Alfons Antoni Wojewski (ur. 19 maja 1912 w Gościcinie koło Wejherowa, zm. 3 listopada 1992 w Warszawie) był polskim lekarzem urologiem, doktorem habilitowanym nauk medycznych, profesorem zwyczajnym oraz prorektorem Pomorskiej Akademii Medycznej.
Życiorys
Dzieciństwo i edukacja
Alfons Wojewski przyszedł na świat 19 maja 1912 roku w Gościcinie w rodzinie posiadacza ziemskiego, Józefa, oraz Marii z domu Willa. Miał ośmioro rodzeństwa, w tym Grzegorza, który został komendantem naczelnym Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”. W 1932 roku ukończył Gimnazjum Klasyczne w Wejherowie (obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego). Po odbyciu obowiązkowej służby wojskowej w 1933 roku, zapisał się na Wydział Lekarski Uniwersytetu Poznańskiego. W czasie studiów był członkiem orkiestry studenckiej oraz korporacji studenckiej Baltia. Dyplom lekarza uzyskał w 1939 roku.
II wojna światowa
W trakcie kampanii wrześniowej został wcielony do wojska. Udało mu się przetrwać bombardowanie pociągu, który wiózł go do punktu zbiorczego. Jako lekarz pracował w szpitalu wojskowym w Parczewie, a po jego ewakuacji przeniósł się do Gdyni, gdzie do grudnia 1939 roku był asystentem oddziału chirurgicznego w Szpitalu Miejskim. Następnie kontynuował pracę na tym samym stanowisku w szpitalu w Wejherowie. W tym czasie zaangażował się w działalność konspiracyjną – początkowo w organizacji Polska Żyje, a potem jako szef wydziału sanitarnego w Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”. W 1943 roku został przeniesiony do szpitala w Iławie, gdzie w maju tego samego roku został aresztowany. Po brutalnym śledztwie w gdańskim więzieniu, trafił do KL Stutthof, gdzie otrzymał numer 24077. Pracował w szpitalu obozowym jako chirurg, a następnie został jego kierownikiem. Wziął udział w marszu śmierci, jednak w pobliżu Wejherowa udało mu się uciec i przez resztę wojny ukrywał się w tym mieście.
Okres powojenny
W 1945 roku podjął pracę w szpitalu w Wejherowie, równocześnie odbudowując zniszczone szpitale w Gdyni i Pucku. Następnie pracował w szpitalach w Pucku (1945) oraz Kwidzynie (1946–1949). W tym okresie, na podstawie pracy „Stan sanitarny i organizacja pracy lekarskiej w obozie koncentracyjnym Stutthof w latach 1943-1945”, uzyskał tytuł doktora medycyny. Jego promotorem był prof. Adam Wrzosek. W 1949 roku, za działalność w „Gryfie Pomorskim”, został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa na ponad rok i poddany śledztwu. Dzięki interwencji adwokata udało mu się ocalić życie. W 1950 roku rozpoczął karierę naukową na Akademii Medycznej w Gdańsku, gdzie pracował w I Klinice Chirurgicznej, a od 1953 roku w III Oddziale Chirurgicznym, współpracując z Zdzisławem Kieturakisem. W tym czasie uzyskał tytuły specjalisty w dziedzinie chirurgii (1953) oraz urologii (1954).
Praca w Szczecinie
W 1955 roku Ministerstwo Zdrowia delegowało go do pracy w Szczecinie, aby utworzył Klinikę Urologiczną i zorganizował leczenie urologiczne w regionie. Pierwszy oddział otwarto na Pomorzanach w sierpniu 1955 roku. W kolejnych latach stworzył również kliniki urologiczne w Zdunowie i Nowym Czarnowie. W Szczecinie zdobył tytuły: docenta (1961) oraz profesora (1966 – profesor nadzwyczajny, 1972 – profesor zwyczajny). W 1962 roku został wybrany dziekanem Wydziału Lekarskiego, a w 1968 roku prorektorem ds. medycznych Pomorskiej Akademii Medycznej. Brał również udział w pracach różnych towarzystw naukowych, był członkiem Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego, Polskiego Towarzystwa Urologicznego (w latach 1964–1966 pełnił funkcję prezesa) oraz przewodniczącym sekcji polskiej Societe Internationale d’Urologie.
Dalsze lata
1 października 1978 roku przeszedł na emeryturę na własną prośbę. Po przejściu na emeryturę w 1979 roku, osiedlił się w Warszawie, gdzie przez kolejne 11 lat pracował w Spółdzielni Ordynatorsko-Profesorskiej. Zmarł 3 listopada 1992 roku i został pochowany w grobie żony na cmentarzu w Warszawie–Ursusie.
Życie prywatne
W czasie wojny, 25 października 1941 roku, ożenił się z Hildegardą z domu Tutkowska. Mieli dwie córki – Elżbietę (1942–2021), która wyszła za Tadeusza Zajączkowskiego oraz Janinę (1947–).
Nagrody i odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Medal Za Zasługi dla Pomorskiej Akademii Medycznej
- Medal 25-lecia PAM
- Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
- Medal Za Zasługi w Rozwoju Województwa Koszalińskiego
- Medal za wzorową pracę w Służbie Zdrowia
- Złota Odznaka Norweskiego Czerwonego Krzyża
Prace naukowe
Dorobek naukowy prof. Wojewskiego obejmuje od 129 do 136 prac, głównie z zakresu urologii.
Wybrane prace:
- Stan sanitarny i organizacja pracy lekarskiej w obozie Koncentracyjnym Stutthof w latach 1943 do 1945 (praca doktorska)
- Choroba szyi pęcherza moczowego u dzieci. [w:] Przegląd Lekarski (1960)
- Trudności i błędy w rozpoznawaniu raka stercza. [w:] Rocznik PAM (1963)
- Rak gruczołu krokowego (monografia, 1968)
- Wpływ operacji na jednej nerce, ze wskazań urologicznych, na nadciśnienie tętnicze krwi. [w:] Polski Przegląd Chirurgiczny (1968)
- Trudności i błędy w rozpoznawaniu uszkodzeń urazowych układu moczowo-płciowego. [w:] Polski Przegląd Chirurgiczny (1972)
Przypisy
Bibliografia
Tadeusz Zajączkowski, Elżbieta Wojewska–Zajączkowska The development of the municipal hospital in Stettin (since 1945 Szczecin). The development of the Department of Urology in Stettin (part 2) – Prof. Alfons Wojewski (1912-1992)
Tadeusz Zajączkowski, Elżbieta Wojewska–Zajączkowska Urology in Stettin (Szczecin). The impact of political changes on progress in urology and medicine
