Ali Sajjad Szirazi (pers. علی صیاد شیرازی, ur. 13 czerwca 1944 w Kabud Gonbad, zm. 10 kwietnia 1999 w Teheranie) – irański wojskowy, który w latach 1981–1986 pełnił funkcję dowódcy irańskich wojsk lądowych.
Życiorys
Po ukończeniu szkoły wojskowej w 1967 roku, rozpoczął swoją karierę w armii irańskiej jako porucznik. Służył w dywizji w Tebrizie, a później w dywizji pancernej w Kermanszachu. W 1974 roku kształcił się na kursach wojskowych w Stanach Zjednoczonych, w Fort Sill. Po powrocie do Iranu zaangażował się w opozycyjną działalność przeciwko rządowi szacha Mohammada Rezy Pahlawiego, co doprowadziło do utraty jego dotychczasowych stanowisk. Brał aktywny udział w demonstracjach przeciwko szachowi, co skutkowało jego degradacją, a w lutym 1979 został aresztowany. Został zwolniony z więzienia po triumfie rewolucji islamskiej.
Następnie skierowano go do Kurdystanu, gdzie stłumił powstanie irańskich Kurdów, dowodząc nie tylko regularnymi wojskami, ale także nowo utworzonymi oddziałami Strażników Rewolucji Islamskiej. Po tym wydarzeniu awansował na pułkownika i objął stanowisko szefa operacji na zachodnim froncie, a później dowódcy Armii Południowej. Z powodu konfliktu z pierwszym prezydentem Islamskiej Republiki Iranu, Abol Hassanem Bani-Sadrem, stracił swoje stanowisko i został zdegradowany; jednak po ustąpieniu Bani-Sadra, odzyskał swoją pozycję.
Dzięki sukcesom, jakie odniósł Szirazi w walkach z Kurdami, ajatollah Ruhollah Chomejni postanowił powierzyć mu dowództwo wojsk lądowych Iranu. W tym czasie trwała już wojna z Irakiem, który zaatakował Iran pod koniec września 1980 roku. Szirazi, mimo młodego wieku, zdobył wysokie stanowisko, ponieważ jego oddanie rewolucji islamskiej było niekwestionowane, a starszym oficerom, którzy służyli przed 1979 rokiem, rząd nie ufał. Dowodził wojskami irańskimi podczas zwycięskiej operacji Niezaprzeczalne Zwycięstwo w marcu 1982 roku. Szirazi okazał się utalentowanym dowódcą, poprawiając koordynację działań pomiędzy oddziałami irańskiej armii a siłami Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej. Następnie kierował wojskami irańskimi podczas operacji Bajt al-Moghaddas, która zakończyła się odbiciem Chorramszahru. Po tym zwycięstwie zapowiedział kontynuację walki aż do całkowitego pokonania sił irackich.
Ali Sajjad Szirazi stracił swoje stanowisko po konflikcie z dowódcą Korpusu Strażników, Mohsenem Rezajim, w 1986 roku. Głównym powodem sporu były różnice zdań co do dalszej strategii wojennej i sensowności taktyki fali ludzkiej, masowo stosowanej przez Strażników. Szirazi, który wcześniej był zwolennikiem tej taktyki, uważał, że przynosiła ona zbyt duże straty w ludziach. Ajatollah Chomejni zdymisjonował go z zajmowanej funkcji, powierzając mu jednak rolę jednego z doradców wojskowych, co de facto oznaczało odsunięcie od kluczowych decyzji dotyczących wojny. W 1988 roku Szirazi dowodził operacją Mersad przeciwko wspieranym przez Irak Ludowym Mudżahedinom.
Został zabity w 1999 roku przed własnym domem w Teheranie. Do zorganizowania zamachu przyznali się Ludowi Mudżahedini.
Przypisy
Bibliografia
Axworthy M.: Revolutionary Iran. A History of the Islamic Republic. Warszawa: Penguin Books, 2014. ISBN 978-0-14-104623-5. Brak numerów stron w książce
A. Oshtovar, Vanguard of the Imam: Religion, Politics, and Iran’s Revolutionary Guards, Oxford University Press, Oxford 2016, ISBN 978-0-19-049170-3
Dobrzelewski J.: Wojna iracko-irańska 1980-1988. Zabrze: Inforteditions, 2014. ISBN 978-83-64023-33-0. Brak numerów stron w książce
