Alfred Lenica

Alfred Lenica (urodzony 4 sierpnia 1899 w Pabianicach, zmarły 16 kwietnia 1977 w Warszawie) był polskim malarzem, ojcem Jana Lenicy oraz Danuty Konwickiej. Był teściem Tadeusza Konwickiego.

Życiorys

Ojciec Alfreda Lenicy pracował jako majster w fabryce Kindlerów, jednak został zwolniony z powodu pijaństwa, które doprowadziło go do hospitalizacji w szpitalu psychiatrycznym. W chwilach trzeźwości potrafił z łatwością rysować różne zwierzęta dla swojego syna. Alfred stracił ojca w wieku 10 lat.

Studia rozpoczął w 1922 roku na wydziale prawno-ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego. Równocześnie uczęszczał na zajęcia muzyczne w Konserwatorium Muzycznym. Zainteresowanie malarstwem rozwijał pod okiem Piotra Kubowicza, studiując w Poznańskim Instytucie Sztuk Pięknych, który prowadził Adam Hannytkiewicz.

W latach 30. Lenica tworzył obrazy figuratywne, głównie martwe natury i pejzaże, czerpiąc inspiracje z kubizmu.

Na początku II wojny światowej rodzina Leniców została wysiedlona z Poznania i przeniosła się do Krakowa. Czas ten okazał się przełomowy w karierze artystycznej malarza. W krakowskim środowisku artystycznym, skupionym wokół Tadeusza Kantora, oraz dzięki przyjaźni z Jerzym Kujawskim, Lenica jeszcze bardziej zainteresował się awangardą.

W 1945 roku Alfred Lenica powrócił do Poznania, angażując się w działalność artystyczną. W 1947 roku był współzałożycielem awangardowej grupy 4F+R. Po latach poszukiwań artystycznych, Lenica zaczął coraz bardziej skłaniać się ku abstrakcji i taszyzmowi. W 1948 roku wziął udział w I Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie, zorganizowanej przez Tadeusza Kantora. W 1949 roku kierował zespołem malarzy dekorujących hotel Bazar w Poznaniu.

Obok poszukiwań abstrakcji, Lenica aktywnie uczestniczył w nurcie socrealizmu, tworząc wiele realistycznych obrazów na początku lat 50. W pierwszej połowie lat 50., w okresie socrealizmu, przerwał swoje eksperymenty twórcze, dostosowując się do politycznych wymogów dotyczących sztuki. Z racji swoich przekonań politycznych powrócił do malowania obrazów społecznie i politycznie zaangażowanych, takich jak „Młody Bierut wśród robotników” (1949), „Pstrowski i towarzysze”, „Przyjęcie do Partii” oraz „Czerwony plakat” (1950). Na własny użytek łączył formalne eksperymenty z ideowo zaangażowaną tematyką, co widać w pracy „Tracimy dniówki” z 1953 roku, w której zastosował kolaż i monotypię.

Od 1955 roku ostatecznie wyklarował się styl malarski Alfreda Lenicy, który towarzyszył mu aż do śmierci. Był to styl łączący taszyzm, surrealizm, informel i dripping. Powstawały duże obrazy olejne, malowane techniką, którą artysta rozwijał, uzyskując prześwity kolorów spod kolejnych warstw farby. Lenica chętnie korzystał z lakierów oraz farb przemysłowych.

Prezentował styl malarstwa abstrakcyjnego o charakterze surrealistyczno-ekspresjonistycznym.

Lenica często podróżował; na zaproszenie ONZ przebywał na przełomie 1959 i 1960 roku w Genewie, gdzie w siedzibie tej organizacji stworzył malowidło ścienne „Trzy żywioły” (Woda, Ogień i Miłość). Utrzymywał stały kontakt z krajową awangardą artystyczną, wystawiał z Grupą Krakowską, uczestniczył w większości plenerów w Osiekach koło Koszalina oraz w sympozjum „Sztuka w zmieniającym się świecie” w 1966 roku w Puławach.

W 1973 roku powstał cykl 14 obrazów „Chile, Chile”, będący wynikiem wizyty Lenicy w Chile w 1970 roku. W tym samym roku w kraju doszło do przewrotu, a władzę przejął generał Pinochet.

Pochowany został na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera B35-3-3).

Wystawy indywidualne

1958 – Wystawa malarstwa Alfreda Lenicy, Galeria Zachęta, Warszawa.
1960 – Lenica, Galerie Ferrero, Genewa.
1963 – Alfred Lenica, Galeria Miejska Arsenał, Poznań.
1965 – Alfred Lenica, Galeria Krzysztofory, Kraków.
1965 – Alfred Lenica, Ośrodek Propagandy Sztuki, Łódź.
1973 – Alfred Lenica, Galeria 72, Chełm.
1974 – Alfred Lenica, Galeria Zachęta, Warszawa.
1981 – Alfred Lenica, Galeria Sztuki Alicji i Bożeny Wahl, Warszawa.
1987 – Alfred Lenica 1899–1977, Muzeum Śląskie, Katowice.
2002 – Alfred Lenica, Galeria Miejska Arsenał, ABC Gallery, Poznań.
2004 – Alfred Lenica, Państwowa Galeria Sztuki, Sopot.
2014 – Alfred Lenica, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Wrocław.
2015 – Alfred Lenica, Barva – Gesto – Podvědomí, Museum Umeni, Olomouc, Czechy.
2015 – Alfred Lenica 50 lat później, Galeria Krzysztofory, Kraków.

Wystawy zbiorowe

1948 – I Wystawa Sztuki Nowoczesnej, Pałac Sztuki, Kraków.
1949 – Wystawa grupy 4F+R, Salon ZPAP, Poznań.
1957 – Moderna Poljska Umetnost, Miejska Galeria Sztuki Współczesnej, Belgrad.
1957 – II Wystawa Sztuki Nowoczesnej, Galeria Zachęta, Warszawa.
1959 – Od Młodej Polski do naszych dni, Muzeum Narodowe, Warszawa.
1959 – III Wystawa Sztuki Nowoczesnej, Galeria Zachęta, Warszawa.
1962 – I Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin.
1963 – Konfrontacje 63, Galeria Sztuki Nowoczesnej, Warszawa.
1965 – 17 Polish Painters, New York D’Arcy Galleries, Nowy Jork.
1969 – Exhibition of Contemporary Polish Art, Scottish National Gallery of Modern Art, Edynburg.
1970 – Five Polish Surrealistic Artists, Charlottenborg, Kopenhaga.
1975 – W kręgu nadrealizmu. Nurt metafizyczny w sztuce polskiej, Muzeum Narodowe, Wrocław.
1987 – Oblicza socrealizmu, Muzeum Narodowe, Warszawa; Ekspresja i ekspresjonizm w sztuce XX wieku, Muzeum Narodowe, Warszawa.
1990 – I Wystawa Sztuki Nowoczesnej – 50 lat później, Galeria Starmach, Kraków.
2013 – Wystawa Lenica-Matta, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków.
2018 – Abstrakce.pl, Museum Umeni, Olomouc, Ołomuniec, Czechy.