Alfred von Tirpitz

Alfred Peter Friedrich von Tirpitz

Alfred Peter Friedrich von Tirpitz (wym. MAF: [ˈalfʁeːt fɔn ˈtɪʁpɪt͡s], posłuchaj; urodził się 19 marca 1849 roku w Kostrzynie, zmarł 6 marca 1930 roku w Ebenhausen) był niemieckim grossadmiralem, który odegrał kluczową rolę w tworzeniu Cesarskiej Marynarki Wojennej. Był on również następcą Friedricha von Hollmanna, sekretarza Urzędu Marynarki Rzeszy (Reichsmarineamt).

Uznawany jest za architekta niemieckiej floty dalekomorskiej. Jego ambicją było zbudowanie sił morskich, które, nawet jeśli nie dorównywałyby brytyjskim, mogłyby stanowić istotne zagrożenie w razie konfliktu. To dążenie doprowadziło do wyścigu zbrojeń między Niemcami a Wielką Brytanią, a efektem końcowym było utworzenie floty liniowej Hochseeflotte, która wzbudziła obawy Brytyjczyków i była brana pod uwagę przy planowaniu działań na początku pierwszej wojny światowej.

Życiorys

Von Tirpitz urodził się w rodzinie burżuazyjnej jako syn urzędnika państwowego. 1 kwietnia 1865 roku zaciągnął się do wojska jako kadet. 24 czerwca 1869 roku ukończył szkołę morską w Kilonii i został przyjęty do pruskiej marynarki wojennej, uzyskując 22 września tego samego roku stopień podporucznika marynarki. Dowodził flotyllą torpedowców, stając się gorącym zwolennikiem zastosowania okrętów podwodnych w działaniach militarnych. W kolejnych latach awansował na komandora (24 listopada 1888), kontradmirała (13 maja 1895), wiceadmirała (5 grudnia 1899), admirała (12 czerwca 1903) i wielkiego admirała (27 listopada 1911). W 1896 roku objął dowództwo eskadry krążowników w Azji Wschodniej, a w 1897 roku został ministrem marynarki cesarskiej. W 1900 roku został nobilitowany i zaczął używać nazwiska „von Tirpitz”.

Proponował szeroką rozbudowę floty Cesarstwa Niemieckiego, co spotkało się z entuzjazmem cesarza Wilhelma II Hohenzollerna. Rozpoczęcie realizacji tych planów miało miejsce w 1898 roku, kiedy to wprowadzono ustawę o flocie, która miała na celu stworzenie niemieckiej marynarki wojennej zdolnej do stawienia czoła francuskim i rosyjskim siłom morskim. Kolejna ustawa z 1900 roku przewidywała zbudowanie floty, która do 1917 roku mogłaby stanowić poważne zagrożenie dla brytyjskiej marynarki. Jednakże, z uwagi na fakt, że Brytyjczycy dysponowali już o siedem okrętów więcej, a także odkryli zamiary Tirpitza, w 1905 roku zaprojektowano i zwodowano nowoczesny pancernik Dreadnought. Tak oto Tirpitz przyczynił się do wybuchu globalnego wyścigu zbrojeń morskich, w który zaangażowały się także Turcja i Chile.

I wojna światowa

Gdy w połowie 1914 roku wybuchła I wojna światowa, Wielka Brytania dysponowała 49 okrętami wojennymi, podczas gdy Niemcy miały tylko 29, co uniemożliwiało im realne zagrażanie brytyjskim statkom. Nie mogąc osiągnąć dominacji na morzu, Tirpitz skoncentrował się na rozwijaniu marynarki podwodnej, planując atakowanie floty brytyjskiej w celu osłabienia jej na tyle, aby móc ją rozgromić. Jednak zbyt agresywne działania niemieckich okrętów podwodnych – U-bootów – doprowadziły do zatonięcia brytyjskiego statku cywilnego Lusitania, co w dłuższym okresie, w połączeniu z innymi czynnikami, spowodowało przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny przeciwko Niemcom.

Alfred von Tirpitz, któremu powierzono dowództwo nad niemiecką marynarką w 1914 roku, był znany jako Wieczny Tirpitz z powodu swojej zdolności do utrzymania pozycji mimo zmieniających się warunków politycznych. Jego silne poparcie ze strony cesarza Wilhelma II sprawiło, że nawet cesarski brat ustąpił po konflikcie z Tirpitzem, który budził kontrowersje z powodu prowadzenia nieograniczonej wojny podwodnej. W 1916 roku Tirpitz zdecydował się jednak na rezygnację, co ku jego zdumieniu zostało przyjęte przez cesarza Wilhelm II.

