Alfred Twardecki

Alfred Twardecki

Alfred Twardecki (urodzony 4 lutego 1962 w Warszawie) to polski historyk starożytności oraz tłumacz. W latach 2012–2019 pełnił funkcję kuratora Zbiorów Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie. Od 1 lipca 2019 roku jest pracownikiem IAiE PAN (Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk), a od 1 października 2019 roku wykładowcą na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego.

Życiorys

Alfred Twardecki jest synem Alojzego i Jolanty. W 1980 roku ukończył XLIV Liceum Ogólnokształcące im. Antoniego Dobiszewskiego w Warszawie, a w 1986 roku uzyskał dyplom na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1986–1992 pracował jako asystent w Zakładzie Historii Starożytnej Uniwersytetu Warszawskiego, a od 1992 do 2019 roku był zatrudniony w Galerii Sztuki Starożytnej MNW. Twardecki jest autorem licznych artykułów oraz książek dotyczących starożytnej Grecji, a także stypendystą Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. Kazimierza Michałowskiego UW oraz Deutscher Akademischer Austausch Dienst (Niemiecka Centrala Wymiany Akademickiej). Ponadto był gościem École française d’Athènes i kierownikiem programu współpracy między MNW a Kerczeńskim Republikańskim Muzeum Historyczno-Kulturalnym w Kerczu (Krym, Ukraina) od 2016 roku, które przemianowano na „Antyczne Zabytki Morza Czarnego”. W 2011 roku uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie historii na Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, na podstawie rozprawy pt. „Greckie inskrypcje epitafijne Królestwa Bosporańskiego”. W latach 2008–2013 kierował Polską Misją Archeologiczną „Tyritake” Muzeum Narodowego w Warszawie, jednak w 2014 roku działalność ekspedycji została wstrzymana z powodu aneksji Krymu przez Federację Rosyjską. Od 1 lutego 2012 do 30 września 2019 roku był kuratorem Zbiorów Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej Muzeum Narodowego w Warszawie. W latach 2016–2018 kierował także Polską Misją Archeologiczną „Olbia” Muzeum Narodowego w Warszawie, a od 2019 roku jest kierownikiem Polskiej Misji Archeologicznej „Olbia” IAiE PAN.

Nagrody i wyróżnienia

• 2015 – Nagroda Dyrektora MNW
• Sybilla 2014 – Grand Prix za najlepsze wydarzenie muzealne roku (Galeria Faras)
• Sybilla 2014 – 1 nagroda za najlepszą wystawę w kategorii wystawy historyczne i archeologiczne w Polsce (Galeria Faras)
• Finalista w kategorii „Wydarzenie” w konkursie Wydarzenie Historyczne 2014 roku (Otwarcie Galerii Faras)
• 2013 – Srebrny Krzyż Zasługi
• 2010 – Nagroda Dyrektora MNW
• 2010 – Nagroda Grand Prix 2010 Ministra Kultury Autonomicznej Republiki Krymu za 1 część katalogu „Bosporan Funerary Stelae”.
• 2009 – Nagroda Dyrektora MNW

Alfred Twardecki jest wdowcem i ma dwoje dzieci.

Publikacje

Artykuły:

