Alfons z Poitiers
Alfons z Poitiers (ur. 11 listopada 1220, zm. 21 sierpnia 1271, w Corneto koło Sieny) był hrabią Poitiers od 1226 roku oraz hrabią Tuluzy od 1249 roku. Był synem króla Francji Ludwika VIII Lwa i Blanki Kastylijskiej, a także bratem Ludwika IX Świętego. Jego żoną była Joanna, córka Rajmunda VII, hrabiego Tuluzy, która była dziedziczką hrabstwa.
Życiorys
Alfons był piątym synem (a ósmym dzieckiem w ogóle) swoich rodziców. Jego imię najprawdopodobniej pochodzi od dziadka — królu Kastylii Alfonsa VIII. Po śmierci ojca w 1226 roku, zgodnie z testamentem Ludwika VIII z 1225 roku, Alfons otrzymał w apanażach Hrabstwo Poitiers (Poitou, Saintonge) oraz Owernię. Tytuł hrabiego Poitiers oraz lenna: Poitou i Owernię został mu formalnie nadany 24 czerwca 1241 w Saumur, kiedy to został pasowany na rycerza (Sans Pareille).
Na mocy porozumienia z 16 marca 1227, zawartego między Blanką, Ludwikiem IX a zbuntowanymi baronami, Alfons miał pojąć za żonę Izabelę, córkę jednego z buntowników Hugona X z Lusignan. Do małżeństwa jednak nie doszło. Dokładna data jego ślubu z Joanną, dziedziczką hrabstwa Tuluzy, nie jest znana; Rajmund VII zgodził się na to w traktacie paryskim z 1229 roku, a sam ślub miał miejsce najprawdopodobniej w latach 1236-1238.
W trakcie uroczystości w Saumur hołd złożył mu niedoszły teść — Hugo z Lusignan, jednak w Boże Narodzenie 1241 roku hołd ten został cofnięty. Rewoltę zbuntowanego wasala, wspieranego przez angielskiego króla Henryka III oraz teścia Alfonsa — Rajmunda VII, udało się stłumić przy pomocy królewskiego brata Ludwika IX, gdy Alfons pokonał przeciwników w Bitwie pod Taillebourg 21 lipca 1242 roku.
25 sierpnia 1249 roku Alfons wyruszył z Marsylii do Ziemi Świętej, aby dołączyć do szóstej wyprawy krzyżowej. Dotarł do Damietty 24 października 1249 roku, po prawie dwóch miesiącach podróży. Został jednak pojmany przez muzułmanów podczas odwrotu do Damietty po nieudanej próbie zdobycia Al-Mansury w pierwszych dniach kwietnia 1250 roku. Udało mu się uwolnić po zapłacie okupu przez brata Ludwika po 6 maja tego samego roku. W sierpniu Alfons powrócił do Francji.
Po śmierci Blanki Kastylijskiej w 1252 roku, Alfons został współregentem (razem z bratem Karolem Andegaweńskim) w czasie nieobecności Ludwika IX, który wrócił do kraju w 1254 roku. Latem tegoż roku Alfons doznał częściowego paraliżu, który jednak ustąpił, pozostawiając po sobie problemy ze wzrokiem. W tym okresie brał udział w rokowaniach, które doprowadziły do traktatu paryskiego w 1259 roku, w którym król angielski Henryk III uznał straty terytorialne we Francji (w tym Normandię, Maine, Andegawenię i Poitou) w zamian za cofnięcie przez Francję wsparcia dla buntowników w Anglii.
Alfons umacniał autorytet władzy w hrabstwie Tuluzy, będąc skrupulatnym administratorem. Był uczciwy i rozsądny, mimo swojego despotycznego charakteru oraz ciągłej potrzeby pieniędzy, starał się chronić mieszczan przed nadużyciami szlachty. W jego czasach w hrabstwie Tuluzy nastąpił znaczny wzrost liczby konsulatów, czyli instytucji miejskich posiadających przywileje i częściowy samorząd, wzorowanych na włoskich magistratach. Podejmował też próby centralizacji administracji, przygotowując tym samym teren do przyszłego zjednoczenia z koroną. Statuty znane jako „Alfonsina”, nadane miastu Riom, stały się kodeksem prawa publicznego dla Owerni. Dzięki jego działaniom nastąpił gospodarczy rozwój obszarów dotkniętych wojnami krucjatowymi przeciwko albigensom. Jako gorliwy katolik, Alfons był zdecydowanym przeciwnikiem kataryzmu — w wyniku ciągłych prześladowań, ruch ten ostatecznie załamał się w Langwedocji w latach 70. XIII wieku. W 1249 roku był także odpowiedzialny za wygnanie Żydów z Poitou.
Alfons zmarł bezpotomnie w trakcie powrotu z kolejnej krucjaty we Włoszech. Został pochowany w bazylice Saint-Denis. Po jego śmierci niemal cały obszar hrabstwa Tuluzy przeszedł do korony francuskiej, podobnie jak hrabstwo Poitiers. Jedynie część hrabstwa Venaissin została przekazana Stolicy Apostolskiej i włączona do posiadłości papieskich w 1274 roku.
Przypisy
Bibliografia
- Barber M., Katarzy, Warszawa 2005, ISBN 83-06-02923-2
- JanJ. Baszkiewicz JanJ., Historia Francji, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1999, ISBN 83-04-04397-1, OCLC 69503054. Brak numerów stron w książce
- RégineR. Pernoud RégineR., Królowa Blanka, EligiaE. Bąkowska (tłum.), Warszawa: Państ. Instytut Wydawniczy, 1989, ISBN 83-06-01432-4, OCLC 749292609. Brak numerów stron w książce
- Runciman S., Dzieje wypraw krzyżowych, t. III, Warszawa 1987, ISBN 83-06-01457-X
