Alfred Nossig

Alfred Nossig

Alfred Nossig (urodzony 18 kwietnia 1864 we Lwowie, zmarły 22 lutego 1943 w Warszawie) był polskim rzeźbiarzem, dramatopisarzem, librecistą oraz działaczem politycznym pochodzenia żydowskiego.

Życiorys

Nossig przyszedł na świat we Lwowie w rodzinie żydowskiej jako syn Fryderyki (zm. 1899). Jego siostra, Felicja Nossig, była żoną Izydora Próchnika i matką Adama Próchnika.

W młodości Nossig propagował idee asymilacji Żydów, co przejawiało się w wydawaniu polskojęzycznego dziennika „Ojczyzna”. Wkrótce jednak zmienił swoje poglądy, stając się zwolennikiem syjonizmu. W 1887 roku jako pierwszy w Polsce opublikował pracę na ten temat, zatytułowaną Próba rozwiązania kwestii żydowskiej. Pod koniec XIX wieku działał jako korespondent paryski dla „Gazety Lwowskiej”. Wziął udział w I Kongresie Syjonistycznym w Bazylei, gdzie wszedł w spór z Theodorem Herzlem. Przez długi czas mieszkał i pracował w Berlinie.

Nossig był aktywny na wielu polach – założył Żydowską Organizację Kolonizacyjną (AIKO), tworzył opracowania statystyczne dotyczące społeczności żydowskiej, rzeźbił (m.in. Juda Machabeusz, Król Salomon) oraz napisał libretto do Manru Ignacego Paderewskiego, a także dramaty takie jak Wygnanie Żydów i Król Syjonu.

Po przesiedleniu do getta warszawskiego podjął nieudane próby nawiązania współpracy z Niemcami, starając się uzyskać ich zgodę oraz pomoc dla emigracji Żydów z Europy. Po walkach w getcie w styczniu 1943 roku, przesłał do władz niemieckich informacje dotyczące ruchu oporu oraz istniejących bunkrów w dzielnicy żydowskiej. Na wieść o tym Żydowska Organizacja Bojowa wydała na niego wyrok śmierci, który został zrealizowany 22 lutego 1943 w jego warszawskim mieszkaniu przy ulicy Muranowskiej 42.

Nossig został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie. Miejsce jego grobu jest nieznane, zachował się jedynie fragment tabliczki nagrobnej (w kwaterze 67, rząd 7).

Przypisy

Bibliografia

Jan Jagielski: Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, 1996, s. 78. ISBN 83-90-66296-5.

Linki zewnętrzne

Dzieła Alfreda Nossiga w bibliotece Polona

Alfred Nossig, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2021-12-28].