• Grecja a Wschód w świetle liryki archaicznej, Meander, 7-8 (1987), 375 ff
• Król Midas – antyczna tradycja literacka a badania archeologiczne, Studia i Materiały Archeologiczne, 8 (1991), 65 -121
• Marina – nowe polskie stanowisko archeologiczne w Egipcie. Próba lokalizacji na mapie Egiptu grecko-rzymskiego, Studia i Materiały Archeologiczne, 9 (1992), 107-118
• A new Funerary Stela in the Collection of the National Museum in Warsaw, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 95 (1993), 156-158
• Weihinschrift für Hermes oder Souchos?, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 99 (1993), 197-202
• Eine unpublizierte Inschrift aus Warschau, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 102 (1994), 307- 309
• Kolekcja inskrypcji cyprosylabicznych z Gołuchowa, Materiały z sesji poświęconej trzydziestoleciu działalności Polskiej Misji Archeologicznej w Nea Pafos na Cyprze (27-28 III 1995), Warszawa (1998), s. 169–179
• Inscriptions grecques acquises par le Musée Nationale de Varsovie lors des fuilles franco – polonaises a Edfou, w: Tell Edfou soixante ans apres. Actes du colloque franco-polonais, Le Caire – 15 octobre 1996 [= Fouilles -polonaises 4], Le Caire (1999), s. 83–93
• Die Sammlung der griechischen Inschriften im Nationalmuseum zu Warschau, w: Atti, XI Congresso Internazionale di Epigrafia Greca e Latina, Roma, 18-24 settembre 1997, Roma (1999), s. 739–746.
• Greek Christian Inscriptions in the Collections of the National Museum in Warsaw, Bulletin du Musée National de Varsovie, XLI (2000), No 1-4, s. 3–10.
• Inscription of the Phoderago (KL 1839) w: The Cimmerian Bosporus, Pontos, and Barbarian World in the Period of Antiquity and Middle Ages, The Materials of the Third Bosporan Readings, Kerch (2002), s. 292–294.
• Produkcja wina w starożytności w: Dionizos w życiu i kulcie. Wystawa ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie (katalog wystawy), Sosnowiec 2002, s. 29–35.
• Inskrypcje greckie, folder Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa (2003)
• Kariery zawodowych sportowców w starożytności w świetle źródeł epigraficznych w: Sport i igrzyska olimpijskie w starożytności, [Katalog wystawy: Olimpiada. Sport w sztuce greckiej od VI w. p.n.e. do V w. n.e.; Muzeum Narodowe w Warszawie 15.05.2004-15.07.2004] Warszawa (2004), s. 44–49; noty katalogowe inskrypcji greckich No 2 (epitafium Apolloniosa), No 152 (Epitafium Filona), No 153 (Epitafium sportowca Rufusa), No 154 (Inskrypcja dotycząca akweduktu św. Sokrata), No 155 (Epitafium Theodotosa).
• Inscription of the Phoderago reconsidered, w: The Materials of the Fifth Bosporan Readings, Kerch (2004), s. 437–441
• Four unpublished funerary stele from Pantikapaion, w: Bosporan Readings VI, The Cimmerian Bosporus and Barbarian World in the Period of Antiquity and Middle Ages, period of destabilizations, catastrophes, Kerch (2005), s. 300–305.
• Greek Inscriptions Acquired for the National Museum in Warsaw by Professor Kazimierz Michałowski, Bulletin du Musée National de Varsovie, XLII (2001) [2006], No 1-4, s. 129–142
• Wheter Orphic nor philosopher, Bosporan Readings VIII, The Cimmerian Bosporus and Barbarian World in the Period of Antiquity and Middle Ages. Sanctuaries and Sacred Objects, Kerch (2007), s. 361–368
• Tłumaczenie Narodzin Grecji Oswyna Murraya, Przekładaniec, Półrocznik Katedry UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową UJ, 1-2 (2007), nr 18-19, s. 256–260
• Hieromastor- an inquisitor or adviser?, Bosporan Readings IX, The Cimmerian Bosporus and Barbarian world in the Period of Antiquity and Middle Ages. Miliotaria., Kerch (2008), s. 326–331.
• Problemy epigrafiki Bosporańskiego królestwa na przykładzie inskrypcji KL 705 (Kerchen Museum), Novensia 18-19 (2008), s. 351-363
• Poetic epitaph for Glykarion, son of Glykarion, son of Glykarion (KL 439), Bosporan readings X, Kerch (2009), s. 540–547.
