Ali Zajdan (ur. 15 grudnia 1950 w Waddanie) to libijski polityk i dyplomata, który pełnił funkcję premiera Libii od 14 listopada 2012 do 11 marca 2014.
Życiorys
Ali Zajdan przyszedł na świat w 1950 roku. W okresie rządów pułkownika Mu’ammara al-Kaddafiego, pracował jako dyplomata. Pod koniec lat 70. był pracownikiem libijskiej ambasady w Indiach, gdzie współpracował z ówczesnym ambasadorem Muhammadem Makarjafem. W 1980 roku, wspólnie z Makarjafem, opuścił oboz rządowy i przeszedł do opozycji. Został członkiem powołanego przez Makarjafa Narodowego Frontu Ocalenia Libii, stając się zagorzałym krytykiem reżimu Kaddafiego. Wówczas osiedlił się w Genewie.
W wyniku wybuchu powstania przeciwko Kaddafiemu w 2011 roku, Zajdan związał się z Narodową Radą Tymczasową, utworzoną przez opozycję. Pełnił rolę nieoficjalnego rzecznika Rady w Europie, starając się o międzynarodowe poparcie. Był uważany za kluczowego negocjatora w rozmowach z prezydentem Francji, Nicolasem Sarkozym.
W lipcu 2012 roku został wybrany na deputowanego do Powszechnego Kongresu Narodowego, startując jako kandydat niezależny. W sierpniu 2012 roku ubiegał się o stanowisko przewodniczącego izby, jednak przegrał z Muhammadem Makarjafem w głosowaniu 85 do 113. W październiku 2012 roku zrezygnował z mandatu parlamentarnego, aby ubiegać się o stanowisko premiera.
14 października 2012 roku został wybrany przez Powszechny Kongres Narodowy na premiera. W głosowaniu pokonał Mohammeda Al-Harariego, uzyskując 93 głosy w porównaniu do 85 swojego rywala. Jego kandydatura była wspierana przez Sojusz Sił Narodowych oraz niezależnych deputowanych, podczas gdy Makarjafa popierała związana z Bractwem Muzułmańskim Partia na rzecz Sprawiedliwości i Odbudowy. Nowy rząd miał zostać powołany w ciągu dwóch tygodni. 30 października 2012 roku Zajdan zaprezentował skład swojego gabinetu, jednak głosowanie nad wotum zaufania zostało opóźnione z powodu zakłócenia sesji parlamentu przez protestujących, którzy zarzucali niektórym kandydatom na ministrów powiązania z reżimem Kaddafiego. 31 października 2012 roku parlament zatwierdził skład rządu głosami 105 deputowanych spośród 132 głosujących w 200-osobowym parlamencie, w którym znalazło się 27 ministrów (w tym dwie kobiety) reprezentujących wszystkie główne regiony geograficzne i siły polityczne w kraju. W skład gabinetu weszli przedstawiciele Sojuszu Sił Narodowych, Partii na rzecz Sprawiedliwości i Odbudowy oraz nominaci niezależni. Jego gabinet został zaprzysiężony 14 listopada 2012 roku.
W kwietniu 2013 roku rząd Zajdana ogłosił plan działań mających na celu usunięcie bojowników z ich bastionów w stolicy Libii. Premier zapowiedział również możliwość zwrócenia się o pomoc zagraniczną w walce z uzbrojonymi grupami, gdyż obok napływu radykalnych islamskich bojowników, stanowiło to poważny problem w kraju po zakończeniu wojny domowej.
W nocy z 9 na 10 października 2013 roku został porwany z hotelu w Trypolisie przez Komórkę Operacyjną Rewolucjonistów Libii, składającą się z byłych rebeliantów, jednak po kilku godzinach został zwolniony. Powód tymczasowego aresztowania Zajdana związany był z reakcją libijskich władz na operację amerykańskich komandosów z 5 października 2013 roku, podczas której zatrzymano Abu Anasa al-Libiego, lidera grup powiązanych z Al-Kaidą w Libii. Zajdan zadeklarował, że ta operacja nie wpłynie na stosunki między krajami, mimo że nie była konsultowana z Waszyngtonem.
11 marca 2014 roku Powszechny Kongres Narodowy odwołał Zajdana z pozycji premiera. Bezpośrednią przyczyną tej decyzji było wymknięcie się spod kontroli tankowca załadowanego ropą w porcie As-Sidr, który był kontrolowany przez separatystów, a który miał być przeznaczony dla Korei Północnej. Dodatkowo w kraju trwał kryzys polityczny, a islamska partia Sprawiedliwość i Budowa, będąca drugą siłą w parlamencie, wcześniej wycofała pięciu ministrów z rządu Zajdana, a parlament domagał się uchwalenia wotum nieufności dla jego gabinetu. Za kadencji Zajdana parlamentarzyści nie zdołali napisać nowej konstytucji, a w kraju miały miejsce walki plemienne oraz starcia między zwolennikami Kaddafiego a siłami bezpieczeństwa, podczas gdy Cyrenajka ogłosiła powołanie autonomicznego rządu regionalnego i zajęła pola naftowe oraz porty. Po uchwaleniu wotum nieufności, mimo zakazu opuszczania kraju, Zajdan uciekł do Europy. Tymczasowym premierem został Abd Allah as-Sani.
Zobacz też
Przypisy
