Ali Abd Allah Salih (arab. علي عبد الله صالح, ur. 21 marca 1942 w Al-Ahmarze, zm. 4 grudnia 2017 w Sanie) był jemeńskim politykiem i wojskowym, który w latach 1978–1990 pełnił funkcję ostatniego prezydenta Jemenu Północnego, a w latach 1990–2012 był pierwszym prezydentem zjednoczonego Jemenu.
Życiorys
W okresie 1978–1990 Salih sprawował urząd prezydenta Jemeńskiej Republiki Arabskiej (Jemen Północny). 22 maja 1990 objął stanowisko prezydenta zjednoczonego Jemenu. W 1999 roku został pierwszym prezydentem Jemenu wybranym w bezpośrednich wyborach prezydenckich, uzyskując 96% głosów; wszyscy pozostali kandydaci byli członkami Generalnego Kongresu Ludowego, którego przewodniczył Salih, mimo że startowali jako kandydaci niezależni. W wyniku referendum w 2001 roku jego kadencja została przedłużona do siedmiu lat. W wyborach prezydenckich 20 września 2006 Salih uzyskał 77,2% głosów, co pozwoliło mu na kolejną siedmioletnią kadencję.
W styczniu 2011 roku przeciwko władzy prezydenta Saliha wybuchły protesty. Rada Współpracy Zatoki Perskiej podjęła próbę zakończenia konfliktu, prowadząc negocjacje między rządem a opozycją. Mimo wypracowania porozumienia o transferze władzy, Salih dwukrotnie odmówił jego podpisania. 3 czerwca 2011 roku prezydent doznał ran w wyniku ataku bombowego na pałac prezydencki. Następnego dnia udał się na leczenie do Arabii Saudyjskiej, a jego obowiązki przejął wiceprezydent Abd Rabbuh Mansur Hadi. Po ponad ośmiu operacjach, Salih wrócił do kraju 23 września 2011 roku, ponownie przejmując pełnię władzy. 8 października oświadczył, że zamierza dobrowolnie zrezygnować z urzędu, stwierdzając: „Odrzucam władzę (…) i zrzeknę się jej w nadchodzących dniach.” W wywiadzie z 14 listopada 2011 roku zapowiedział, że jest gotowy ustąpić w ciągu 90 dni na warunkach narzuconych przez GCC, dodając, że armia będzie nadal walczyć z ekstremistami islamskimi i wyrażając obawy, że opozycja współpracuje z Al-Ka’idą, na co ma dowody. 21 listopada opozycja zaakceptowała plan GCC, potwierdzając, że prezydent Salih jest gotów podpisać umowę.
23 listopada 2011 roku Salih udał się do Rijadu, stolicy Arabii Saudyjskiej, aby podpisać porozumienie o przekazaniu władzy zgodnie z warunkami przedstawionymi przez Radę Współpracy Zatoki Perskiej (GCC). Podpisany dokument gwarantował mu immunitet przed sądzeniem za działania podjęte podczas powstania w Jemenie. Dokument został podpisany w obecności króla Arabii Saudyjskiej Abdullaha al Sauda oraz przedstawicieli jemeńskiej opozycji. Zgodnie z porozumieniem, wiceprezydent Abd Rabbuh Mansur Hadi przejął władzę wykonawczą na okres 90 dni, a Salih zachował honorowy tytuł prezydenta. W tym czasie miały zostać przeprowadzone wybory prezydenckie, w których Hadi miał być jedynym kandydatem, potwierdzającym jego mandat społeczny, a także nowy rząd z premierem z opozycji. Data wyborów została ustalona na 21 lutego 2012 roku. W ciągu następnych dwóch lat władze przejściowe miały opracować nową konstytucję oraz zorganizować wybory parlamentarne i prezydenckie.
4 grudnia 2011 roku powołano w Jemenie 14-osobową Radę Wojskową. 10 grudnia 2011 roku zaprzysiężono nowy rząd pod przewodnictwem Mohammeda Basindawy, który składał się zarówno z opozycjonistów, jak i zwolenników Saliha. 21 stycznia 2012 roku parlament uchwalił ustawę, która przyznała prezydentowi Salihowi immunitet, chroniąc go przed odpowiedzialnością za śmierć setek ludzi podczas powstania. Salih zwrócił się do narodu o przebaczenie za błędy popełnione w czasie jego rządów, co miało miejsce podczas jego wylotu z kraju. Udał się do Omanu, skąd przygotowano jego podróż na rekonwalescencję do Stanów Zjednoczonych. Powrócił do Jemenu 25 lutego 2012 roku, a tego samego dnia nowym prezydentem został zaprzysiężony jedyny kandydat, dotychczasowy wiceprezydent Abd Rabbuh Mansur Hadi. 27 lutego 2012 roku Salih oficjalnie przekazał władzę Hadiemu podczas ceremonii w Sanie, zapowiadając swoją emigrację do Etiopii.
4 grudnia 2017 roku Ali Abd Allah Salih zginął podczas wymiany ognia między bojówkami Huti a jego zwolennikami podczas walk ulicznych w Sanie.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Oficjalna strona prezydenta Saliha: presidentsaleh.gov.ye. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-21)].
