Alija
Alija (hebr. עלייה, co oznacza: wstąpienie) to termin odnoszący się do żydowskiej imigracji do Palestyny, a po 1948 roku do współczesnego państwa Izrael. Żydzi używają tego pojęcia w kontekście „powrotu do ojczyzny swoich przodków”.
Pierwsza alija (1881–1903)
W latach 1881–1914 miała miejsce seria 223 pogromów Żydów w Imperium Rosyjskim. Wielu Żydów w poszukiwaniu lepszego życia opuściło te tereny, głównie kierując się za ocean do Ameryki. Część z nich zdecydowała się jednak na osiedlenie w Palestynie, co zostało określone jako pierwsza alija.
W 1882 roku Żydzi z Rumunii osiedlili się w pobliżu Safedu, zakładając kolonię Rosz Pina, a także pod Hajfą, gdzie powstało Zichron Ja’akow. Żydzi z Charkowa utworzyli kolonię Riszon le-Cijjon.
Druga alija (1904–1913)
W latach 1904–1913 do Palestyny dotarła kolejna fala żydowskich imigrantów. Wśród nich dominowali zwolennicy socjalistyczno-syjonistycznych idei z Europy Wschodniej, którzy po klęsce rewolucji w 1905 roku oraz po kolejnych pogromach zaczęli identyfikować się z ideą państwa żydowskiego promowaną przez Herzla. W ramach drugiej aliji do Palestyny przybyło około 40 tysięcy Żydów, głównie z Rosji (w tym z terenów polskich) oraz z Jemenu.
Pionierzy (hebr. חלוצים [chalucim]) zakładali wspólnoty rolnicze, osuszali bagna w dolinie Hula, a także przekształcali Pustynię Judzką oraz nadmorski pas wydm. W tym okresie powstało nadmorskie miasto Tel Awiw oraz sieć niewielkich osad rolniczych.
Do 1914 roku w Palestynie istniały już 43 żydowskie kolonie rolnicze, w tym 14 kibuców.
Trzecia alija (1919–1923)
W latach 1919–1923 do Palestyny przybyła kolejna fala żydowskich imigrantów. W tym czasie osuszono i skolonizowano tereny Doliny Jezreel.
Czwarta alija (1924–1931)
W latach 1924–1931 do Palestyny napłynęła kolejna grupa żydowskich imigrantów. Szacuje się, że w tym okresie osiedliło się tam około 80 tysięcy Żydów, w tym niemal 62 tysiące Żydów polskich. Byli to rzemieślnicy oraz drobni przedsiębiorcy, którzy nie mieli możliwości działania politycznego w Polsce. Ich przybycie do Palestyny przyczyniło się do znacznego rozwoju regionu.
Piąta alija (1931–1940)
W latach 1931–1940 miała miejsce piąta fala żydowskich imigrantów, w wyniku której do Palestyny przybyło około 250 tysięcy Żydów. W tej liczbie znajdowało się około 100 tysięcy Żydów niemieckich, którzy uciekali przed nazizmem z Europy.
Alija Bet (1941–1947)
Szósta fala żydowskich imigrantów dotarła do Palestyny w trudnych czasach wojennych, w latach 1941–1947. W ramach tej aliji przybyli nieliczni, którzy zdołali uciec przed Zagładą w Europie.
Alija w XXI w.
Prawo powrotu do Izraela obejmuje rodziny, w których przynajmniej jedna osoba z dziadków lub dwoje pradziadków było Żydem, co także obejmuje ich zstępnych. Prawo to przysługuje także konwertytom na judaizm ortodoksyjny, a od 1994 roku również konwertytom na judaizm reformowany i konserwatywny.