• Priest and Poet? (CIRB 118), Bosporan readings XI, Kerch (2010), s. 519–525
• Wieża Babel. Rzecz o językach i formach ich zapisu, wyd. Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie 2010 (katalog wystawy): Język grecki: s. 29–32, noty katalogowe: s. 33, 35; Język łacński, s. 48–51, noty katalogowe: s. 52, 53, 55; Paleografia str. 56-59
• V.N. Zin’ko, A.V. Zin’nko, A. Twardecki, Yu.L. Belik, Issledovaniya Bosporskoi OAE, Arkheologichni Doslizhennya v Ukraini 2010, Institut Arkheologii NAN Ukrainy, Kiev (2011), s. 117–118
• Greek Poetry in Bosporan Kingdom, Bosporan readings XII, Kerch (2011), s. 458–463
• A Collegium of Hieroi in the Bosporan Kingdom? w: Pontika 2008, Recent Research on the Northern and Eastern Black Sea in Ancient Times. Proceedings of the National Conference, 21st-26th April, 2008, Kraków, BAR International Series 2240, 2011, Chapter 46, s. 371–376
• Greek metric inscription about fountain construction (KL 1279=CIRB 913), Bosporan readings XIII, Kercz (2012), s. 501–507.
• New Greek Inscription and Graffito from Tyritake, w: Bosporan Readings XIV, The Cimmerian Bosporus and barbarian world in the period of Antiquity and the Middle Ages, Kerch 2013, s. 545–551
• Poezja Królestwa Bosporańskiego a proces akulturacji jego elit, w: Świat starożytny. Państwo i społeczeństwo, red. Ryszard Kulesza, Marek Stępień, Elżbieta Szabat, Maciej Daszuta, Warszawa 2013, s. 131–145
• Monika Dolińska, Tomasz Górecki, Andrzej Reiche, Alfred Twardecki, Zbiory Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej a wykopaliska archeologiczne Muzeum Narodowego w Warszawie, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie. Nowa Seria”, 2 (38), s. 30–55
• The Ancient site of Tyritake in the Cimmerian Bosporus, Polish excavations 2008-2013, w: A. Twardecki (ed.), Tyritake, Antique Site at Cimmerian Bosporus; Proceedings of the international conference, Warsaw, 27-28 November 2013, Warsaw 2014, s. 15–46.
• An early Christian pendant amulet (?) in the collection of the National Museum in Warsaw – a philological approach, w: Studies in Ancient Art and Civilization 17, Kraków 2013, s. 365–369
• V. N. Zin’ko, A. V. Zin’ko, A. Twardecki, M. A. Kotin, Issledovaniya na gorodishche Tiritaka i khore Nimfeya, w: Arkheologichni Doslidzhennya v Ukraini 2013, Kiiv 2014, s. 39–40
• Alfred Twardecki, Hoplici. O sztuce wojennej starożytnej Grecji. Hoplites. On the art of war of ancient Greece, Warszawa, 2015
• Alfred Twardecki, Evidence of Foreign Citizens in the Bosporan Inscriptions. A second approach, Bosporan Elite and its Culture, Papers of the International Round Table, November 22-25, 2016, Saint Petersburg, 2016, s. 30–40
• Alfred Twardecki, Polish excavations at Tyritake 2008-2014. A small revolution in archaic architecture, w: The Black Sea in the Light of New Archaeological Data and Theoretical Approaches, Proceedings of the 2nd International Workshop on the Black Sea in Antiquity held in Thessaloniki, 18-20 September 2015, ed. Manolis Manoledakis, Oxford, 2016, s. 29–39
• А. Буйських, А. Твардецький, М. Новиченкова, Цитадель римського часу в Ольвії: результати українсько-польського проекту, археологiчнi дослiдження в Украiнi 2018, 2020, ss. 124-127
• Alfred Twardecki, Alla Buiskikh, The Cherniakhov Culture in Olbia Pontica in the light of Polish-Ukrainian excavations 2016-2018, Sprawozdania Archeologiczne, 2020, ss. 252-273
• Alfred Twardecki review: Gerda von Bülow, Sofija Petković (eds), Gamzigrad-Studien I. Ergebnisse der deutschserbischen Forschungen im Umfeld des Palastes Romuliana. Römisch-Germanischen Forschungen, Band 75, Wiesbaden 2020, Reihert Verlag, Archaeologia Polona, vol. 59:2021, ss. 203-212
• Alfred Twardecki, Evheniya Yanish, Preliminary Results of Analysis of Osteological Material from the Polish-Ukrainian Excavations in Olbia (2016–2018), ACSS, 2022

