Alfred Gauda
Alfred Gauda (ur. 7 grudnia 1940 w Lublinie, zm. 24 listopada 2005 tamże) był polskim muzealnikiem, etnografem, grafikiem oraz twórcą ekslibrisów. W latach 1977–1992 pełnił funkcję dyrektora Muzeum Lubelskiego w Lublinie, które obecnie nosi nazwę Muzeum Narodowe.
Wykształcenie i praca zawodowa
Szkołę podstawową oraz liceum im. Hetmana Jana Zamojskiego ukończył w Lublinie. W 1965 roku uzyskał dyplom magistra na kierunku etnografia i etnologia na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
W latach 1965–1973 był zatrudniony w Muzeum Okręgowym w Lublinie, gdzie najpierw pracował jako asystent, a następnie objął stanowisko kierownika Działu Etnografii. W 1973 roku został zastępcą dyrektora Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie. W 1977 roku powrócił do Muzeum Okręgowego na stanowisko dyrektora, które zajmował do 1992 roku. W latach 1992–1995 pracował w Muzeum Wsi Lubelskiej jako starszy kustosz, a później jako kierownik Działu Historii i Kultury Wsi.
W 1995 roku, po wygraniu konkursu, objął stanowisko dyrektora Krajowego Domu Twórczości Ludowej w Lublinie, które pełnił aż do swojej śmierci.
Działania pozazawodowe
Gauda łączył pracę zawodową z działalnością społeczną w różnorodnych stowarzyszeniach, radach programowych, komitetach organizacyjnych oraz zespołach doradczych. Swoje doświadczenie i wiedzę przekładał na publikacje naukowe, recenzje oraz odczyty dotyczące sztuki ludowej Lubelszczyzny i kultury wsi. Organizował również wystawy oraz festiwale sztuki ludowej.
Interesował się także eksplorowaniem ekslibrisów – z jego zbiorów zorganizowano wystawy. W latach 70. XX wieku zafascynował się twórczością lubelskiego drzeworytnika Henryka Zwolakiewicza. Przez około 30 lat stworzył 361 ekslibrisów w różnych technikach, takich jak linoryt, drzeworyt, cynkotypia oraz technikach autorskich. Większość z nich powstała na zlecenie bibliofilów, głównie z Lublina.
W późniejszych latach artysta zrezygnował z linorytu na rzecz wycinania ekslibrisów za pomocą nożyc do strzyżenia owiec. W efekcie powstały znaki o zróżnicowanej formie i treści, które dzięki technice offsetu mogły pełnić tradycyjną rolę znaku książkowego. Twórczość Gaudy nawiązywała do polskiej sztuki ludowej, wykorzystując spękania tuszu czy farby jako tło do projektów graficznych. Łączył różne techniki, a wiele jego prac odnosiło się do wydarzeń z jego miasta i z całej Polski.
Na skutek swoich osiągnięć w dziedzinie grafiki warsztatowej oraz licznych indywidualnych i zbiorowych wystaw, Gauda w 1986 roku uzyskał uprawnienia Ministra Kultury i Sztuki do wykonywania zawodu artysty plastyka w zakresie grafiki.
Wśród jego większych prac znajdowały się grafiki przedstawiające wydarzenia polityczne w Polsce. Gauda stworzył także wiele fotogramów twórców ludowych oraz pejzaży Lublina, Kazimierza nad Wisłą, okolic Zakopanego i Szczawnicy.
Nagrody i wyróżnienia
Ekslibrisy Alfreda Gaudy były wielokrotnie nagradzane w konkursach ogólnopolskich, w tym zdobył I nagrodę w konkursie w Puławach oraz I nagrodę w ogólnopolskim konkursie na ekslibris w Kazimierzu Dolnym. Otrzymał także wyróżnienie w międzynarodowym konkursie na ekslibris w Grudziądzu i inne.
W 1997 roku Gauda został uhonorowany nagrodą Ministra Kultury i Sztuki za upowszechnianie kultury.
Bibliografia
Zbigniew Jóźwik „Alfred Gauda”, Ex Bibliotheca nr 1 (14) rok 2006 s. 12-13
