Alfred Adler (ur. 6 lutego 1870 w Penzing, zm. 28 maja 1937 w Aberdeen) był austriackim psychiatrą, psychologiem i pedagogiem, który stworzył psychologię indywidualną.
Życiorys
Adler przyszedł na świat w wiedeńskiej dzielnicy Penzing (znanej także jako Rudolfsheim), w rodzinie żydowskiej o niższej klasie średniej, która nie przestrzegała zasad religijnych i była zasymilowana. Był synem kupca zboża Leopolda Adlera oraz Pauline Beer. Wydaje się, że śmierć jego młodszego brata w dzieciństwie oraz jego własne zbliżenie się do śmierci z powodu choroby w wieku 5 lat, skłoniły go do zainteresowania się karierą medyczną. Dorastał w Wiedniu. Jako uczniak był przeciętnym studentem i uczęszczał do kilku prywatnych szkół w Wiedniu, a jesienią 1888 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Wiedeńskim.
Adler specjalizował się w przedmedycznym programie nauczania i uzyskał dyplom lekarza na Uniwersytecie Wiedeńskim w listopadzie 1895 roku. W trakcie swojej edukacji postanowił, że jego kariera w medycynie będzie skoncentrowana na pracy klinicznej z pacjentami, a nie na badaniach naukowych. W czasie studiów zafascynował się socjalizmem i, mimo że nigdy nie był liderem politycznym na Uniwersytecie Wiedeńskim, aktywnie działał w studenckiej lidze socjalistycznej. Na jednym z takich spotkań, na początku 1897 roku, poznał Raissę Timofiejewnę Epstein, żydowsko-rosyjską feministkę i socjalistkę, która pochodziła z bogatej rodziny zajmującej się handlem drewnem w Rosji. Pobrali się w Smoleńsku w listopadzie 1897 roku i mieli czworo dzieci.
W latach 1902–1911 współpracował z Zygmuntem Freudem. W 1911 roku odrzucił jego koncepcję dominacji seksualnej i opuścił ruch psychoanalityczny, tworząc własną teorię osobowości. Podczas I wojny światowej Adler służył w armii austriackiej jako lekarz, a po wojnie objął kierownictwo Kliniki Psychiatrycznej w Wiedniu (1920–1925). Otworzył również wiele poradni wychowawczo-klinicznych dla dzieci. W 1924 roku osiedlił się na stałe w USA, a od 1929 roku był profesorem na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku.
Adler twierdził, że człowiek od najwcześniejszych lat dzieciństwa doświadcza – z powodu swoich braków – poczucia małej wartości, które stara się zrekompensować dążeniem do przewagi i mocy nad innymi. Ta świadomość swoich braków oraz potrzeba kompensacji wpływa na rozwój indywidualnego planu życiowego, który wyznacza ideały oraz kierunki działania jednostki, a także kształtuje jej osobowość. Wychowanie ma na celu wspieranie jednostki w harmonizowaniu jej rozwoju: zarówno w przezwyciężaniu poczucia małej wartości, jak i dążenia do dominacji nad innymi, co jednak bywa trudne do osiągnięcia. Szczególnie wartościowym obszarem kompensacji poczucia małej wartości może być działalność społeczna, w której jednostka ma szansę wykazać swoją wartość. Teoria dążenia do przewagi i mocy pokrywa się z wcześniejszą teorią kratyzmu Władysława Witwickiego.
Zmarł na skutek ataku serca 28 maja 1937 roku.
Ważniejsze prace
Praxis und Theorie der Individualpsychologie (1920)
Studien uber die Minderwertigkeit von Organen (1920)
Znajomość człowieka (1927)
Die Technik der Indwidual-psychologie (1928)
Psychologia indywidualna w wychowaniu (1929)
Problems of Neurosis (1930)
Homoseksualizm (1930)
Sens życia (1933)
Przypisy
Bibliografia
Wincenty Okoń: Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2001, s. 13. ISBN 83-88149-41-5.
Linki zewnętrzne
