Alfred Surmiński (urodzony 22 maja 1895 w Tubądzinie, zmarł wiosną 1940 w Katyniu) był polskim nauczycielem oraz inspektorem w Straży Więziennej.
Życiorys
Był synem Piotra i Romualdy. Należał do Polskiej Organizacji Wojskowej. W latach 1914-1919, w tym podczas I wojny światowej, pracował jako nauczyciel.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1919 roku rozpoczął karierę w więziennictwie. Początkowo pełnił funkcję inspektora w więzieniu w Sieradzu, a następnie piastował stanowiska naczelników w różnych zakładach. Był naczelnikiem więzień w Równem, a 1 listopada 1926 roku został przeniesiony na podobne stanowisko do Wołkowyska, następnie w Łucku (na przełomie lat 20. i 30.) oraz w Drohobyczu, zdobywając stopień komisarza Służby Więziennej. W maju 1939 roku objął funkcję inspektora Straży Więziennej oraz pierwszego zastępcy Dyrektora Departamentu Więziennictwa w Ministerstwie Sprawiedliwości. Publikował prace dotyczące więziennictwa, w tym artykuły takie jak „Społeczeństwo, więzienia, przestępca” („Przegląd Więziennictwa Polskiego” 10/1928) oraz „Na marginesie dyskusji o systemie progresywnym” („W służbie penitencjarnej” 3/1939). Został awansowany do stopnia inspektora.
Podczas pracy w Łucku, Alfred Surmiński oraz jego zastępca, Marian Dłużniewski, byli pomysłodawcami utworzenia Klubu Wioślarskiego „Temida”, który został założony przez Związek Pracowników Więziennych RP.
Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, w czasie kampanii wrześniowej oraz agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku, pełnił rolę dyrektora wspomnianego departamentu. W trakcie ewakuacji znalazł się w rejonie Łucka, gdzie został aresztowany przez Sowietów, po tym jak rozpoznali go byli więźniowie polityczni, którzy wcześniej byli osadzeni w więzieniu łuckim, gdy Surmiński był jego naczelnikiem. W wyniku podobnych denuncjacji wielu pracowników więziennictwa zostało aresztowanych. Alfred Surmiński był przetrzymywany w obozie w Kozielsku, a wiosną 1940 roku został przewieziony do Katynia, gdzie został rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD, którzy przybyli z Moskwy na podstawie decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Jego ciało zostało pochowane na terenie Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, gdzie w 1943 roku zidentyfikowano je podczas ekshumacji przeprowadzonych przez Niemców pod numerem 1802. Przy zwłokach Alfreda Surmińskiego, ubranych w mundur, znaleziono: książeczkę oficerską, książeczkę oszczędnościową PKO, kartę szczepień, list oraz złoty krzyżyk z wygrawerowanym napisem „Marychnie w dniu 5 maja 27”.
Jego żoną była Irena z domu Słupińska (zmarła w 1940 roku), z którą miał dwie córki: Marię (po mężu Witter, w armii krajowej) oraz Irenę (urodzoną w 1927 roku, po wojnie zatrudnioną w Departamencie Więziennictwa i Obozów Polskiej Ludowej, która po ujawnieniu, że jej ojciec przed wojną był funkcjonariuszem SW, odeszła z pracy).
Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi – 7 listopada 1938 roku za zasługi w dziedzinie więziennictwa.
Złota Odznaka „Za zasługi dla więziennictwa” (pośmiertnie, 2024).
16 listopada 1936 roku Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”.
Zobacz też
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
- zbrodnia katyńska
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000, s. 60. [dostęp 2015-01-12].
Krystian Bedyński. Więziennicy województwa łódzkiego ofiarami zbrodni katyńskiej. „Przegląd Więziennictwa Polskiego”, s. 181–182, nr 70 z 2011 roku. Wydawnictwo Centralnego Zarządu Służby Więziennej Ministerstwa Sprawiedliwości. ISSN 1230-4433.
