Alfred Firmin Loisy
Alfred Firmin Loisy (urodzony 28 lutego 1857 w Ambrières, zmarły 1 czerwca 1940 w Ceffonds) był francuskim katolickim księdzem, profesorem oraz teologiem, który stał się kluczową postacią w ruchu modernizmu katolickiego. Był zdecydowanym zwolennikiem biblijnej krytyki tekstualnej, jednak jego interpretacje były sprzeczne z naukami Magisterium Kościoła. Jego poglądy zostały skrytykowane przez papieża Leona XIII oraz Piusa X, co spowodowało, że jego publikacje znalazły się na indeksie kościelnym. W 1908 roku został ekskomunikowany.
Kariera naukowa
A. Loisy rozpoczął swoją edukację w szkołach katolickich, a w latach 1874–1879 był alumnem Wyższego Seminarium Duchownego w Châlons. Ostatnie dwa lata przed święceniami, 1878/1879, spędził w Institut Catholique w Paryżu, gdzie 29 czerwca 1879 roku został wyświęcony na kapłana. Po chorobie w 1881 roku powrócił do paryskiego Instytutu jako nauczyciel języka hebrajskiego. W 1899 roku opuścił Instytut, aby podjąć pracę w świeckiej uczelni École pratique des hautes études. Po ekskomunice w 1908 roku zajął stanowisko wykładowcy w Collège de France, gdzie pracował aż do emerytury w 1931 roku. Zmarł w 1940 roku.
Poglądy
Loisy rozpoczął swoją działalność pisarską od „Pięciu Tez”, które dotyczyły głównie zagadnień teologii biblijnej. W swoich pracach poruszał m.in. kwestie dotyczące autorstwa Pięcioksięgu oraz interpretacji opisu stworzenia w Księdze Rodzaju 1-3, krytykując tradycyjne nauczanie o natchnieniu Pisma Świętego.
W 1902 roku zaintrygował go tekst A. van Harnacka, „Das Wesen des Christentums”, w którym protestancki teolog kwestionował zasadność powstania Kościoła. Poglądy Loisy’ego były mniej kontrowersyjne. W latach 1901-1903 stworzył m.in. takie prace jak: „La Religion d’Israel”, „Etudes évangéliques”, „Autour d’un petit livre” oraz książkę o Ewangelii Jana: „Le quatrième Evangile”. Najgłośniejsza z jego publikacji nosiła tytuł „L’Evangile et L’Eglise”.
Po wydaniu przez papieża Piusa X dwóch antymodernistycznych dokumentów w 1907 roku, w tym lipcowego dekretu „Lamentabili Sane” oraz encykliki „Pascendi Dominici Gregis” w jesieni, Loisy sprzeciwił się Magisterium Kościoła, jawnie wskazując w swoich tekstach na miejsca, które zawierały potępione przez Stolicę Apostolską tezy. W swoim dzienniku zanotował:
Katoliccy komentatorzy zauważyli, że dla Loisy’ego religia miała swoje naturalne miejsce w tzw. wielkim społeczeństwie, które uznawał za kontynuatorów najwspanialszych tradycji Kościoła. Podczas gdy moderniści zadawali pytanie: jak może przetrwać Kościół?, dla Piusa X głównym pytaniem było: jak ci panowie mogą pełnić rolę księży? Loisy został ekskomunikowany z klauzulą Vitandus (należy unikać) rok po opublikowaniu dokumentów antymodernistycznych, 7 marca 1908 roku.
Przypisy
Bibliografia
- Ilaria Biagioli, François Laplanche, Claude Langlois (eds), Autour d’un petit livre. Alfred Loisy cent ans après, Paryż, Brepols, 2007.
- „KIRCHENLEXIKON” („Słownik Kościelny”, z „LOISY, Alfred Firmin”), Bautz.de, 23-03-2006, strona internetowa: Bautz-German-Loisy.
- Houtin A.; Sartiaux F.: Alfred Loisy, Sa Vie, Son Oeuvre. Paryż: 1960. Brak numerów stron w książce.
- Mueller, Andreas Uwe, Christlicher Glaube und historische Kritik. Maurice Blondel und Alfred Loisy im Ringen um das Verhältnis von Schrift und Tradition (Freiburg, Herder, 2008).
- Ratté J.: Alfred Loisy. W: Tenże: Three Modernists. Alfred Loisy, William L. Sullivan, George Tyrrell. Londyn-Sydney: Sheed & Ward, 1968, s. 45–141. ISBN 07220-0536-9.
- Tadeusz Kisielewski: Pierwszy „polski” papież?. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2010. ISBN 978-83-7510-490-5.
