Ali Mahir
Ali Mahir, arab. علي ماهر (ur. 9 listopada 1882 w Kairze, zm. 25 sierpnia 1960 w Genewie) – egipski polityk, który czterokrotnie pełnił funkcję premiera Egiptu w latach 1936, 1939-1940 oraz dwukrotnie w 1952 roku.
Życiorys
Ali Mahir pochodził z rodziny o silnych tradycjach politycznych. Jego ojciec, Muhammad Mahir, był wojskowym, a następnie urzędnikiem państwowym, a później wiceministrem wojny. Ali był jednym z pięciu braci, wszyscy z nich zdobyli wyższe wykształcenie. Jego brat Ahmad także wszedł w świat polityki i sprawował urząd premiera Egiptu w latach 1944–1945.
Ukończył studia prawnicze w Szwajcarii, a następnie pracował jako adwokat, a później jako sędzia. W 1919 roku dołączył do partii Wafd i współorganizował strajk egipskich urzędników państwowych, co zaowocowało jego aresztowaniem. Był częścią grupy działaczy Wafdu, która, pod przewodnictwem Sada Zaghlula, prowadziła w 1920 roku nieudane negocjacje z Wielką Brytanią w sprawie uzyskania pełnej niepodległości dla Egiptu. W następnym roku opuścił partię. W 1922 roku zasiadał w Komisji Konstytucyjnej, która opracowywała ustawę zasadniczą dla Egiptu pozostającego pod kontrolą brytyjską. W tej komisji był jednym z nielicznych demokratów, podczas gdy większość jej członków miała konserwatywne poglądy.
W 1925 roku został wybrany do egipskiego parlamentu, a w tym samym roku objął stanowisko ministra oświaty. Później piastował funkcję ministra finansów (1928) oraz ministra sprawiedliwości (1930-1933). Ostatnią z wymienionych ról pełnił w rządzie Ismaila Sidkiego, z którego zrezygnował w proteście przeciwko represjom wobec opozycji. W kolejnych latach wzywał do przywrócenia konstytucji z 1923 roku, co miało miejsce w 1935 roku.
W 1936 roku stanął na czele rządu, gdyż był postrzegany przez króla Fu’ada jako polityk elastyczny i zdolny do kompromisów. Jego gabinet był rządem tymczasowym, sprawującym władzę wykonawczą do wyborów parlamentarnych w kwietniu tego samego roku. W kolejnych latach Ali Mahir kontynuował bliską współpracę z królem i w 1939 roku otrzymał od niego zadanie utworzenia nowego rządu. Jego gabinet był lojalny wobec Wielkiej Brytanii, dostosowując się do żądań brytyjskiego ambasadora dotyczących relacji z III Rzeszą, co skutkowało zerwaniem stosunków dyplomatycznych oraz konfiskatą majątków niemieckich obywateli w Egipcie. Nie zdecydowano się jednak na wypowiedzenie wojny Niemcom, co było niechciane ani przez króla, ani przez premiera, którzy sympatyzowali z III Rzeszą i byli przekonani o jej potędze militarnej. Taki stan rzeczy budził zaniepokojenie w brytyjskiej dyplomacji. W lutym 1940 roku Wielka Brytania zmusiła premiera Egiptu do zerwania stosunków dyplomatycznych z Włochami. Ali Mahir ogłosił, że jego kraj weźmie udział w wojnie z Włochami, jeśli te zaatakują egipskie miasta lub obiekty wojskowe, lub w przypadku ich inwazji na Egipt. Gdy jednak Włosi przeprowadzili naloty na dwa egipskie miasta, rząd nie podjął żadnych działań. W związku z tym, w czerwcu 1940 roku, Wielka Brytania zażądała od króla Faruka, by skłonił premiera do ustąpienia, co miało miejsce.
W 1946 roku Ali Mahir wchodził w skład egipskiej delegacji, która prowadziła rokowania z Wielką Brytanią w sprawie ustalenia nowych zasad wzajemnych relacji i podpisania odpowiedniego traktatu.
Po raz trzeci objął urząd premiera w styczniu 1952 roku. Jego rząd nie miał większości parlamentarnej i cieszył się jedynie poparciem coraz mniej popularnego króla Faruka. Rząd Mahira upadł jeszcze w tym samym roku. Kryzys polityczny nie został rozwiązany przez jego następców. Ostatecznie 23 lipca 1952 roku doszło do zamachu stanu, przeprowadzonego przez Wolnych Oficerów pod przywództwem Gamala Abdel Nasera. Zaprosili oni Mahira do objęcia po raz czwarty stanowiska premiera, a jednocześnie utworzyli Radę Rewolucyjnych Dowódców, która faktycznie rządziła krajem. Ali Mahir wyraził zgodę na tę propozycję po konsultacji z królem, który dwa dni później został zmuszony do abdykacji.
Ali Mahir zrezygnował z urzędu premiera z powodu konfliktu z Radą Rewolucyjnych Dowódców dotyczącego reformy rolnej, zainicjowanej przez Wolnych Oficerów, oraz na temat przyszłości partii politycznych (6 września wojsko aresztowało 64 prominentnych polityków egipskich).
