Alicja Helman

Alicja Helman (urodzona 19 maja 1935 w Radomiu, zmarła 24 lutego 2021 w Torrevieja) była polską teoretyczką oraz historyczką filmu, a także eseistką i tłumaczką.

Życiorys

Ukończyła studia z zakresu muzykologii na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego. W okresie od 1955 do 1973 roku pracowała w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, gdzie w 1963 roku uzyskała stopień doktora na temat muzyki filmowej, przedstawiając pracę „Rola muzyki jako środka wyrazowego sztuki filmowej”. W 1966 roku obroniła habilitację na podstawie rozprawy „Uwarunkowania materiałowo-techniczne struktury dzieła filmowego”. Pełniła funkcję kierownika Zakładu Filmu i Telewizji w Instytucie Literatury i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (1973–1986) oraz Zakładu Filmu i Telewizji w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (od 1986 roku). Tytuł profesora uzyskała w 1989 roku, na podstawie badań dotyczących teorii filmu.

Była członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Polskiego Towarzystwa Semiotycznego, Deutsche Gesellschaft für Semiotic Studies oraz International Association for Semiotic Studies.

Alicja Helman była siostrą Zofii Helman.

Publikacje

O dziele filmowym (1970 i 1981)
Przedmiot i metody filmoznawstwa (1985)
Film faktów i film fikcji (1977)
Historia semiotyki filmu (1993)
Rola muzyki w filmie (1996)
Twórcza zdrada. Filmowe adaptacje literatury (1998)
Urok zmierzchu. Filmy Luchina Viscontiego (2001)
Podstawy wiedzy o filmie (2008)
Historia myśli filmowej. Podręcznik (2008)
Odcienie czerwieni. O filmowej twórczości Zhanga Yimou (2010)

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

Nagroda im. Bolesława Michałka za najlepszą książkę filmową roku 2010 za „Odcienie czerwieni. O filmowej twórczości Zhanga Yimou”
Złoty Krzyż Zasługi (1979)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1996)
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2004)
Medal ZAiKS-u (2009)
Nagroda im. Krzysztofa Teodora Toeplitza (2016)
Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za upowszechnianie kultury (2018)