Alice Ellen Rosenstein (urodzona 9 czerwca 1898 r. we Wrocławiu, zmarła 4 maja 1991 r. w Albany) była amerykańską lekarką o niemieckim pochodzeniu, specjalizującą się w psychiatrii, neuroradiologii oraz neurochirurgii.
Życiorys
Urodziła się 9 czerwca 1898 r. we Wrocławiu w rodzinie żydowskiej. Jej ojciec, Moritz (1856-1935), był uznawanym ginekologiem, a matka, Ellen z domu Ebstein (1865-1924), pochodziła z Poughkeepsie w Stanach Zjednoczonych. Miała siostrę Toni (1893-1913) oraz brata Waltera (1899-1955), a także dwoje rodzeństwa, które zmarło w niemowlęctwie.
Już w dzieciństwie wykazywała zainteresowanie medycyną oraz talent plastyczny. Studiowała medycynę we Wrocławiu i Berlinie, a w 1923 r. ukończyła studia, uzyskując prawo do wykonywania zawodu. Początkowo pracowała jako wolontariuszka w klinice okulistycznej Rudolf-Virchow-Krankenhaus w Berlinie, a następnie staż odbywała u neurochirurga Otfrida Foerstera we Wrocławiu, gdzie w tym samym roku obroniła doktorat na temat akromegalii i kiły mózgowej.
W 1924 r. rozpoczęła karierę naukową, szkoląc się w zakresie neurologii, psychiatrii i neurochirurgii pod okiem Foerstera, pełniąc kolejno role stażystki i asystentki. Choć Foerster był formalnie neurologiem, uchodził za jednego z pionierów niemieckiej neurochirurgii. W tym czasie przeprowadzała swoje pierwsze zabiegi neurochirurgiczne, które zyskały uznanie Foerstera, a dzięki talentowi do rysunku tworzyła również szkice chirurgiczne i obrazy biopsyjne dla swojego mentora.
Rosenstein była jedną z pionierów kobiet w niemieckiej medycynie, gdyż dopiero w 1909 r. kobiety w Niemczech uzyskały możliwość studiowania medycyny, a kariera naukowa stała się dostępna dla nich dopiero w latach 20. XX wieku. W Niemczech neurochirurgia nie była wówczas odrębną dziedziną, a neurologia i psychiatria były ściśle ze sobą powiązane. W trakcie szkolenia u Foerstera zajmowała się także pneumoencefalografią, a jej wkład w rozwój neuroradiologii obejmował opisanie techniki umożliwiającej zobrazowanie otworu Monro w tej metodzie.
W 1929 r. przeniosła się do Frankfurtu, gdzie prowadziła oddział neuroradiologii w nowo utworzonej klinice zdrowia psychicznego na tamtejszym uniwersytecie (Miejska i Uniwersytecka Klinika dla Psychicznie i Nerwowo Chorych), uznawanej za jeden z najnowocześniejszych szpitali psychiatrycznych w Europie. W klinice przeprowadziła ponad 70 zabiegów neurochirurgicznych, w tym wentrykulografii, operacji guzów mózgu i kordektomii. Po zdobyciu licencji na wykonywanie zdjęć radiologicznych czaszki i rdzenia kręgowego, kierowała również działem rentgenowskim kliniki, stając się jedną z pierwszych kobiet w Niemczech zajmujących się neuroradiologią. Była członkinią Stowarzyszenia Psychiatrów i Neurologów Południowo-Wschodnich Niemiec, Towarzystwa Niemieckich Neurologów oraz Towarzystwa Rentgenowskiego. Do 1934 r. współpracowała z kwartalnikiem Zentralblatt für die gesamte Neurologie und Psychiatrie, gdzie często recenzowała artykuły i książki pochodzące ze świata anglo-amerykańskiego.