Późniejsze życie

15 marca 1916 roku przeszedł na emeryturę, kończąc swoją służbę wojskową. Wydarzenie to poprzedziła dyskusja pomiędzy Tirpitzem a cesarzem Wilhelmem II na temat strategii wykorzystania floty w czasie wojny.

W 1917 roku współzałożył Niemiecką Partię Ojczyźnianą (Deutsche Vaterlandspartei), która miała na celu walkę z znużeniem wojną w Niemczech. W latach 1924-1928 był członkiem Reichstagu jako deputowany DNVP (Niemieckiej Narodowej Partii Ludowej), jednak nie zdobył znaczącej pozycji politycznej z powodu braku wcześniejszego atutu, jakim była jego flota.

Zmarł i został pochowany na Cmentarzu Leśnym w Monachium. Jego imieniem nazwano pancernik Tirpitz, siostrzany okręt Bismarcka oraz muzeum w Danii.

Odznaczenia

Wśród odznaczeń admirała von Tirpitza znalazły się między innymi:

Order Orła Czarnego z łańcuchem i brylantami
Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego z koroną
Order Pour le Mérite
Order Królewski Korony II klasy z gwiazdą
Wielki Komandor Orderu Hohenzollernów z mieczami i gwiazdą
Krzyż Żelazny I klasy
Odznaka za Służbę Wojskową
Order Wierności (Badenia)
Krzyż Wielki Orderu Lwa Zeryngeńskiego z liśćmi dębu i złotą koroną (Badenia)
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej z mieczami (Bawaria)
Krzyż Wielki Orderu Henryka Lwa z mieczami (Brunszwik)
Bremeński Krzyż Hanzeatycki (Brema)
Hamburski Krzyż Hanzeatycki (Hamburg)
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Filipa Wspaniałomyślnego z koroną (Hesja)
Lubecki Krzyż Hanzeatycki (Lübeck)
Krzyż Wielki Orderu Gryfa (Meklemburgia)
Krzyż Fryderyka Augusta I klasy (Oldenburg)
Krzyż Wielki Orderu Domowego i Zasługi Księcia Piotra Fryderyka Ludwika (Oldenburg)
Order Korony Rucianej (Saksonia)
Krzyż Wielki Orderu Alberta ze złotą gwiazdą, koroną i mieczami (Saksonia)
Krzyż Wielki Orderu Sokoła Białego (Saksonia-Weimar)
Krzyż Wielki Orderu Ernestyńskiego (Saksonia)
Krzyż Wielki Orderu Domowego Schaumburg-Lippe (Schaumburg-Lippe)
Krzyż Wielki Orderu Korony Wirtemberskiej z mieczami (Wirtembergia)
Krzyż Wielki Orderu Fryderyka (Wirtembergia)
Krzyż Wielki Orderu Świętego Aleksandra (Bułgaria)
Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Chile)
Order Podwójnego Smoka II stopnia I klasy (Chiny)
Krzyż Wielki Orderu Danebroga (Dania)
Komandor Legii Honorowej (Francja)
Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja)
Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Królewskiego Wiktoriańskiego (Wielka Brytania)
Order Kwiatów Paulowni (Japonia)
Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Włochy)
Wielki Oficer Orderu Korony Włoch (Włochy)
Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia)
Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana (Austro-Węgry)
Krzyż Wielki Orderu Leopolda (Austro-Węgry)
Krzyż Wielki Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry)
Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)
Order Świętego Aleksandra Newskiego z brylantami (Imperium Rosyjskie)
Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie)
Komandor Orderu Miecza (Szwecja)
Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Wazów (Szwecja)
Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania)
Krzyż Wielki Zasługi Wojskowej (Hiszpania)
Krzyż Wielki Zasługi Morskiej (Hiszpania)
Order Osmana I klasy (Imperium Osmańskie)

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Nigel Cawthorne, Dowódcy i generałowie. Prawdziwe historie, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa, 2014, s. 142-143

Alfred von Tirpitz, Wspomnienia, przekład Janina Kumaniecka-Szymańska, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1997, ISBN 83-1108664-8. Tytuł oryginału: Erinnerungen von Alfred von Tirpitz.