Alfred Frederik Elias Grenander (urodzony 26 czerwca 1863 w Skövde, zmarły 14 marca 1931 w Berlinie) był szwedzkim architektem związanym z epoką secesji i modernizmu, który większość swojej kariery spędził w Niemczech, pełniąc rolę głównego architekta stacji berlińskiego metra.
Życiorys
Grenander rozpoczął studia z zakresu architektury na politechnice w Sztokholmie w latach 1881–1885, a następnie kontynuował edukację w Wyższej Szkole Technicznej w Berlinie w latach 1885–1888. Po zakończeniu nauki współpracował z Alfredem Messelem w latach 1889–1890 oraz z Wilhelmem Martensem, a następnie z Paulem Wallotem przy budowie gmachu Reichstagu w Berlinie w latach 1890–1897. W maju 1897 poślubił Mary Juliannę Åwall, z którą miał córkę Signe.
Od października 1897 roku wykładał rysunek w szkole przy Muzeum Rzemiosła Artystycznego w Berlinie, a w 1901 uzyskał tytuł profesora. Później uczył w Zjednoczonych Szkołach Państwowych Sztuk Wyzwolonych i Pięknych (niem. Vereinigte Staatsschulen für freie und angewandte Kunst). W 1902 roku dołączył do berlińskiego zrzeszenia artystów Werkring, w którego skład wchodzili m.in. August Endell, Albert Gessner oraz Bruno Möhring. Do 1903 roku prowadził własne biuro razem z szwagrem Otto Wilhelmem Spaldingiem (1863–1945) pod nazwą Firma Spalding & Grenander. W 1904 roku kierował wystawą Werkringu na wystawie światowej w Saint Louis. W 1908 roku został członkiem Werkbundu.
Od samego początku istnienia berlińskiego metra pełnił funkcję głównego architekta, projektując nie tylko stacje metra, ale także budynki towarzyszące oraz wagony dla Hoch- und Untergrundbahn-Gesellschaft.
Wybrane dzieła
- 1900–1902 – stacja berlińskiego metra Wittenbergplatz
- 1906–1910 – projekty kiosków
- 1908 – most Schönfließer (niem. Schönfließerbrücke) w Berlinie
- 1908–1910 – gmach fabryki Ludwig Loewe & Compagnie Aktiengesellschaft w dzielnicy Moabit w Berlinie
- 1910–1911 – most Gotzkowsky’ego (niem. Gotzkowskybrücke) w Berlinie
- 1910–1911 – willa dla Paula Herpicha w Poczdamie (nieistniejąca), znana jako Willa Stalina – w 1945 roku Józef Stalin mieszkał tu podczas konferencji poczdamskiej
- 1911–1913 – budynek wejściowy stacji Wittenbergplatz w stylu klasycyzmu schinklowskiego
- 1914–1916 – gmach fabryki Knorr-Bremse w berlińskim Lichtenbergu
- 1923 – stacje centralnego odcinka linii C – płytko położone, dostępne bezpośrednio z ulicy, o oszczędnym i minimalistycznym wystroju; system kolorystyczny całej linii oparty na zmianie dominującego koloru
- 1923 – kościół gminy szwedzkiej w Berlinie – jedyna sakralna budowla projektu Grenandera
- 1926–1931 – budynek stacji metra na osiedlu Chata Wuja Toma (niem. Siedlung Onkel Toms Hütte)
- 1926–1927 – rozbudowa stacji Nollendorfplatz i Hermannplatz z dekoracją w stylu art déco
- 1928–1930 – stacje linii D i E – nowoczesne, z gładkimi ścianami pokrytymi jednobarwnymi emaliowanymi kaflami oraz widoczną, nieozdobioną konstrukcją stalową słupów, np. Lichtenberg
Odznaczenia
1908 – Order Czerwonego Orła IV klasy
Upamiętnienie
6 czerwca 2009 roku plac przed wejściem do stacji metra Krumme Lanke został nazwany imieniem Grenandera – Alfred-Grenander-Platz.
Galeria projektów Grenandera
Przypisy
