Alfred Niwiński (ur. 28 listopada 1900 w Białymstoku, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – był polskim nauczycielem, podporucznikiem rezerwy saperów Wojska Polskiego oraz ofiarą zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się w Białymstoku 28 listopada 1900 roku jako najstarszy syn Józefa i Almy Marii Foke. Po wybuchu I wojny światowej, rodzina została ewakuowana do Orła w głębi Rosji. Tam Alfred dołączył do 1 Orłowskiej Drużyny Harcerskiej im. księcia Józefa Poniatowskiego. Należał do zastępu „Puhaczy”, w którym byli także Witold Ferchmin, Zenon Zdanowicz, Hipolit Olechnowicz, Alfred Brenneisen, Norbert Brenneisen, Władysław Piasecki oraz Gustaw Napiórkowski. Zastępowym był Witold Pilecki. W 1918 roku rodzina wróciła do Białegostoku, co pozwoliło mu na kontynuację nauki. Ukończył liceum im. Króla Augusta w Białymstoku w 1921 roku. Walczył w szeregach 1 kompanii 6 Harcerskiego pułku piechoty od Wilna aż po przedmieścia Warszawy. W 1920 roku uczestniczył w obronie Warszawy podczas wojny polsko-bolszewickiej. Na jego świadectwie, które zachowało się w muzeum szkolnym, można znaleźć zapis: „W roku 1920 podczas najazdu nieprzyjaciół stanął do obrony ojczyzny w szeregach armii ochotniczej”. Po maturze kontynuował działalność harcerską, zostając pierwszym komendantem chorągwi w Białymstoku, pełniąc tę funkcję w latach 1923–1924. 13 czerwca 1924 został sekretarzem Zarządu Oddziału Wileńskiego ZHP. W 1925 roku Niwiński był zastępcą komendanta Chorągwi Wileńskiej ZHP; wizytujący ją w marcu tegoż roku Naczelnik Głównej Kwatery, harcmistrz Tadeusz Maresz, opisał go jako „bardzo pracowitego instruktora, ruchliwego, ambitnego”. Na początku 1926 roku, na własną prośbę, zrezygnował z funkcji komendanta chorągwi, a na jego miejsce Naczelnictwo ZHP powołało Niwińskiego. Latem tego samego roku prowadził oboz instruktażowy nad Wilenką koło Mickun. We wrześniu 1926 roku, w związku z powołaniem do odbycia służby wojskowej, ustąpił z posady komendanta chorągwi.
Studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie ukończył, zdobywając dyplom oraz tytuł magistra. W 1927 roku został powołany do wojska, gdzie ukończył Szkołę Podchorążych Saperów Kolejowych w Jabłonnie pod Warszawą, uzyskując stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1933 roku.
Później podjął pracę jako nauczyciel w Gimnazjum im. Romualda Traugutta w Brześciu nad Bugiem.
W trakcie kampanii wrześniowej został powołany do 2 batalionu mostów kolejowych pułku stacjonującego w Jabłonnie i skierowany na wschód. Został wzięty do niewoli przez Sowietów i trafił do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie, a jego ciało wrzucono do bezimiennego, zbiorowego dołu śmierci w lesie w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 roku znajduje się tam oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Na Liście Starobielskiej NKWD widnieje pod pozycją nr 2383. Podczas ekshumacji przeprowadzonej w latach 1995–1996, Niwiński został zidentyfikowany na podstawie zapisków w kalendarzyku porucznika Alojzego Babińskiego. Jego szczątki spoczywają w grobie 14, 28/95, nr inw. 1865/96.
Życie prywatne
W 1932 roku poślubił Jadwigę Piech, z którą miał dwie córki, Irenę i Krystynę. Początkowo zamieszkiwali w Słonimiu, a następnie w Brześciu nad Bugiem przy ulicy Jagiellońskiej 12/8.
Upamiętnienie
Minister Obrony Narodowej, w decyzji Nr 439/MON z 5 października 2007 roku, awansował go pośmiertnie na stopień porucznika. Awans ogłoszono 10 listopada 2007 roku w Warszawie podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
W 2010 roku został upamiętniony Dębem Pamięci swojego imienia przy przedszkolu nr 12 w Legionowie – certyfikat 3603/6443/WE/2010.
Zobacz też
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Przypisy
Bibliografia
Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Kozielsk Ostaszków Starobielsk. Lista Ofiar. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
Władysław Nekrasz, Harcerze w bojach, Przyczynek do udziału młodzieży polskiej w walkach o niepodległość ojczyzny w latach 1914-1921. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1931.
Antoni Wasilewski, Zarys dziejów Wileńskiej Chorągwi Harcerzy. Warszawa: Niezależne Wydawnictwo Harcerskie, 1983.
Małgorzata Grupa, Ryszard Kaźmierczak, Dowody wydobyte z ziemi, Nazwiska oficerów Wojska Polskiego odczytane na dokumentach i przedmiotach wydobytych podczas prac archeologiczno-ekshumacyjnych w Charkowie w latach 1995-1996. Warszawa: ROPWiM, 2001.
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
