Alicja Grześkowiak

Alicja Grześkowiak z domu Bautro (ur. 10 czerwca 1941 w Świrzu) to polska prawniczka oraz polityk, adwokat, nauczyciel akademicki, a także doktor habilitowany nauk prawnych. W latach 1989–2001 pełniła funkcję senatora w I, II, III i IV kadencji, a w latach 1991–1993 była wicemarszałkiem Senatu II kadencji. W latach 1997–2001 sprawowała urząd marszałka Senatu IV kadencji.

Życiorys

Alicja Grześkowiak przyszła na świat jako córka Eugeniusza i Adelajdy Bautro. W 1963 roku ukończyła studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Stopień naukowy doktora uzyskała w 1971 roku, a habilitację w 1978 roku. W latach 1974–1975 odbyła staż na uniwersytecie w Rzymie. Od 1990 roku była zatrudniona na stanowisku profesora na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, a od 1991 roku także jako profesor na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Później objęła stanowisko profesora nadzwyczajnego w Kujawsko-Pomorskiej Szkole Wyższej w Bydgoszczy.

W 1969 roku zakończyła aplikację sędziowską, a od 1988 roku praktykowała jako adwokat.

Pod jej kierunkiem stopień naukowy doktora uzyskali m.in. Krzysztof Wiak (2000) oraz Filip Ciepły (2008).

W latach 1968–1985 była członkinią Stronnictwa Demokratycznego. W 1980 roku przystąpiła do „Solidarności”. Dodatkowo, w latach 1981–1992 brała udział w pracach Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności. W okresie 1989–2001 przez cztery kadencje zasiadała w Senacie, reprezentując województwo toruńskie. W 1989 roku została wybrana z listy Komitetu Obywatelskiego, w 1991 z listy POC, w 1993 z ramienia Porozumienia Centrum, a w 1997 z rekomendacji Akcji Wyborczej Solidarność. W II kadencji była wicemarszałkiem, a w IV kadencji od 21 października 1997 do 18 października 2001 pełniła funkcję marszałka Senatu, będąc pierwszą kobietą w historii na tym stanowisku. Od 1989 do 1997 roku była członkinią delegacji polskiego parlamentu do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, od 1992 roku jako wiceprzewodnicząca frakcji chadeckiej. Zasiadała również w radzie politycznej PC. W 1998 roku przystąpiła do nowo powstałej partii Ruch Społeczny AWS, a w 2001 roku nie ubiegała się o reelekcję do Senatu i wycofała się z życia politycznego.

Alicja Grześkowiak jest autorką i redaktorką publikacji naukowych w obszarze prawa karnego oraz praw człowieka. Jest również damą Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie. W 2005 roku została powołana do zarządu Papieskiej Akademii Życia.

Odznaczenia i wyróżnienia

Ordery i odznaczenia

2004 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
2016 – Krzyż Wolności i Solidarności
2022 – Odznaka Honorowa za Zasługi dla Legislacji
2018 – Medal 100-lecia Odzyskania Niepodległości
1991 – Pro Ecclesia et Pontifice (Stolica Apostolska)
1995 – Medal Pamiątkowy 13 Stycznia (Litwa)
1996 – dama Orderu Grobu Świętego
1999 – Krzyż Wielki Orderu Korony (Belgia)
2001 – Krzyż Wielki Orderu Zasługi Cywilnej (Hiszpania)

Nagrody i wyróżnienia

W 1995 roku otrzymała tytuł doktora honoris causa Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, a w 1999 roku tytuł doktora honoris causa Universitatea Liberă Internațională din Moldova w Kiszyniowie oraz Holy Family College w Filadelfii. Została uhonorowana tytułem honorowego obywatela Stalowej Woli (2001) oraz Torunia (2024).

W 2001 roku przyznano jej Medal Świętego Brata Alberta. Została również laureatką tytułu „Człowiek Roku”, przyznawanego przez „Gazetę Polską”.

Wyniki wyborcze

Publikacje

Kara śmierci w polskim prawie karnym, UMK, Toruń 1978 i 1982.
Postępowanie w sprawach nieletnich (polskie prawo nieletnich), UMK, Toruń 1978 i 1982.
Zagadnienia prawnokarnej ochrony dziecka poczętego w pracach Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1990–1991, Ottonianum, Szczecin 1994.
Ius et lex. Księga jubileuszowa ku czci profesora Adama Strzembosza (red., razem z Antonim Dębińskim i Krzysztofem Wiakiem), KUL, Lublin 2002, ISBN 83-7363-025-2.
Prawo karne stanu wojennego (red.), KUL, Lublin 2003.
Prawo karne (red.), C.H. Beck, Warszawa 2007, 2009 i 2011.
Kodeks karny. Komentarz (red., razem z Krzysztofem Wiakiem), C.H. Beck, Warszawa 2012.

Przypisy

Bibliografia

Nasi w Sejmie i w Senacie. Posłowie i senatorowie wybrani z listy Solidarności. Warszawa: Volumen, 1990. Brak numerów stron w książce.
Biogram na stronie Senatu (IV kadencja). [dostęp 2013-04-27].
Nota biograficzna na stronie smolec.pl. [dostęp 2013-04-27].
Dr hab. Alicja Grześkowiak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-12-06].