Alhagi maurorum Medik.
Alhagi maurorum Medik. to gatunek byliny należący do rodziny bobowatych (Fabaceae Giseke). Rośnie naturalnie na obszarze rozciągającym się od Afryki Północnej przez Bliski Wschód aż po Azję Środkową. Kwitnienie odbywa się od kwietnia do września (choć niektóre źródła wskazują, że okres ten jest znacznie krótszy i ogranicza się do lipca).
Rozmieszczenie geograficzne
Roślina ta występuje naturalnie w:
- Afryce Północnej,
- na Cyprze,
- wschodnich Wyspach Egejskich,
- w Libanie,
- Palestynie,
- Syrii,
- Turcji,
- Armenii,
- Azerbejdżanie,
- Gruzii,
- Iraku,
- Bahrajnie,
- Iranie,
- Pakistanie (w tym w Kaszmirze),
- Afganistanie,
- Indiach,
- Chinach,
- Kazachstanie,
- Kirgistanie,
- Tadżykistanie,
- Turkmenistanie,
- Uzbekistanie oraz
- Rosji.
Gatunek ten został również introdukowany w Republiki Południowej Afryki. Jego występowanie w Jordanii jest niepewne.
Morfologia
Pokrój
Jest to wyprostowany, silnie rozgałęziony krzew, który osiąga wysokość od 1 do 3 m. Pędy są nagie, chociaż w niektórych przypadkach mogą być pokryte drobnymi włoskami. Roślina ta posiada liczne ostre kolce.
Liście
Liście są proste i wyrastają u podstawy kolców lub gałęzi. Ich kształt jest jajowato-podłużny lub eliptyczny, a długość wynosi od 10 do 25 mm, a szerokość od 3 do 8 mm. Mogą być nagie lub owłosione, a także mają drobne przylistki. Ogonek liściowy osiąga długość 2 mm i na zimę roślina zrzuca liście.
Kwiaty
Kwiaty mogą występować pojedynczo lub w grupach, tworząc grona o długości od 1 do 5 cm. Kwiatostany są wyposażone w kolce, a kwiaty osadzone są na krótkich szypułkach, wspartych 1 lub 2 drobnymi podsadkami. Działki kielicha są nagie i mają długość od 2 do 2,5 mm. Płatki kwiatów mają długość od 6 do 9 mm i mogą być różowe, czerwone lub czerwonofioletowe.
Owoce
Owoce to nagie strąki o kształcie sierpa, osiągające długość od 19 do 34 mm i szerokość od 2 do 3 mm. Strąki zwężają się pomiędzy nasionami, a w każdym z nich znajduje się od 1 do 9 nasion.
Biologia i ekologia
Jest to bylina, która rośnie na brzegach rowów i w miejscach suchych, a także jałowych, często na słonym podłożu. Jest rośliną jednopienną, co oznacza, że posiada zarówno kwiaty żeńskie, jak i męskie na tym samym osobniku. Alhagi maurorum jest w stanie wiązać azot z gleby. Preferuje dobrze przepuszczalne gleby, ale może rosnąć również na piaszczystych lub gliniastych podłożach. Roślina ta nie ma szczególnych wymagań co do odczynu gleby i dobrze radzi sobie zarówno w glebie zasadowej, jak i kwaśnej. Słabo znosi cienie.
Znaczenie
W Egipcie oraz Izraelu, na południe od Morza Martwego, Alhagi maurorum jest uznawany za uciążliwy chwast.
Podczas kwitnienia z gałązek wydziela się manna (w niektórych źródłach wskazuje się, że jej wydzielanie jest związane z upalną pogodą). Manna ta zawiera 47% melecytozy, 26% sacharozy oraz 12% cukru inwertowanego. Może być również wytwarzana ze strąków. Gotowane korzenie tej rośliny są także jadalne. W czasach dynastii Tang słodka manna była eksportowana z Azji Środkowej do Chin jako rarytas, nazywana tam cimi, co oznacza „miód z kolców (z kolczastych krzewów)”.
Alhagi maurorum jest jedną z roślin biblijnych, wymienianą w Księdze Barucha (1,10). Mannę zbierano poprzez otrzepywanie krzewów na rozłożone pod nimi płachty.
Cała roślina posiada działanie napotne, moczopędne, wykrztuśne oraz przeczyszczające. Olej z liści bywa stosowany w terapii reumatyzmu, a kwiaty są wykorzystywane w leczeniu hemoroidów.