Książki:

• Plutarch, Czy stary człowiek powinien zajmować się polityką? (tłumaczenie i przypisy) w: Cyceron, Plutarch: Pochwała starości, Unia Wydawnicza „Verum”, Warszawa 1996
• Mały słownik sztuki starożytnej Grecji i Rzymu, Unia wydawnicza „Verum”, Warszawa 1998, Wersja on-line (Prószyński i S-ka)
• Adam Łajtar, Alfred Twardecki, Catalogue des inscriptions Grecques du Musée National de Varsovie, Supplement II, The Journal of Juristic Papyrology, Varsovie 2003, Wersja on-line
• Oswyn Murray, Narodziny Grecji, tł. Alfred Twardecki, Prószyński i S-ka, Warszawa 2004
• Wielki encyklopedyczny atlas. Historia świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2006 (tłumaczenie s. 1–113)
• Galeria Sztuki Starożytnej. Egipt, Bliski Wschód. Przewodnik, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2007 (opis greckich inskrypcji, ostrakonów i papirusów)
• T. Matkovskaya, A. Twardecki, S. Tokhtasev, A. Bekhter, Bosporan Funerary Stelae 2nd century BC – 3rd century AD, From the Collection of the Kerch History and Culture Reserve, Lapidary Collection, vol. III, book 2, part 1=Supplement I Bulletin of the National Museum in Warsaw, Kiev-Warsaw 2009, (lektura i komentarze ponad połowy greckich inskrypcji)
• Skarby sztuki. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa, 2013, praca zbiorowa, s. 16–19 (wstęp do części poświęconej sztuce starożytnej i wschodniochrześcijańskiej) oraz 28-36 (opisy zabytków)
• Tyritake, Antique Site at Cimmerian Bosporus; Proceedings of the international conference, Warsaw, 27-28 November 2013, Warsaw 2014, redaktor naukowy tomu

Publikacje popularnonaukowe:

• Something Called Democracy. The Warsaw Voice; 1 (167); 1992, January 5; 10 >> Echa i cytaty: Mary Melinda Ziemer, Letter From Poland; David J. P. Marzak, Building A Community College for Poland’s Future: A Doctoral Dissertation Presented to the Polish National Ministry of Education
• Finders of Lost Treasures. Poles Discover Ancient World. The Warsaw Voice; 5 (171); 1992, February 2; 12-13.
• Złoty dotyk króla Midasa, Wiedza i Życie (Wiedza i Człowiek); 3; 1994; 1-4.
• Truso poprzednikiem Gdańska? Wiedza i Życie (Wiedza i Człowiek); 3; 1994; 11.
• Znów na Krymie (Nowości). Wiedza i Życie (Wiedza i Człowiek); 4; 1994; 15
• W muzeum, Wiedza i Życie (Wiedza i Człowiek); 5; 1994; 9. [In Museums]
• 200 lat Luwru (W muzeum). Wiedza i Życie (Wiedza i Człowiek); 7; 1994; 14 – 15.
• W muzeum, Wiedza i Życie (Wiedza i Człowiek); 8; 1994; 16.
• Czy demokracja ma przyszłość? Wiedza i Życie (Wiedza i Człowiek); 10; 1994; 1-5.
• W muzeum, Wiedza i Życie (Wiedza i Człowiek); 11; 1994; 16.
• Gra w kości w starożytności, Wiedza i Życie (Wiedza i Człowiek); 7; 1995; 7-8.>> Echa i cytaty: Tomasz Borkowski, Złe gry, Wiedza i Życie (1997)
• Solon – polityk środka, Rzeczpospolita 214, 13-14 09. 1997
• Pizystrat – tyran oświecony, Rzeczpospolita 226, 27-28. 09. 1997
• Kleistenes – reformator mimo woli, Rzeczpospolita 244, 18.10.1997
• Milcjades – bohater z przeszłością, Rzeczpospolita, 249, 29.11.1997
• Perykles – polityk doskonały, Rzeczpospolita 2, 03.01.1998
• Demostenes, czyli łabędzi śpiew, Rzeczpospolita 20, 24.01.1998
• Encyklopedia PWN. Seria multimedialna. Świat starożytny (opracowanie części haseł), 2001.
• Przewodnik po galeriach starożytnych, Cywilizacje, numer specjalny Wiedzy i Życia, 09, 2003, s. 12–14
• Ani porywający, ani pouczający (recenzja z filmu „Troja”), Rzeczpospolita, Nr 111 – czwartek, 13.05.2004
• Kolonizacja Grecka, numer specjalny Wiedzy i Życia, 06, 2003

Linki zewnętrzne

• Strona Polskiej Misji Archeologicznej „Tyritake”
• Strona Polskiej Misji Archeologicznej „Olbia”
• Strona Programu Antyczne Zabytki Morza Czarnego