowym naklejonym na tekturę; Macierzyństwo (Portret żony artysty Teofili z synem Stasiem), 1902, pastel na papierze żeberkowym z filigranem; Portret kobiety profilem, ok. 1894, pastel; Portret Konrada Rakowskiego, dziennikarza, krytyka teatralnego, redaktora krakowskiej gazety „Czas”, 1899, pastel, węgiel na papierze żeberkowym z filigranem).
Przypisy
