Ali Këlcyra
Ali Këlcyra, znany również jako Ali Klissura (urodzony 28 maja 1891 w Këlcyrë, zmarł 24 września 1963 w Rzymie), był albańskim politykiem oraz prawnikiem, a także działaczem organizacji Balli Kombëtar.
Życiorys
W 1919 roku uzyskał doktorat z prawa na Uniwersytecie Rzymskim.
W 1920 roku uczestniczył w Kongresie w Lushnji i przystąpił do albańskich sił zbrojnych, walcząc przeciwko włoskim wojskom podczas bitwy o Wlorę. Był zwolennikiem Fana Nolego i krytykował politykę Ahmeda Zogu.
Po usunięciu Fana Nolego z funkcji premiera Albanii w grudniu 1924 roku, Ali Këlcyra emigrował do Paryża. W następnym roku uczestniczył w spotkaniu w Bukareszcie, gdzie zebrali się Albańczycy przeciwni rządom Zogu. Później stał się jednym z liderów organizacji Bashkimi Kombëtar, która dążyła do zbrojnego buntu przeciwko rządowi albańskiemu. Został zaocznie skazany na karę śmierci, ale w 1935 roku pozwolono mu wrócić do Albanii.
W wrześniu 1935 roku został aresztowany za rzekome powiązania z antyrządowym buntem w Fierze, mimo braku jakichkolwiek związków z tym wydarzeniem. Dzięki interwencji swojego brata, został zwolniony z więzienia i uzyskał zgodę na opuszczenie Albanii.
W 1938 roku objął stanowisko głównego przewodniczącego organizacji Bashkimi Kombëtar, którą kierował z francuskiego Grenoble; organizacja ta była wspierana przez włoskie władze. Këlcyra wierzył, że interwencja Włoch jest niezbędna do obalenia rządów Zogu oraz do wsparcia rozwoju społeczno-gospodarczego Albanii poprzez osadzenie na tronie króla Włoch Wiktora Emanuela III. Jednakże, z powodu degradacji Albanii do statusu protektoratu, Këlcyra, rozczarowany włoską polityką, dołączył do Balli Kombëtar.
Według komunistycznych historyków, 15 marca 1943 roku Këlcyra podpisał w Tiranie tajne porozumienie z włoskim generałem porucznikiem Renzo Dalmazzo, które zobowiązywało ballistów do nieatakowania włoskich oddziałów. Mimo to, pod koniec marca tego samego roku, w okolicach Korczy miały miejsce intensywne walki między ballistami a wojskami włoskimi.
W związku z postępami komunistycznych partyzantów, 21 września 1944 roku Këlcyra uczestniczył w spotkaniu antykomunistycznych polityków, na którym planowano utworzenie rządu narodowego pod przewodnictwem Midhata Frashëriego. Kiedy plany te nie powiodły się, Ali Këlcyra, Midhat Frashëri, Hasan Dosti i Vasil Andoni opuścili Albanię, udając się ze Szkodry statkiem rybackim do włoskiego Brindisi, kontrolowanego przez Aliantów. Këlcyra został uznany przez brytyjskie władze za kolaboranta, co skutkowało internowaniem go wraz z Frashërim w Barletcie; obaj zostali uwolnieni 6 września 1945 roku dzięki interwencji brytyjskich dyplomatów.
Od grudnia 1945 roku albańska prasa komunistyczna oskarżała Këlcyrę o planowanie włoskiej inwazji na Albanię.
Po zakończeniu II wojny światowej pełnił funkcję sekretarza albańskiej emigracyjnej organizacji Bashkimi Kombëtar. Osiedlił się w Rzymie, gdzie pracował jako publicysta oraz współpracownik albańskojęzycznego programu Radia Wolna Europa. W 1953 roku objął zarząd rozgłośni.
Zmarł 24 września 1963 roku w Rzymie, a jego prochy spoczywają na cmentarzu obok piramidy Cestiusza.
Życie prywatne
Był szwagrem Eqrema Vlory.
Przypisy
Bibliografia
- Stefanaq S. Pollo, Arben A. Puto, The history of Albania from its origins to the present day, Londyn, Boston: Routledge & Kegan Paul, 1981, ISBN 0-7100-0365-X.
- Owen O. Pearson, Albania and King Zog: Independence, republic and monarchy 1908–1939, Londyn, Nowy Jork: I.B. Tauris, 2004, ISBN 1-84511-013-7.
- Owen O. Pearson, Albania in occupation and war: From fascism to communism, Londyn, Nowy Jork: I.B. Tauris, 2006, ISBN 1-84511-014-5.
- Robert R. Elsie, Historical Dictionary of Albania, Lanham, Toronto, Plymouth (Wielka Brytania): The Scarecrow Press, Inc., 2010, ISBN 978-0-8108-6188-6.
- Robert R. Elsie, A biographical dictionary of Albanian history, Londyn, Nowy Jork: I.B. Tauris, 2013, ISBN 978-1-78076-431-3.
- Blendi B. Fevziu, Enver Hoxha: The iron fist of Albania, Londyn, Nowy Jork: I.B. Tauris, 2016, ISBN 978-1-78453-485-1.
