Alfred Falter

Alfred Falter

Alfred Falter (urodzony 25 lipca 1880 roku w Ropie, zmarły 13 lipca 1954 roku w Nowym Jorku) był polskim przedsiębiorcą o żydowskich korzeniach, menedżerem oraz działaczem gospodarczym w okresie międzywojennym, a także armatorem.

Życiorys

Był synem Józefa i Honoraty z Dattnerów. Ukończył politechnikę w Wiedniu. Pełnił funkcję dyrektora naczelnego, a następnie prezesa komandytariuszy Związku Kopalń Górnośląskich Robur w Katowicach oraz prezesa towarzystwa Polskarob. Był członkiem Rady Banku Polskiego w latach 1924–1939 oraz zarządu Lewiatana. W 1932 roku został prezesem Centralnego Związku Przemysłu Polskiego. W latach 1932–1939 zasiadał w Radzie Banku Handlowego S.A., a od 1935 roku był jego wiceprezesem. Uczestniczył również w Górnośląskiej oraz Polskiej Konwencji Węglowej, a także w Międzynarodowej Izbie Handlowej. W rządzie Władysława Sikorskiego na uchodźstwie pełnił funkcję wiceministra skarbu w latach 1939–1940.

Falter był delegatem w Międzynarodowej Komisji Odszkodowań Wojennych, powołanej na mocy traktatu wersalskiego, oraz ekspertem gospodarczym w delegacji polskiej na konferencji genewskiej dotyczącej Górnego Śląska w 1922 roku. Swoje pierwsze duże zarobki osiągnął na początku lat 20. XX wieku podczas rozgraniczenia Górnego Śląska. W latach 1922–1932 działał w władzach Górnośląskiego Związku Przemysłowców Górniczo-Hutniczych. W latach 30., będąc na szczycie kariery, zarządzał kilkudziesięcioma przedsiębiorstwami z kapitałem wynoszącym około 350 mln zł. Falter inwestował głównie w przemysł węglowy i hutniczy. Był kluczowym udziałowcem i prezesem Związku Kopalń Górnośląskich Robur, jednak szukał także nowych możliwości inwestycyjnych.

9 maja 1927 roku Związek Robur podpisał umowę ze Skarbem Państwa, na mocy której dzierżawił plac i nabrzeże w Gdyni, zwalniając się od podatku obrotowego oraz na pięć lat z podatku dochodowego. W zamian firma miała w ciągu dwóch lat uruchomić flotę o łącznej nośności nie mniejszej niż 15 000 BRT. W celu obsługi eksportu i transportu węgla w listopadzie 1927 roku założono Polskarob – Polsko-Skandynawskie Towarzystwo Transportowe SA w Gdyni. Faktycznym właścicielem przedsiębiorstwa była berlińska firma Effco, należąca do Emmanuela Friedländera, a dyrektorem naczelnym został Alfred Falter. Po wykupieniu udziałów w Effco, około 1936 roku stał się rzeczywistym właścicielem zarówno Polskarobu, jak i Robura. Jego flota składała się z siedmiu rudowęglowców, noszących nazwę Robur z kolejnymi numerami, które przewoziły węgiel koncernu Robur, głównie do portów skandynawskich i brytyjskich. W 1939 roku Falter, poprzez spółki zależne, przejął kontrolę nad Bankiem Handlowym S.A. w Warszawie i inwestował w nieruchomości.

Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę znalazł się na uchodźstwie. III Rzesza próbowała przejąć statki Polskarob znajdujące się w neutralnych portach, traktując je jako własność Skarbu Państwa polskiego. Polskie Państwo Podziemne dostarczyło Falterowi dokumenty potwierdzające jego prawo do Robura, co umożliwiło sprowadzenie statków do Wielkiej Brytanii. Rządy państw neutralnych uznały statki za prywatną własność Faltera. Brytyjczycy natychmiast je wyczarterowali, a Falter stał się największym podatnikiem rządu RP na uchodźstwie.

Od 1942 roku przebywał w Stanach Zjednoczonych, gdzie m.in. zarządzał przedsiębiorstwem A.Falter-armator. Operował ocalałymi z wojny statkami Robur III (jako SS Chopin) oraz Robur V (jako SS Copernicus) do 1949 roku.

Wraz z inżynierem Szymonem Landauem, budowniczym gmachu Prudentialu, pierwszego wieżowca w Warszawie, był współwłaścicielem dominującym (posiadającym 90% udziałów) Polskiego Country Clubu, który był właścicielem pierwszych pól golfowych w Warszawie i Powsinie. Od 1932 roku był właścicielem majątku ziemskiego Żydowo w Poznańskiem.

Jego żoną od 1921 roku była Wanda z Krasuskich.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1928)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)

Przypisy

Bibliografia

• Jan Kofman, Alfred Falter, biogram [w:] Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945, t. 1, Warszawa 1981, wyd. Wiedza Powszechna, ISBN 83-214-0185-6, s. 165.
• Stefan Korboński, The Jews and Poles in Word War II, Hippocrene Books, New York 1989, ISBN 0-87052-591-3.
• Stanisław Wachowiak, Czasy, które przeżyłem. Warszawa: Interim, 1991. ISBN 83-85083-21-9.
• Przemysław Waingartner, Taniec ze związanymi nogami [w:] Wprost 7/2003 (1055).
• Falter Alfred, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2012-07-20].