Aligaz z Jedżu (zm. 1803) – ras Begiemdyru oraz regent Cesarstwa Etiopii. Był potomkiem Abba Sjeru Guangula i bratem Alego Wielkiego. Stanowił jednego z kluczowych liderów w okresie Zemene mesafynt, który charakteryzował się rozbiciem dzielnicowym w Etiopii.
Początki panowania
W 1788 roku Aligaz zabił Uelde Gabriela, syna Mikaela Syula, w bitwie pod Madab. Niedługo później zmarł ras Ali Wielki. Aligaz, przyjmując tytuł rasa, stał się regentem cesarza. Mimo że po bitwie na tron powrócił Tekle Gijorgis I, Aligaz postanowił wesprzeć Hezkyjasa, który z jego inicjatywy został nowym cesarzem. W początkowych latach rządów Hezkyjasa Aligaz musiał umocnić swoją pozycję wśród plemienia Jedżu Oromo. Wygnany Gijorgis, mimo braku wsparcia, próbował prowadzić ograniczone działania przeciwko Aligazowi w kolejnych latach. W 1789 roku uwolnił jego krewnych z cesarskiego więzienia Uehni Amba, co miało na celu zyskanie konkurentów do władzy. Tekle Gijorgis przez dwa lata przebywał w towarzystwie wędrownych band łupieskich zwanych szifta. Następnie zwrócił się o pomoc do Aligaza, lecz ten umieścił go w więzieniu w Emakina.
Koniec panowania
Przeciwko Aligazowi oraz jego marionetkowemu cesarzowi Hezkyjasowi wystąpili abuna Josab oraz iczege Uelde Iesus. Ci duchowni Kościoła Etiopii uznali, że ani cesarz, ani regent nie reprezentują interesów ludu Oromo. Kroniki królewskie informują, że Aligaz stoczył z nimi zwycięską bitwę. Wkrótce potem Hajle Uand Beuessen próbował obalić Aligaza, uwalniając Tekle Gijorgisa w 1793 roku, po dwóch latach i ośmiu miesiącach więzienia. Gijorgis wyruszył przeciwko Hezkyjasowi, który przebywał w Gondarze. Ten opuścił stolicę, udając się na pomoc do dedżazmacza Hajle Eszte. Wkrótce dołączył do nich Aligaz, co doprowadziło do serii bitew, w których Hezkyjas, osamotniony, wycofał się do Dengel Ber. Porażki te osłabiły także autorytet rasa Aligaza jako lidera nad Jedżu. Gdy Hezkyjas powrócił do Gondaru pod koniec 1793 roku na czele swojej armii, jego sprzymierzeńcem stał się dedżazmacz Gugsa z Jedżu, siostrzeniec Aligaza. Aligaz zmarł w 1803 roku z powodu choroby. Przez ostatnie czternaście lat swojego życia nosił tytuł enderasa. Jego następcą został Gugsa, który około 1798 roku objął tytuł rasa Begiemdyru, podporządkowując sobie wszystkich czterech synów Aligaza.
Zobacz też
Bibliografia
- Mordechai Abir, The era of the princes: the challenge of Islam and the re-unification of the Christian empire, 1769–1855 (Londyn: Longmans, 1968), s. 31.
- Shiferaw Bekele, The Chronicle of Täklä Giyorgis I (first r. 1779–84): An Introductory Assessment w Studia Aethiopica, red. Verena Böll (Wiesbaden: Harrassowitz, 2004), s. 247–258.
- Weld Blundell, Royal chronicle, s. 399, 405.
