Alfred Maria Willner

Alfred Maria Willner (ur. 11 lipca 1859 w Wiedniu, zm. 27 października 1929 tamże) był austriackim kompozytorem, muzykologiem oraz librecistą. Uznawany jest za jednego z najważniejszych librecistów drugiego okresu operetki wiedeńskiej.

Willner urodził się w Wiedniu i studiował prawo na Uniwersytecie Wiedeńskim, gdzie uzyskał tytuł doktora. Po ukończeniu studiów pracował jako dziennikarz oraz kompozytor.

Swój debiut zaliczył w Hofoper z baletem Rund und Wien. Wkrótce jednak, jak sam twierdził, poświęcił się pisaniu librett, uznając to za bardziej opłacalne zajęcie. Zasłynął powiedzeniem: „Nic prostszego jak napisać operetkę – wystarczy pożyczyć temat i udać się do kawiarni”, ale w rzeczywistości jego praca nad utworami była żmudna, trwająca miesiącami, aż do momentu, gdy libretto osiągnęło pożądaną formę. Choć wydawał się bardziej rzemieślnikiem niż artystą, to niemal wszystko, co tworzył, odnosiło sukces na scenie, co uczyniło go jednym z kluczowych librecistów drugiego okresu operetki wiedeńskiej.

Na początku swojej kariery librecisty namówił Johanna Straussa do skomponowania muzyki do swojego tekstu Bogini rozsądku (Die Göttin der Vernunft). Strauss, zajęty grą w taroka, miał tendencję do unikania natrętów, zgadzając się na ich propozycje, co Willner wykorzystał. Po przeczytaniu libretta Strauss próbował się wycofać z umowy, lecz Willner, dla którego współpraca z tak znanym kompozytorem była spełnieniem marzeń, zagroził mu procesem sądowym, co zmusiło Straussa do ustąpienia, starając się jednocześnie, aby porażka nie była zbyt kompromitująca. Bogini rozsądku, wystawiona w marcu 1897 roku, nie odniosła jednak sukcesu.

Po niepowodzeniu Bogini rozsądku, Willner usiłował, chociaż bez powodzenia, współpracy z Bayerem, Zamarą oraz Heubergerem. W 1907 roku odniósł sukces z Księżniczką dolara, napisaną dla Leo Falla. Jednak jego największe osiągnięcia miały miejsce w kooperacji z Robertem Bodanzky’m, a później z Heinzem Reichertem dla Lehára. W 1909 roku przekonał swojego współpracownika do przerobienia tekstu Bogini rozsądku, z którym nie mógł się pogodzić po jego porażce. Tak powstało najlepsze libretto Willnera, do którego muzykę skomponował Lehár: Hrabia Luksemburg (1909). Jeszcze trzykrotnie odnosił wielkie sukcesy tworząc dla Lehára: Cygańska miłość (1910), Skowronek (1918) oraz Frasquita (1922). W 1911 roku, znajdując się w trudnej sytuacji finansowej, co zdarzało mu się wielokrotnie, zaproponował Heinrichowi Berthé libretto na podstawie biografii Schuberta: Domek trzech dziewcząt. Wystawiona w 1915 roku, okazała się jedną z najczęściej granych operetek na świecie. Pisał dla wszystkich kompozytorów swojej epoki; oprócz 7 tekstów dla Lehára oraz 6 dla Falla, stworzył jeszcze około dwóch tuzinów dobrych librett dla Kálmána, Oskara Straussa, Eyslera, Nedbala, Granichstaedtena, Stolza, Reinhardta i Berthégo.

Utwory

Księżniczka dolara (Die Dollarprinzessin, 1907)
Hrabia Luksemburg (Der Graf von Luxemburg, 1909)
Cygańska miłość (Zigeunerliebe, 1910)
Ewa (Eva, 1911)
Nareszcie sami (Endlich allein, 1914)
Domek trzech dziewcząt (Das Dreimäderlhaus, 1916)
Skowronek (Wo die Lerche singt, 1918)
Frasquita (Frasquita, 1922)

Przypisy

Bibliografia

Bernard Grun: Dzieje operetki. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1974. Brak numerów stron w książce

Lucjan Kydryński: Przewodnik operetkowy. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1984. ISBN 83-224-0316-X. Brak numerów stron w książce

Lucjan Kydryński: Usta milczą dusza śpiewa. Opowieść o życiu i twórczości Franciszka Lehára. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1992. ISBN 83-212-0621-2. Brak numerów stron w książce