Alger Hiss

Alger Hiss

Alger Hiss (urodzony 11 listopada 1904 w Baltimore, zmarł 15 listopada 1996 w Nowym Jorku) był amerykańskim prawnikiem oraz urzędnikiem w Departamencie Stanu USA, gdzie ostatecznie pełnił funkcję zastępcy sekretarza stanu. Był także doradcą prezydenta Franklina Delano Roosevelta podczas konferencji jałtańskiej oraz sekretarzem generalnym Organizacji Narodów Zjednoczonych w momencie jej utworzenia w 1945 roku. Hiss był także agentem sowieckiego GRU, działającym pod kryptonimem ALES.

Życiorys

Alger Hiss urodził się w rodzinie z wyższej klasy średniej. W wieku trzech lat stracił ojca, który z powodu kryzysu finansowego popełnił samobójstwo. Hiss studiował na Johns Hopkins University, a w 1929 roku rozpoczął naukę w Harvard Law School. Po ukończeniu studiów, dzięki wsparciu sędziego Sądu Najwyższego Felixa Frankfurtera, rozpoczął praktyki u znanego prawnika Olivera Wendella Holmesa.

W latach 30. XX wieku rozpoczął pracę w Departamencie Sprawiedliwości, a od 1936 roku był zatrudniony w Departamencie Stanu, specjalizując się w sprawach Dalekiego Wschodu. W 1944 roku został przydzielony do zespołu zajmującego się projektowaniem instytucji odpowiedzialnych za powojenny porządek międzynarodowy. Brał udział w konferencji jałtańskiej, a od 1946 roku kierował think tankiem Carnegie Endowment for International Peace.

Latem 1948 roku, podczas przesłuchania przed Komisją ds. Działalności Antyamerykańskiej, Whittaker Chambers oskarżył Hissa o przynależność do partii komunistycznej. Hiss od początku zaprzeczał tym oskarżeniom i zyskał wsparcie wielu przyjaciół, którzy nie wierzyli w jego związki z komunistami. W trakcie przesłuchania 5 sierpnia 1948 roku wypadł korzystnie, a większość członków komisji nie była skłonna wierzyć w jego winę. Tylko kongresmen Richard Nixon od początku nie ufał Hissowi i doprowadził do konfrontacji z Chambersem, który potwierdził swoje oskarżenia spójnymi zeznaniami.

8 października 1948 roku Hiss wytoczył Chambersowi proces o zniesławienie, jednak dokumenty przedstawione przez pozwanego potwierdziły jego związki z komunistami. Ostatecznie nie postawiono mu zarzutów szpiegostwa, lecz krzywoprzysięstwa. W 1950 roku został skazany na pięć lat więzienia, a wyrok rozpoczął w marcu 1951 roku, odbywając trzy lata i osiem miesięcy w więzieniu Lewisburg.

Po zwolnieniu w 1954 roku, Hiss pracował jako sprzedawca materiałów biurowych z uwagi na zakaz wykonywania zawodu prawnika. Po wybuchu afery Watergate zyskał status bohatera lewicy, a niektóre środowiska zaczęły wierzyć w jego niewinność, co zaowocowało utworzeniem katedry jego imienia na Bard College.

Po rozpadzie ZSRR ujawniono dokumenty potwierdzające jego działalność jako agenta. W odszyfrowanych w ramach Projektu Venona depeszach sowieckich występował pod kryptonimem ALES.

Zobacz też

• Harry Dexter White
• siatka szpiegowska Cambridge

Przypisy

Bibliografia

• Christopher Andrew, Wasilij Mitrochin, Archiwum Mitrochina, t. I. KGB w Europie i na Zachodzie, Poznań 2009, Wyd. Rebis, Wyd. II poprawione, ISBN 978-83-7510-348-9.
• Christopher Andrew, Oleg Gordijewski, KGB, Warszawa 1997, Bellona, ISBN 83-11-08667-2.
• Piotr Skórzyński, Wojna światów. Intelektualna historia zimnej wojny, Warszawa 2011, Wyd. W. Muszyński, ISBN 978-83-933980-0-3.
• Paul Johnson, Historia świata (od roku 1917), Londyn 1989, wyd. Polonia Book Fund, ISBN 0-902352-80-6.
• The VENONA Files and the Alger Hiss Case. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-19)].
• The Alger Hiss Case na stronie CIA. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-20)].