Alfred Merrill Worden (7 lutego 1932 w Jackson – 18 marca 2020 w Houston) był amerykańskim astronautą oraz pułkownikiem Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych.
Wykształcenie i służba wojskowa
Ukończył szkołę średnią (Jackson High School) w swoim rodzinnym mieście, Jackson.
W 1955 roku zdobył dyplom na Akademii Wojskowej Stanów Zjednoczonych w West Point.
W czerwcu 1955 roku zainaugurował swoją służbę w Siłach Powietrznych, gdzie przeszedł szkolenie lotnicze w bazach Moore i Laredo w Teksasie oraz Tyndall na Florydzie.
W latach 1957–1961 był członkiem 95. Eskadry Myśliwców Przechwytujących (95th Fighter Interceptor Squadron) w bazie lotniczej Andrews w stanie Maryland.
W 1963 roku uzyskał tytuł magistra inżynierii lotniczej na Uniwersytecie Michigan, a także ukończył kurs dla pilotów-instruktorów w zakresie latania na przyrządach w Randolph Air Force Base w Teksasie.
W lutym 1965 roku zakończył szkolenie w szkole pilotów doświadczalnych (Empire Test Pilots’ School) w Farnborough w Wielkiej Brytanii.
W sierpniu 1965 roku przeszedł kurs w Air Force Aerospace Research Pilot School w bazie Edwards w Kalifornii, a po jego ukończeniu pracował tam jako instruktor, aż do momentu zakwalifikowania się do grupy astronautów NASA.
W wrześniu 1975 roku przeszedł do rezerwy w stopniu pułkownika Sił Powietrznych USA.
W trakcie swojej kariery jako pilot spędził 4000 godzin w powietrzu, z czego 2500 na samolotach odrzutowych.
Kariera astronauty
4 kwietnia 1966 roku zakwalifikował się do piątej grupy astronautów NASA (NASA 5).
W marcu 1969 roku, w czasie misji Apollo 9, był częścią zespołu wsparcia na ziemi oraz utrzymywał łączność (CapCom) z astronautami na orbicie.
W listopadzie 1969 roku znalazł się w składzie załogi rezerwowej misji Apollo 12, gdzie również pełnił rolę CapCom.
Od 26 lipca do 7 sierpnia 1971 roku uczestniczył w misji Apollo 15.
W maju 1972 roku został na stałe odsunięty od lotów kosmicznych w związku z kontrowersją dotyczącą sprzedaży przez astronautów z Apollo 15 blisko czterystu pamiątkowych kopert ze znaczkami, które ostemplowali na Księżycu bez wiedzy NASA.
W latach 1972–1973 pracował jako starszy pracownik naukowy w Ames Research Center, instytucie badawczym NASA.
W latach 1973–1975 pełnił funkcję szefa działu studiów systemowych w Ames Research Center.
We wrześniu 1975 roku opuścił NASA.
Apollo 15
W trakcie misji Apollo 15, która miała miejsce od 26 lipca do 7 sierpnia 1971 roku, pełnił rolę pilota modułu dowodzenia „Endeavour”. Pozostali członkowie załogi to David Scott, dowódca misji, oraz James Irwin, pilot modułu księżycowego „Falcon”. 30 lipca 1971 roku Scott i Irwin wylądowali na Księżycu w rejonie tzw. szczeliny Hadleya, w okolicach Apeninów. Astronauci po raz pierwszy korzystali z pojazdu Lunar Roving Vehicle (LRV), który umożliwiał im poruszanie się po powierzchni Księżyca. Dzięki temu pokonali trasę liczącą ponad 27 km podczas trzech spacerów księżycowych, spędzając łącznie ponad 18 godzin poza modułem LM: 31 lipca – ponad sześć i pół, 1 sierpnia – ponad siedem, a 2 sierpnia – blisko pięć godzin. 67 godzin po lądowaniu na Księżycu astronauci wyruszyli w drogę powrotną do modułu „Endeavour”, zabierając ze sobą próbki gruntu o łącznej wadze 77 kg oraz ponad 1000 zdjęć. Przed opuszczeniem orbity księżycowej Worden na blisko czterdzieści minut wyszedł na zewnątrz modułu dowodzenia, aby wyjąć film z przedziału przyrządowego.
7 sierpnia kapsuła Apollo 15 wodowała na Oceanie Spokojnym, nieopodal jednostki ratowniczej – uderzeniowego okrętu desantowego USS „Okinawa”.
Po opuszczeniu NASA
W latach 1975–1982 był konsultantem w Northwood Institute.
Od 1982 roku pełnił funkcję prezesa w firmie Maris Worden Aerospace, Inc. oraz wiceprezesa w Jet Electronics and Technology. Następnie objął stanowisko wiceprezesa w BF Goodrich Corporation, przedsiębiorstwie z siedzibą w Michigan.
W 1994 roku został wiceprezesem ds. rozwoju nowego biznesu w Brecksville w Ohio.
Odznaczenia i nagrody
NASA Distinguished Service Medal (1971)
Air Force Command Pilot Astronaut Wings (1971)
Doktorat honorowy Uniwersytetu Michigan (1971)
Publikacje książkowe
Hello Earth! Greetings from Endeavour! – zbiór wierszy
I Want to Know About a Flight to the Moon – książka dla dzieci
Falling to Earth (2011) – autobiografia
Dane lotu
Zobacz też
- grupy i oddziały astronautów
- alfabetyczna lista astronautów
Przypisy
Linki zewnętrzne
