Alfred Grotte (urodzony 12 stycznia 1872 w Pradze, zmarły 17 czerwca 1943 w Theresienstadt) był czeskim profesorem, historykiem, konserwatorem oraz architektem pochodzenia żydowskiego.
Życiorys
Alfred przyszedł na świat w żydowskiej rodzinie kantora Moritza oraz Berty Mayer. Od 1887 roku mieszkał w Wiedniu, gdzie po ukończeniu gimnazjum podjął studia z zakresu inżynierii. W 1901 roku osiedlił się w Poznaniu, gdzie nauczał architektury w miejskiej szkole budowlanej oraz pełnił funkcję architekta i konsultanta budowlanego dla gminy żydowskiej. Obronił pracę doktorską zatytułowaną Deutsche, böhmische und Polnische Synagogentypen vom XI. bis Anfang des XIX Jahrhunderts w Gdańsku. Po I wojnie światowej zamieszkał we Wrocławiu, gdzie w latach 1919–1935 był profesorem w Państwowej Przemysłowej Szkole Inżynierii Lądowej. W 1921 roku został śląskim konserwatorem zabytków.
Opracował mapę architektury synagogalnej Europy Środkowo-Wschodniej od średniowiecza do początku XIX wieku, a jego prace obejmowały szereg publikacji i artykułów poświęconych architekturze i konserwacji. Grotte koncentrował się na badaniu typologii synagog, ich przekształcaniu w kościoły chrześcijańskie, a także na cmentarzach żydowskich i nagrobkach.
W 1905 roku zrealizował renowację Synagogi Maisela w Pradze, która obecnie jest częścią Muzeum Żydowskiego w Pradze.
Jako architekt projektował mieszkania oraz domy jednorodzinne w stylu wiedeńskiej secesji geometrycznej, a także synagogi i nagrobki w Pradze, Wiedniu i Poznaniu. Do jego projektów należy Nowa Synagoga oraz Dom Rabinacki w Tachowie (1911–1912).
Grotte był jednym z twórców merytorycznej koncepcji oraz działalności Muzeum Żydowskiego we Wrocławiu i uznawany był za autorytet w obszarze badań nad zabytkami kultury żydowskiej, szczególnie w kontekście sztuki tradycyjnej. Zajmował się sztuką Żydów Europy Wschodniej, prowadząc liczne wykłady w różnych instytucjach kulturalnych, szkołach oraz muzeach. Organizował także edukacyjne wycieczki po miastach Śląska, które miały żydowską historię. Badał żydowskie cmentarze oraz synagogi w regionie, ze szczególnym uwzględnieniem Białej i Brzegu.
Nie przewidział nadchodzących zniszczeń ani tego, że niektóre z jego opublikowanych prac staną się kluczowym źródłem wiedzy o celowo niszczonych synagogach i innych śladach historii Żydów. W obliczu zagrożenia ze strony reżimu Hitlera, stworzył katalog 1200 istotnych obiektów.
W 1942 roku został deportowany wraz z rodziną z Wrocławia do obozu przejściowego Grüssau na Śląsku, a następnie do Theresienstadt, gdzie zginął. Jego żona, Clara, z domu Fränkel (1882–1944), również z Theresienstadt została wysłana do Auschwitz, gdzie straciła życie.
Publikacje
- Umbau der Synagoge in Pinne, Kreis Samter in Posen (1913)
- Das Bürgerhaus in den Posener Landen (1932)
- Deutsche, böhmische und Polnische Synagogentypen vom XI. bis Anfang des XIX Jahrhunderts, Der Zirkel, Architekturverlag G.m.b.H., Berlin lub Leipzig 1915
- Types of German, Czech and Polish Synagogues from the 11th to the beginning of the 19th century (reprint 2013)
- Synagogen-Kirchen in Schlesien
Przypisy