Ze względu na zatrudnianie wielu żydowskich lekarzy, dyrektor kliniki Karl Kleist był nazywany „królem Żydów”. Po dojściu nazistów do władzy, Rosenstein otrzymała zakaz wykonywania zawodu i straciła pracę od 15 kwietnia 1933 r. Napisała wówczas szczegółowe instrukcje dotyczące metod badania oraz dokładne sprawozdanie z przeprowadzonych zabiegów neurochirurgicznych, aby umożliwić innym lekarzom skorzystanie z jej doświadczenia. Następnie przeniosła się do Wrocławia, gdzie pisała recenzje i przygotowała artykuł o anatomii nerwów obwodowych, który ukazał się w podręczniku neurologii autorstwa Oswalda Bumke i Otfrida Foerstera.
W listopadzie 1933 r. wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. Początkowo osiedliła się w Nowym Jorku, gdzie mieszkała u wuja Fritza (1853-1936), który pomógł jej w załatwieniu spraw imigracyjnych. Po zdaniu egzaminu z języka angielskiego uzyskała amerykańskie prawo wykonywania zawodu lekarza oraz pozwolenie na pracę w stanie Nowy Jork. Rozpoczęła pracę jako wolontariuszka w laboratorium neuropatologicznym szpitala Mount Sinai, zajmując się pacjentami ambulatoryjnymi w Klinice Neurologicznej (pracowała tam do 1936 r.). W 1934 r. podjęła pracę w Montefiore Hospital w Nowym Jorku jako wizytująca asystentka w dziedzinie neurologii, neurochirurgii i psychiatrii, a od lutego 1935 r. jako stała asystentka na oddziale neurochirurgii, będąc pierwszą kobietą chirurżką w tej placówce.
Jesienią 1934 r. otworzyła także własną praktykę w zakresie neurologii, neurochirurgii i psychiatrii w Nowym Jorku. W 1936 r. objęła stanowisko neurochirurżki konsultantki w Beth Israel Hospital w New Jersey, a w Montefiore Hospital pracowała aż do 1939 r. Regularnie uczestniczyła w konferencjach, gdzie wygłaszała referaty dotyczące tematów neurologicznych i neuroradiologicznych. Od 1938 r. pracowała jako główna psychiatrka w Sanatorium Sahler w Kingston, a w 1939 r. uzyskała tytuł specjalisty w dziedzinie psychiatrii i neurologii w stanie Nowy Jork. Od 1941 r. mieszkała w Albany, gdzie pracowała jako wykładowczyni psychiatrii w Albany Medical College oraz jako asystentka w lokalnym szpitalu.
Rosenstein odwiedziła III Rzeszę jeszcze dwukrotnie: w latach 1934/1935 spotkała się z ojcem i bratem we Wrocławiu, a następnie, sześć miesięcy później, po nagłej śmierci ojca. Jej brat przeniósł się do Nowego Jorku na początku 1936 r., a później sprowadził swoją żonę i dwóch synów. Z powodu doświadczeń z antysemityzmem w USA, w 1938 r. zmieniła wraz z bratem nazwisko na Rost, a w 1939 r. uzyskała obywatelstwo amerykańskie.
W 1943 r. wstąpiła do armii amerykańskiej jako specjalistka w dziedzinie psychiatrii i neurologii, zajmując się szkoleniem żeńskiego personelu w Fort Oglethorpe, gdzie utworzono ośrodek szkoleniowy Women’s Army Corps. W tym okresie jej najważniejszym osiągnięciem była obrona żołnierek-lesbijek, w ramach której podkreślała, że homoseksualność nie jest chorobą, a cechą charakteru, nie powinna więc być przedmiotem zainteresowania armii, tak długo jak nie narusza się dóbr osobistych osób trzecich. Jej działania przyczyniły się do dalszych badań nad homoseksualizmem, co czyni ją jedną z pionierów kampanii na rzecz praw homoseksualistów.
W 1946 r. została zwolniona z wojska w stopniu majora i objęła stanowisko głównej psychiatrki oraz kierownika oddziału neuropsychiatrycznego w wojskowej klinice dla weteranów w Albany. Do późnych lat życia praktykowała jako neurolog i psychiatra w Kingston.
Nigdy się nie wyszła za mąż i przez ponad 40 lat mieszkała ze swoją gosposią. Część rodziny sugerowała, że obie kobiety były parą, jednak brak jest innych dowodów na to, aby była lesbijką.
Zmarła 4 maja 1991 r. w Albany.
Przypisy
