Alfons XI

Alfons XI

Alfons XI (hiszp. Alfonso XI, ur. 13 sierpnia 1311 w Salamance, zm. 26 marca 1350 w Gibraltarze) był królem Kastylii i Leónu od 1312 do 1350 roku.

Był czwartym synem króla Ferdynanda IV oraz jego żony Konstancji Portugalskiej.

Po przedwczesnej śmierci młodego króla Ferdynanda IV, jego matka Maria de Molina zmuszona była przejąć kontrolę nad królestwem w imieniu swojego wnuka, korzystając z pomocy drugiego syna i szwagra. Kiedy zabrakło wszystkich ich, Alfons miał zaledwie 10 lat, a przyszłość królestwa wydawała się niepewna. Na szczęście społeczeństwo pozostawało przywiązane do państwa kastylijskiego i dziedzicznej monarchii, co zapobiegło jego rozpadowi.

Alfons poślubił w 1325 roku Konstancję Manuel, którą szybko odrzucił. W 1326 roku ożenił się po raz drugi z Marią Portugalską, córką Alfonsa IV Dzielnego. Jednak jego prawdziwą miłością była Eleonora de Guzman, jego kochanka.

W 1325 roku Alfons XI objął osobiste rządy i w brutalny sposób usunął wszystkich, którzy do tej pory sprawowali władzę w jego imieniu. W celu wzmocnienia państwa, przeprowadził szereg reform prawnych, zaczynając od uznania procedur prawa rzymskiego za obowiązujące w królestwie. Zamki należące do możnych miały podlegać królewskiej kontroli, wprowadzono sędziów królewskich obejmujących cały kraj oraz nowy podatek od sprzedaży (alcabala).

Reformy te wzmocniły państwo i zwiększyły jego autorytet, jednocześnie budząc niepokój władców Grenady, którzy z pomocą oddziałów marokańskich zaatakowali tereny królestwa Kastylii i Leónu, zdobywając w 1333 roku Gibraltar. Następnie zawarto 6-letni rozejm, po którym walki zostały wznowione. Siły Alfonsa XI oraz Alfonsa IV Portugalskiego wyruszyły na pomoc oblężonej Tarifie. Spotkanie z wojskami merynidzkiego władcy Abu al-Hassana Alego I miało miejsce nad Rio Salado pod Tarifą, gdzie armia chrześcijańska pokonała Maurów. Potem Alfons podjął oblężenie Algeciras, które poddało się w 1344 roku, oraz Gibraltaru, gdzie wśród oddziałów chrześcijańskich wybuchła wielka zaraza (czarna ospa), której ofiarą padł także król.

Był nazywany Mścicielem lub Nieprzejednanym z powodu determinacji w zwalczaniu anarchii wśród możnych. Spotyka się również przydomek Alfons z Rio Salado (hiszp. Alfonso de Rio Salado) na pamiątkę zwycięskiej bitwy z Maurami, a także Szlachetny (hiszp. El Noble) lub Prawodawca (hiszp. El Justiciero).

Potomstwo

1. Z małżeństwa z Marią Portugalską miał dwóch synów:

• Ferdynanda (1322-1333),
• Piotra I Okrutnego, który został jego następcą.

2. Ze związku z Eleonorą de Guzman miał dziesięcioro dzieci, w tym dziewięciu synów i córkę:

• Piotra Alfonsa (1330–1338), pana Aguilary,
• Sancha Alfonsa (1331–1343), pana Ledesmy,
• Henryka II (1333–1379), hrabiego Trastamara, późniejszego króla Kastylii i Leónu Henryka II,
• Fadryka Alfonsa (1333-1358), późniejszego pana na Haro i wielkiego mistrza zakonu Santiago,
• Ferdynanda Alfonsa (1336–?), pana Ledesmy,
• Tello Kastylijskiego (1337–1370), hrabiego Castanedy,
• Jana Kastylijskiego (1341–?), pana na Badajoz i Jerez de la Frontera,
• Sancha Kastylijskiego (1342–1374), hrabiego Albuquerque i Haro,
• Piotra Alfonsa (II) (1345–1359), pana Aguilary,
• Joannę Alfonsę.